شەڕی ئەمڕۆ بۆ سەرکەوتنی سبەی

پێمان دەڵێن خەمتان نەبێت کارێک ناکەین بە زیانی ئێوە تەواو ببێت، تەنها با ئەم قۆناغە تێپەڕێنین. ئەمە بەڵێنی سەرزارەکی ئەو لایەنە سەرەکییەیە کە داوای هەموارکردنەوەی دەستوور دەکات و دەیەوێت لەم رێگەیەوە ئیمتیازاتەکان لە کورد بسەنێتەوە.
بە گرتنەبەری سیاسەتی دووفاقییش دەڵێن خەمتان نەبێت مەبەستمان لەقکردنی پێگە و دەسەڵاتەکانتان نییە، بەڵام لە ئێستاوە روونە کە بەڵێنێکی شاخدارە و ئەگەر دەستبەرن بۆ هەموارکردنەوەی دەستوور، زیانی بۆ کورد دەبێت، بۆیە نابێت رێگە بدرێت دەستکاریی دەستوور بکرێت لە دژی بەرژەوەندیی کورد.

ئەگەر دەستوور هەموار بکەنەوە
ئەوان کە خوازیاری هەموارکردنەوەی دەستوورن، ئازادن، هەرچەندە بەشێکی پەیوەندیی بە راکێشانی هەستی شوڤێنیستیی نووستووی عەرەبی عیراقەوەیە وەک موزایەدە دەیانەوێت بە جووڵاندنی ئەم باسە بەلای خۆیانیدا رایانبکێشن، بەڵام دەکرێت لەهەر قۆناغێکدا بۆ گونجاندنی لەگەڵ سەردەمەکەدا دەستکاری و پێداچوونەوەی دەستوور بکرێت لە رێگەی پەرلەمانەوە.
هەموارکردنەوەی دەستووری عیراق زیاتر بە مەبەستی کەمکردنەوەی دەسەڵاتەکانی هەرێمە، بەتایبەتی لە رووی هەناردە و فرۆشتنی نەوت و غازەوە.
ئەگەر هەرێمی کوردستان هۆکاری ئەمە بێت و بیانووی دابێتە دەست ئەوان و نەیتوانیبێت شەفافانە مامەڵە لەگەڵ ئەم کەیسەدا بکات و ناوەند بەڵگەی هەبێت کە گەندەڵیی لە کەیسی هەناردەکردن و بەرهەمهێنانی نەوتدا هەبووە، ئەوا تاوانی گەلی کورد نییە، بەڵکو تاوانی لایەنی بکەرە، دەبێت ناوەند لەم رووەوە چۆن پەنای بۆ دادگای فیدراڵی بردووە، بەو جۆرەش بەردەوام بێت تا راست و دروستی بۆ دەردەکەوێت.
سیستمی فیدراڵی گەلانی عیراق خاوەنین نەک چەند حزبێک، ئەم سیستم و پێکەوەژیانە ئاشتی و پێکەوەژیانی بۆ عیراقییەکان بە هەرێمیشەوە دروست کردووە.
هاووڵاتی هەرێم کە لەهەمان کاتدا هاووڵاتی عیراقە بە  رەگەزنامە، پێویستە کێشە سیاسییەکانی عیراق و هەرێم بە هی خۆی بزانێت، سەقامگیریی نێوان لایەنە عیراقییەکان، رەنگدانەوەی پۆزەتیڤی دەبێت بۆسەر هەرێم بە گشتی، کەواتە ئەرکی سەرشانی ئێمەشە کە هاوتەریب لەگەڵ بەغدا هەڵوێستمان هەبێت و هەنگاو بنێین، ناکرێت ئێمە جێپێ خۆشکەری لایەک بین کە بەغدا لێی رازی نەبێت، چونکە ئەو لایەنە کە ناتوانێت لەگەڵ بەغدا رێکبکەوێت ئەوا بۆ مەبەستی کەرتبوونی گەلانی عیراق لەگەڵ ئێمە رێکدەکەوێت. 

 سوورین لەسەر مانەوەی سیستمی فیدراڵی
سیستمی فیدراڵی بە ئاسانی نەهاتۆتە کایەوە، ئەمە چارەسەرێکە بۆ ئەو زەمانەی کە دەنگۆی دابەشکردنی عیراق بۆ سێ هەرێم هەبوو، وەک کورد و سوننە و شیعە، فیدراڵی واتا پێکەوەژیان لەیەک وڵاتدا و هەر دوو هەرێم یان زیاتر ئەرکیانە کە خاکی ئەو وڵاتە بپارێزن.
ئەم سیستمە، بە باشترین چارەسەر دانراوە کە کورد لەم عیراقەدا بەهۆیەوە بمێنێتەوە، هەر ئەمەشە ئارامییەکی داوە بە پەیوەندییەکانی کورد و عەرەب و نەتەوەکانی دیکە.

فیدراڵی یان هەنگاوی ناسیۆنالیستانە؟
کورد بە گشتی، کۆڵی نەداوە لە هەستی نەتەوەیی و سوورە لەسەر بەدیهێنانی مافە نەتەوەییەکانی، بەڵام رازیبوون بە پێکەوەژیان و سیستمی فیدراڵی لە ژیریی سیاسییەکانەوە بووە کە لەو کاتەدا ئەمان کاریان بۆ داڕشتنی ئەو دەستوورە دەکرد، خەڵکی هەرێم دەنگی جیابوونەوەیان لە بەغدا بەرز دەکردەوە، هەربۆیە بۆ سیاسییەکانی عیراق گرنگە کە بە هیچ جۆرێک دەستکاریی مادەی سەرەکی دەستوور نەکرێت کە پەیوەندیی بە سیستمی فیدراڵیی و پێکەوە ژیانی هەرێم و بەغداوە هەیە، چونکە بەمە دۆخەکە ئاڵۆز دەکەن و گەلانی عیراق لە لێکەوتە خراپەکانی بێبەش نابن.
شێواندنی سیستمی فیدراڵی جووڵاندنی هەستی نەتەوەیی تاکی کوردە، ئەوکاتیش دەگەڕێینەوە بۆ بازنەی 50 ساڵ پێش ئێستا.
پێویستە ئەو پێکەوە ژیانە زیاتر بەرەو کەشی ئارامی ببرێت و لە خزمەتی گەلانی عیراقدا بێت، ئەم شەڕەش دەبێت ئەمڕۆ هەموو دەنگە ئازادیخوازەکانی عیراق  پێکەوە بیکەین، تا سەرکەوتنی سبەینێ مسۆگەر بکەین.

دەستکاری مادەی سەرەکی دەستوور نەکرێت کە پەیوەندی بە سیستمی فیدراڵیی و پێکەوەژیانی هەرێم و بەغداوە هەیە، چونکە بەمە دۆخەکە ئاڵۆز دەکەن و گەلانی عیراق باجی لێکەوتە خراپەکانی 
دەدەن