ئاهەنگی هالۆوین چییە؟

09:55 - 2022-11-07
سابیری سەندیکا
329 خوێندراوەتەوە

سەرچاوەی جەژنی هالۆوین دەگەڕێتەوە بۆ فێستیڤاڵی کۆنی سێلتیک کە بە سەمهاین ناسراوە، کە لە یەکی ئەم مانگەدا لە ساڵنامە هاوچەرخەکاندا بەڕێوەچوو. پێیان وابوو لەو رۆژەدا رۆحی مردووەکان دەگەڕێتەوە بۆ ماڵەکانیان، بۆیە خەڵک جلوبەرگیان لەبەر دەکرد و ئاگریان داگیرساند بۆ دوورخستنەوەی رۆح.
گروپێک لە منداڵان و دایک و باوکیان لە جەژنی هالۆوین یاری فێڵ یان چارەسەر دەکەن.
هالۆوین زیاتر لە هەزار ساڵە هەیە. لە بنەڕەتدا رێوڕەسمێکی ئایینی بوو، بەدرێژایی سەدەکان تا دێت زیاتر عەلمانی بوو تا تەڵە ئاینییەکانی تەواو نەما. ئەمڕۆ هالۆوین بە جەژنێک دادەنرێت بۆ جل و بەرگ و خۆشی بە تایبەت بۆ منداڵان.
سەرچاوەی هالۆوین دەتوانرێت بگەڕێندرێتەوە بۆ فێستیڤاڵی کۆنی سێلتیک کە بە سامهاین ناسراوە، کە لە یەکی تشرینی دووەم لە ساڵنامە هاوچەرخەکاندا بەڕێوەچوو. پێیان وابوو لەو ڕۆژەدا ڕۆحی مردووەکان دەگەڕێتەوە بۆ ماڵەکانیان، بۆیە خەڵک جلوبەرگیان لەبەر دەکرد و ئاگریان داگیرساند بۆ دوورخستنەوەی رۆح. بەم شێوەیە ترۆپە بەناوبانگەکانی هالۆوین وەک جادووگەر و جنۆکە و گۆبلین پەیوەندییان بەو جەژنەوە هەبوو.
لە سەدەی حەوتەمی زایینیدا پاپا بۆنیفاسی چوارەم رۆژی هەموو پیرۆزەکانی دروستکرد کە لە سەرەتادا لە 13ی ئایاردا ئاهەنگی بۆ دەگێڕدرا، سەدەیەک دواتر پاپا گریگۆری سێیەم جەژنەکەی گواستەوە بۆ یەکی تشرینی دووەم، کە پێدەچێت وەک جێگرەوەیەکی مەسیحی بۆ فێستیڤاڵی بتپەرستی سامهاین. ڕۆژێک پێش ئاهەنگی پیرۆز بە شەوی هەموو پیرۆزەکان یان هالۆوین ناسرا.
هەرچەندە جەژنەکە لە ناوچە سێلتیکەکانی ئێرلەندا و بەریتانیا و فەرەنسا دەستی پێکرد، بەڵام بە خێرایی بۆ ناوچەکانی دیکەی جیهان بڵاوبووەوە. یەکەم کۆلۆنیالیستە ئەمریکییەکان لە نیو ئینگلاند بەهۆی هۆکاری ئایینیەوە قەدەغە کرابوون ئاهەنگ بگێڕن، هەرچەندە لە کۆلۆنیەکانی باشووردا هەندێک ناوبانگیان هەبوو. تا ساڵانی 1800، فێستیڤاڵەکانی پایز کە بەبۆنەی دروێنەی وەرزییەوە بەڕێوەدەچن، توخمەکانی هالۆوینیان لەخۆگرتبوو، کۆچبەرە ئێرلەندییەکان کە لە برسێتی وێرانکەری پەتاتە رزگاریان بوو، چەندین نەریتی هالۆوینیان لەگەڵ خۆیان هێنا کە تا ئەمڕۆش ماونەتەوە.
داب و نەریتی فێڵکردن یان چارەسەرکردن، منداڵان بە جل و بەرگی تایبەتەوە داوای خواردن لە دراوسێکانیان دەکەن، لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا لە ئەمریکادا بەناوبانگ بوو، کاتێک کۆمەڵگەکانی ئێرلەندا و سکۆتلەندا داب و نەریتی جیهانی کۆنیان زیندووکردەوە کە بریتییە لە «پۆشاککردن»، کە تێیدا... کەسێک جل و بەرگێکی تایبەتی لەبەر دەکرد و گاڵتەیەکی دەگێڕایەوە، شیعرێکی دەخوێندەوە، یان فێڵێکی دەکرد لە بەرامبەر پارچە میوەیەک یان خواردنێکی وەردەگرت. تا ساڵی 1950، فێڵکردن یان چارەسەرکردن بۆ شیرینی بووە یەکێک لە بەناوبانگترین چالاکییەکانی هالۆوین. ئەمڕۆ جەژنی هالۆوین یەکێکە لە گەورەترین جەژنەکان بۆ فرۆشتنی شیرینی لە ئەمریکا، بەپێی ئامارەکانی فیدراسیۆنی نیشتمانی فرۆشتنی تاکەکەسی بە زیاتر لە سێ ملیار دۆلار مەزەندە دەکرێت.
ئەم  جۆرە کۆمەکانە بە دارایی و بە هەر جۆرێک، بڵاوکردنەوەیان لە میدیاکاندا لە پێناوی ناوبانگدا شایستەی کەرامەتی مرۆڤ نییە.


وتارەکانی نوسەر