دەرەنجامەکانی كشانەوەی روسیا لە شاری خێرسۆن

09:49 - 2022-11-14
نەوزادی موهەندیس
341 خوێندراوەتەوە

نزیکەی نۆ مانگە جەنگی نێوان روسیا و ئۆکرانیا  بەردەوامە. ئەو  دوو وڵاتە، بەتایبەتی ئۆکرانیا رووبەڕووی مەترسیی و كاولكاری و روسیاش رووبەڕووی سزای ئابووریی زۆر بوونەتەوە. لەم قۆناغەدا، ئەم جەنگە هەژموون و مەترسییەكانی بەسەر تەواوی جیهاندا باڵی کێشاوە و بۆتە هۆكاری بەرزبوونەوەی نرخی نەوت و غازی سروشتی، بەتایبەتی لە ئەوروپادا و گرانبوونی نرخی زێڕ و خۆراك و دانەوێڵە و ...هتد. ئەگەر جەنگەكە بۆ ماوەی شەش مانگی تر بەردەوام بێت، دوورنییە تەواوی جیهان رووبەڕووی مەترسییەكی گەورە ببێتەوە.

ترسی روسیا لە ناتۆ
ئەم جەنگە بۆخۆی لە ئەنجامی ترس و دڵەڕاوكێی روسیاوە هاتەكایەوە لە بەرامبەر نیاز و مەرامی ئۆکرانیای دراوسێی، لە لایەكی تریشەوە لە نیاز و مەرامی شاراوەی ئەمریكا و هاوپەیمانی ناتۆوە، كە بە نیازبوون ئۆکرانیا بكەنە ئەندامی ناتۆ ، ئیدی بەمەش سنووری ناتۆ لەگەڵ روسیادا پێكەوە دەنوسان و ناتۆ و ئەمریكا، لە خۆرئاوا و باشوورەوە، لە رووی ئەمنی و سەربازییەوە گەمارۆی روسیایان دەدا.  دواتریش گەمارۆی سیاسی و ئابووریشیان دەخستە سەر مۆسکۆ و بە نیازی دابەشكردن و لێكهەڵوەشاندنی تەواوی خاك و گەلانی روسیا.
رەنگە بەشێک لەمانە راست بن و بەشێکیشیان ئەو ئەگەرانە بن کە مۆسکۆ وەک پاساو بۆ مەترسییەکانی و بڕیاری جەنگەکە  بیانهێنێتەوە.
 ئەم واقیعە و ئەو پاساوانە ترسێكی گەورەشی خستە ناو دڵی چینەوە وەک دووەم زلهێزی ئابووریی و سەربازی لە دوای ئەمریكاوە،  كە هەڕەشەی جدییە بۆ سەر پێگە و ناوبانگی ئەمریكا لە ئایندەدا. 

کۆنتڕۆڵکردنی ئۆراسیا
هەركات ئەمریكا و خۆرئاوا توانیان ناوچەی ئۆراسیا كۆنتڕۆڵ بكەن، ئەوا بە مانای كۆنتڕۆڵكردنی دڵە زیندووەكەی جیهان و هەموو جیهانیش دێت، ئەمەش لەبەر گرنگی جیۆپۆلەتێكی ناوچەكە و پێگە و دەوڵەمەندبوونی بە سەرچاوە زۆر و زەوەندەكانی وزە لە نەوت و غازی سروشتی و دابینكردنی ئاسایشی خۆراك و وزە و...هتد.

کوژرانی هەزاران کەسی سەرباز و مەدەنی 
ئەم جەنگە تائێستا بۆتە ماڵوێرانییەكی زۆر بۆ روسیا و ئۆکرانیاش. پاشەكشەی بەرچاویشی لێكەوتۆتەوە لە رووی ئابووریی و ئەمنی و چەك و تەقەمەنی و  ئاوارەبوونی ژمارەیەكی زۆر لە هاووڵاتیان. بەپێی زانیارییە هەواڵگرییە سەربازییەكان،  روسیا و ئۆکرانیا، هەریەكەیان 100هەزار كوژراو و برینداریان هەیە،  ئۆکرانیا زیاتر لە 40 هەزار كوژراوی مەدەنیشی هەیە. زیاتر لە حەوت ملیۆن ئاوارەی ئۆکرانی لروویان لە ئەوروپا کردووە و لە ناوخۆی وڵاتەکەشدا هەمان ژمارە ئاوارە هەن. بەوپێیەش کە هێرشەکانی روسیا زۆربەی لەسەر خاكی ئۆکرانیا بەڕێوەچووە، رێژەی زیان و كاولكارییەكانی لە لایەنی ئۆکرانیا زیاترن.

کشانەوە لە خێرسۆن
رۆژی  10/11/2022 و لە بڕیارێكی چاوەڕواننەكراودا، سوپای روسیا لە شاری خێرسۆنی ستراتیژی باشووری ئۆکرانیا كشایەوە و سوپای ئۆکرانیاش حەوت كیلۆمەتر پێشڕەویی کردووە و 12 گوندی کۆنترۆڵ کردۆتەوە. ئەم بڕیاری پاشەكشەیەی روسیا، گەلێك هۆكاری  لە پشتەوەیە لەوانە:
1-روسیا لە رووی دارایی و ئابوورییەوە زیانی گەورەی بەرکەوتووە، بەهۆی گوشار و گەمارۆكانی ئەوروپا و ئەمریكاوە.
2-دۆخی سوپاكەشی سەقامگیر و پتەو نییە، لە ناوخۆیدا و كێشە و گرفتی گەورەی هەیە.
3-داهاتی روسیا لە نەوت و غازی سروشتی و دانەوێڵە و خۆراك زۆر كەمی كردووە، هەرچەندە رانەوەستاوە.
4- نزیكەی 100هەزار كوژراو و برینداری هەیە.
5-هاوپەیمانە نزیكەكانیشی لە چین و هیندستان و ئێرانیش، بە هەندێك بڕیاری روسیا رازی نین و تەنانەت بە دەستپێكردنی جەنگەكەش هاوڕای روسیا نەبوون و ناشیانەوێت پەیوەندییەكانیان لەگەڵ وڵاتانی هاوپەیمانی ئۆکرانیادا تێکبدەن لەبەر روسیا.

پێشبینییەکان راست دەرنەچوون
زۆرێک لە شرۆڤەکارانی ئەوروپایی و ئەمریکاییەکانیش پێیانوایە لە نزیکەی ئەم نۆ مانگەی جەنگەكەدا، روسیا هەندێك هەنگاوی ناوە كە ئاماژەن بۆ ئەوەی كە توانا سەربازییەكانی ئەوە نەبوون كە چاوەڕوان دەكرا لە ماوەیەكی كورتدا، هەموو ئۆکرانیا داگیردەكات و ئۆكرانییەكانیش خۆیان راناگرن و تەسلیم دەبن، بەڵام وادەرنەچوون. بە بەڵگەی ئەوەی:
1-روسیا پەنای بۆ بەكارهێنانی چەكدارانی چیچان و جێگەكانی تر برد، لەگەڵ ئەوەی كە خاوەنی سوپایەكی گەورە و بەهێزیشە كە زیاتر لە دوو ملیۆن سەربازە.
2-هەرچەندە خاوەنی چەكی ئەتۆمی و موشەكی بالیستی و فڕۆكەی پێشكەوتوو و غەواسەی زەبەلاحی سەربازیشە، بەڵام پەنای بۆ چەکی وڵاتانی تر برد لە دژی ئۆکرانیا.
3-وەڵام نەدانەوەی هێرشە سەربازییەكەی ئۆکرانیا بۆ سەر گەورەترین غەواسەی روسیا.
4-تەقاندنەوەی گەورەترین و ستراتیژیترین پردی گەورەی نێوان روسیا و دورگەی كریمیا.
5-پاشەكشەی ئێستای روسیا لە خێرسۆن. 
هەموو ئەمانە ئاماژەن بۆ لاوازبوونی روسیا ئەگەر وەك تاكتیكێكی سەربازی ئەم كارەی نەكردبێت وەک ئۆکرانییەکان ئاماژەی پێ دەدەن! 

سەرەتایەک بۆ دانوستان و گفتوگۆ
بەڵام زۆرێک لە چوارچێوەیەشدا بەشێک لە چاودێران پێیانوایە ئەم پاشەكشەیە سەرەتای  راوەستاندنی جەنگەكەیە و دەستكردنە بە گفتوگۆ بۆ راوەستان و كۆتاییهاتنی جەنگەكە و رێکەوتنی هەردوولا. ئەم جەنگە بەلای زۆرێك لە چاودێرانەوە واپێشبینی دەكرا  كە تا كۆتایی ساڵی 2022 بەردەوام بێت بەوەی كە روسیا نیاز و ئامانجەكانی خۆی بەدیهێناوە، بە گێڕانەوەی 21 % ی خاك و گەلانی ئۆکرانیا بۆ سەر روسیا لە چوار هەرێمەكەی (دۆنتسیك و لۆگانسیك وخێرسۆن و زاباڕۆژیا) دوای راپرسیكردن لەو هەرێمانەدا، كە تائێستا جگە لە روسیا نە نەتەوە یەكگرتوەكان و نە هیچ وڵاتێكی تریش دانی بەو كارەی روسیادا نەناوە.
بۆیە ئەم پاشەكشەیەی روسیا، رەنگە ببێتە سەرەتایەك بۆ بەرقەرابوونی ئاشتیی و كۆتاییهاتنی جەنگەكە، بەمەش جیهان لە مەترسییەكی گەورەی چاوەڕوانكراو لە بەكارهێنانی چەكی ئەتۆمی رزگاری بوو، كە زۆرجاران هەڕەشەیان لە یەكتر پێدەكرد. پێدەچێت جیهانی دوای ئەم جەنگەش، تا ماوەیەك ئارامی بە خۆوە ببینێت، بەڵام تاسەر نابێت.
هەربۆیە ئەم جەنگە خۆی لە خۆیدا هۆكارێك بوو بۆ بەرقەراربوونی ئاشتی، چونكە هەردوولا بۆیان دەركەوت، كە بە جەنگ ناتوانن ململانێ و ناكۆكییەكانیان یەكلایی بكەنەوە. هەربۆیە بە ناچاری دەبێت گوێڕایەڵی گوشارە ناوخۆیی و ناوچەیی و دەرەكییەكان ببن و خۆشیان و جیهانیش بەرە و ئاشتی و ئارامی بگێڕنەوە كە لە سوود و قازانجی هەمواندایە.

کشانەوەی سوپای روسیا لە خێرسۆن

وتارەکانی نوسەر