ئابووریی هەرێم لە نێوان سەربەخۆیی و سەرەخۆریدا

10:12 - 2023-04-09
میقداد شێخ بەهادین
286 خوێندراوەتەوە

گەڕانەوە بۆ بەغدا وەکو بژاردە و رێگە راستەکەی مامەڵەکردن، تێزی یەکێتی و فەلسەفەی کاک قوباد بوو، تۆمارەکانی رۆژگار گەواهیدەری ئەو راستییە حاشاهەڵنەگرەن، کاتێک کاک قوباد شەو و رۆژی خستبووە سەریەک بۆ کۆبوونەوە و دانوستاندن لەگەڵ وەفدە حکومی و پەرلەمانی و هێز و لایەنە سیاسییەکانی عیراق، سەبارەت بە رێکەوتنی نێوان هەرێم و بەغدا بۆ قوتارکردنی گوزەرانی هاونیشتمانییان، لە دەرهاویشتەی ئەو ئابوورییە سەربەخۆیە سەرەخۆرە، کە هاووڵاتیان و خەڵکی كاسبكار و مووچەخۆرانی ئەم هەرێمەی خستۆتە دۆخێكەوە، نموونەی لە هیچ شوێنێكی دونیادا نەبووە، کەچی لەو كاتانەدا برادەران سەرگەرمی قاچاغچێتی و سەوداگەریی نەوت بوون لەگەڵ وڵاتێکی دراوسێ و هەندێ گروپی تردا.

قووڵایی ستراتیژی هەرێم لە بەغدایە
بەڵام دواجار دەرکەوت قووڵایی ستراتیژی سیاسی و ئابووریی هەرێمی کوردستان، عیراقی فیدراڵە و تا ئەو کاتەی چارەنووسمان هاوبەشە و خواستەکانمان لە چوارچێوەی دەستووری هەمیشەییدا رەچاو دەکرێت، بژاردە یاسایی و ئاساییەکە بەغدایە نەک پایتەختی وڵاتێکی دیکە، واقیعی سیاسی جیاوازە لە خەون و خەیاڵی گەورە و هەنگاونان بۆ هەر پڕۆسەیەک زەمینەسازی و لێکدانەوەی وردی دەوێت، دەوڵەت بە وەهم و ئابووریی کارتۆنی و برسیکردنی خەڵک دروستنابێت و ئەمەشی کە کراوە دەسکەوت نییە، بەڵکو پابەندکردنێکە دەبوایە زووتر روویدابایە.
ئەوەی لە (4/4) روویدا دەرەنجامی داڕمان و شکستی ئەو سیاسەتە بوو، کە بەناوی تەڵاقدانی بەغداوە، چەند ساڵە میللەتی پێ چەواشە دەکرێت و خەڵکی پێ دەچەوسێنرێتەوە، کە جگە لەوەی ژیانی گشتی خستە دۆخێکی قورس و سەختی گوزەرانەوە، ئەم هەرێمەشی خزاندە ژێرباری زیاتر لە 30 ملیار دۆلار قەرزەوە (وەک خۆیان ئیدعای دەکەن!)، کەچی هەروەک چۆن پێشتر دژایەتی عیراقیان کردبووە دەسکەوت و شانازی و کوردایەتی، ئێستاش بەو رووە قاییمەی، کە شمشێری میسری نایبڕێت، شکست و ئیفلاسبوونی سیاسیان و چۆک دادان و خۆچەماندنیان بۆ بەغدا کردۆتە دەستکەوتێکی گەورەتر و لە دوو توێی هەڵوێستێکی موزەیەف و ساختەوە بەخەڵکی زوڵملێکراوی کوردستانی دەفرۆشنەوە، بەڵام ئەم قەوانە سواو و ریتمە نەشازە وەکو نەریتی هەمیشەیی جارێکیتر هیچی لێ شین نابێت و ئەو دڵخۆشی و پێشوازییەی خەڵک بۆ هەنگاوەکانی بەغدا و بڕیارەکانی دادگای نێودەوڵەتی پاریسیش، دروستترین وەڵامە، کە شەرعییەتی رەهای هەبێ دژی ئەو ئیدارەدانە چەوت و فاشیلەی دۆسێی نەوت، کە نزیکەی یەک دەیەیە لەژێر ناوێکی گەورەی بێ ناوەڕۆکدا بە ناوی ئابووری سەربەخۆوە بەڕێوەدەچێت. 
ئەمە لە راستیدا ئابوورییەکی لەرزۆک و ئیدارەدانێکی شەرمهێنەر بوو، هەرێمێکیان تووشی سەدان قەیران و ئاریشە و وێرانکاری کرد و خەڵکەکەشی درابووە دەست قەدەری وەهمێکی بەتاڵی بێ ئەسڵ و فەسڵەوە.
نەوتیان لەبری خوشگوزەرانی و ئاوەدانی کردبووە کارتی گوشار بۆ چەوساندنەوەی میللەت و ئەوانەی رەدووی ئەو سیاسەتە نالۆژیکییەیان نەدەکەوتن. لەو پێناوەشدا بۆ جێبەجێکردنی ئەجێندای دەرەکی و خواستی قۆرخکاری حزبی و مەرامی شەخسی و مۆنوپۆڵکردنی تەواوی جومگەکانی حوکمڕانی لە کوردستاندا، پارێزگاکانی سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەکانی گەرمیان و راپەڕین خرابوونە نێو بازنەی ئابڵوقەیەکی نامۆڕاڵی پەرواێزخستنەوە.

خواستی خەڵک و عینادیی پارتی بوو
ئێستاش، کە نزیک دەبینەوە لە دەیەیەک لەو کارەساتەی  بەناوی سەربەخۆیی ئابوورییەوە خولقێنرا، جگە لە دیزە بەدەرخۆنەکردنی دەیان مووچە و داهێنانی لەتە مەعاش و پاشەکەوت و نەمانی خزمەتگوزرای و سلفە و راگرتنی پڕۆژەکان و بردنی پارەی سندوقەکانی شێرپەنجە و خانەنشینان و وەستاندنی پلەبەرزکردنەوە و دامەزراندن و بێ ئومێدکردنی خەڵک، زیاتر یەک ئاماژەی ئەرینی لێ نەبینرا. 
بۆیە دواجار بەرژەوەندیی میللەت و خواستی یەکێتی کە بژاردە راستەکەیە، سەرکەوت و بەناوی رێکەوتنەوە بەناچاری دوایین بزماریاندا لە تابووتی ئەوەی ناویان لێنابوو ئابووریی سەربەخۆ.
لە دوای هەنگاوە یاساییەکانی حکومەتی عیراق دژی ئەو تاڵانکارییەی بە سامانە سروشتییەکانی ئەم گەلەوە دەکرا، ئەوانەی رێگای بەغدایان بە ناچاری گرتەبەر بۆ رادەستکردنی تەواوی دۆسێی نەوت، سەرەتا بە راست و چەپدا لە میدیا رەسمی و سێبەرەکانیانەوە، دەستیان دابووە هەڵمەتێکی تۆمەتی بێ بنەما و تەخوینکردن و بە پێوەری ژەنگهەڵهێنراوی لە ئەزەلیانەوە نیشتمانپەروەریی هاونیشتمانیان و دڵسۆزی خەڵکیان بۆ کوردستان دەپێوا، بەڵام ئێستا، کە گڵۆڵەیان کەوتۆتە لێژی کەوتوونەتە موبارەکەی ئەوەی روویداوە و بە رێکەوتنی مێژوویی و دەستکەوتی گەورە و گران ناوزەندی دەکەن، بەڵام بێ ئاگان لەوەی ئەو بەناو سیستم و پێوەرەی ئەوان کردویانەتە مەحەکی هەڵوێست و هەڵسەنگاندنی کوردایەتی خەڵک، دەستەخوشکی هەمان سیستمەکانی تری بەڕێوەبردنی دۆسێی نەوت و ئابوورییە دانسقەکەیانە، کە ئەم دۆخە نالەبارەی خۆڵقاند و میللەتێکی تێدا بە هیلاک برد و وایکرد نیشتمانێک لەپێش چاوی هەموان بکات بە دێوەزمە و خۆشەویستی و ئینتیما بۆ وڵات لە دڵ و دەروونی خەڵکیدا داماڵێت.

بە ریفراندۆم ئەوەی هەبوو تێکیاندا
بۆیە بەم کار و کردارانەش دەرکەوت  راپرسی و ریفراندۆم یدروستبوونی دەوڵەتی کوردی!، کە خەونی چەندین ساڵەی نەتەوەیەک بوو لە گۆڕنرا، بەو جۆرەش بەو فەزاحەتەی، کە ناوی لێنرابوو ئابووریی سەربەخۆ و هەر رۆژێک و بەشێوازێک بە خەڵکیان ئدەفرۆشتەوە، خێر و بێر و داهاتی داهاتووی گەلێکیان سپاردە قەدەرێکی نا روون و نادیار، دیارە ئەمەش سەرەتای دەرکەوتنی عەیب و عارەکانی ئەو ئابوورییە سەرەخۆرەیەیە و دەکرێت داهاتوو راستیی تریشمان پیشان بدات، چونکە سەرەڕای ئەوەی گرێبەستەكانیان لەگەڵ كۆمپانیاكان ئەوەندە خراپ و نەزانانە کراوە و ئەوەندە گەندەڵی و خروقاتی تێداكراوە، ئێستا خۆشیان شەرم دەكەن بیخەنە سەرمێزی دانوستانەكان لەگەڵ حكومەتی فیدراڵیدا.
ئێستا جگە لەوەی سەرچاوەی هێزیان، كە پارەی دزراوی خەڵكە كەوتۆتە مەترسییەوە، دەبێت بۆ لەمەودوا چاوەڕێی ئاشكرابوونی فەزاحەت و گەندەڵییەكانی ناو گرێبەستەكانیش بن.
بۆیە پێویستە ئەم گەڕانەوەیە بکرێتە خاڵی وەرچەرخانی گۆڕانکاری ریشەیی لەو سیاسەتە نادروستە.

وتارەکانی نوسەر