دانوستان چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان ده‌كات

08:55 - 2022-06-08
گۆران فەتحی
434 خوێندراوەتەوە

چه‌قبه‌ستوویی سیاسیی، ناو ماڵه‌ سیاسییه‌ جیاجیاكانی عیراق، كه‌ ماوه‌ی‌ زیاتر حه‌وت مانگی خایاندووه‌ له‌ دوای هه‌ڵبژاردن، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ ماڵی‌ كورد جۆره‌ جووڵه‌یه‌كی‌ بۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌ر ده‌ستپێكردووه‌، به‌ڵام مه‌سه‌له‌ی‌ غاز و نه‌وت، قه‌یرانێكی نوێی له‌ نیوان هه‌رێم و به‌غدا دروست كردووه‌ و ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌كه‌ به‌ دانوستان و گفتوگۆ چاره‌سه‌ری بۆ نه‌دۆزرێته‌وه‌، ئه‌وا كێشه‌ی گه‌وره‌تری لێده‌كه‌وێته‌وه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ سه‌ردانی وه‌فدێكی هه‌رێم بۆ به‌غدا بۆ گفتوگۆكردن له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یە و كۆی‌ مه‌سه‌له‌ گرنگه‌كانی تر به‌لایه‌ن هه‌رێم و به‌غداوه‌ جووڵه‌یه‌كی‌ باشه‌ به‌ره‌و چاره‌سه‌ر.
به‌ تایبه‌ت كه‌ ماوه‌ی‌ رابردوو، لێدوانی توندی لایه‌ن هه‌ندێك له‌ به‌رپرسانی هه‌رێم و به‌غداوە سه‌باره‌ت به‌و مه‌سه‌لەیە‌ ئاراسته‌ی‌ یه‌كتر كرا، دادگای فیدرالی عیراقیش بڕیاری دژ به‌ یاسای گاز و نه‌وتی هه‌رێم ده‌ركرد، له‌به‌رامبه‌ردا ئەنجومەنی دادوەریی هەرێمیش وەڵامی دادگای فیدرالی دایه‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌هه‌مان مه‌سه‌له‌، كه‌ روئیای جیاوازی له‌سه‌ر هه‌یه‌، لای لایه‌نه‌ كوردییه‌كان له‌لایه‌ك و لایه‌نه‌ عیراقییه‌كان له‌لایه‌كی تر.
هه‌ر ئه‌و روئیا جیاوازه‌ش وایكردووه‌، خودی لایه‌نه‌ سیاسییه‌كان به‌ شیعە و كورد و سوننه‌شه‌وه‌، رێکنه‌كه‌ون، له‌سه‌ر زۆر مه‌سه‌له‌ی‌ وه‌ك سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆمار و هه‌روه‌ها كوتله‌ی‌ گه‌وره ‌و پێكهینانی حكومه‌تی‌ نوێی عیراق، ئه‌مه‌ چ جای جیاوازی روئیا له‌ نێوان حكومه‌تی‌ هه‌رێم و به‌غدا له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌لانه‌ی‌ وه‌كو كێشه‌ی‌ هه‌ڵپه‌سێردراو ماونه‌وه‌ته‌وه‌ له ‌نموونه‌ی‌ ماده‌ی‌ 140 و پێشمه‌رگه‌ و چه‌ند مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ تری گرنگ به‌لای هه‌ردوولاوه‌.
له‌به‌ر ئه‌وه‌، پشتگوێخستنی مه‌سه‌له‌ جێ ناكۆكه‌كان له‌ نێوان هه‌رێم و به‌غدا، كێشه‌كانی نێوان ئه‌م دوو لایه‌نه‌ی‌ نه‌ك وه‌كو خۆی‌ هێشتۆته‌وه‌، به‌ڵكو قووڵتری كردۆته‌وه‌، حاڵه‌تێك له ‌نه‌بوونی متمانه‌ و هه‌روه‌ها رق و كینه‌ی‌ له‌نێوانیان دروستكردووه‌، كه‌ ئه‌وه‌ش كاریگه‌ریی له‌سه‌ر كۆی‌ گۆڕه‌پانی سیاسیی به‌جێهێشتووه ‌و  تا شه‌قامی كوردی  و عه‌ره‌بیش رۆچووه‌.
چاره‌سه‌ریش بۆ سه‌رجه‌م مه‌سه‌له‌ هه‌ڵپه‌سێردراوەكان له ‌نێوان به‌غدا و هه‌رێم به‌ دۆسێی نه‌وت و گازیشه‌وه‌، ته‌نها دانیشتنه‌ له‌سه‌ر مێزی گفتوگۆ، نه‌ك لێدوانی توند كه‌ مه‌سه‌له‌كان ئاڵۆزتر ده‌كات، ده‌بێت لایه‌نه‌ سیاسییه‌كانی عیراقیش درك به‌وه‌ بكه‌ن، په‌راوێزخستنی ئه‌و مه‌سه‌لانه‌ و دواخستنیان زیان به ‌پرۆسه‌ی‌ سیاسیی و هه‌روه‌ها به‌ هاووڵاتی ئاسایی ده‌گه‌یه‌نێت، له‌ هه‌رێم و له‌ ناوچه‌كانی تری‌ عیراقیش، كه‌ هه‌میشە ئەوان بوونه‌ به‌سوتووی ئاگری شه‌ڕ و ململانێی لایه‌نه ‌ سیاسییه‌كان.

وتارەکانی نوسەر