مزەفەر نەواب، شاعیر و تێكۆشەرێكی ناودارە، لە بوارەكانی ئەدەب و هونەردا، خزمەتێكی زۆری بە نیشتمان و ئازادیخوازانی سەرگۆی زەوی كردووە، لە دەروازەیەكی زێڕینەوە دەچێتە ناو لاپەڕە پرشنگدارەكانی دیرۆكەوە.
مزەفەر عەبدولمەجید نواب، ساڵی 1934 لە ناوچەی كەرخی شاری بەغدا لەدایك بووە.
لە ئامێزی خێزانێكی ناودار و رووناكبیردا پەروەردە بووە، باپیری شاعیر بووە، بە زمانی عەرەبی و فارسی شیعری نووسیوە، لە ماڵی باپیری بە كتێب و شیعر چاوی كراوەتەوە.
قۆناغەكانی خوێندنی لە شاری بەغدا تەواو كردووە، لە خۆشەویستی بۆ ئەدەب چۆتە كۆلیجی ئادابی زانكۆی بەغدا و بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە ئەدەبدا بەدەستهێناوە.
نەواب، لە ژینگەی ئەدەبی ماڵی باپیریدا، لەڕێی شیعرەكانی باپیرییەوە ئاشنای شیعر بووە، هێشتا خوێندكاری ئامادەیی بووە دەستی بە نووسینی شیعر كردووە و لە نەشرەی سەر دیواری قوتابخانەكەیدا بڵاوی كردۆتەوە.
نەواب لە زانكۆ ئاشنای بیرو باوەڕی چەپ و پێشكەوتنخواز بووە، پەیوەندی بە شانە نهێنییەكانی حزبی شیوعی عیراقەوە كردووە و چووتە نێو كۆڕی تێكۆشانەوە.
ساڵی 1963 ویستوێتی لەڕێی ئێرانەوە بەنهێنی بچێ‌ت بۆ یەكێتیی سۆڤیەت، لەو كارەی سەركەتوو نەبووە، لەلایەن ئێرانەوە تەسلیم بەعیراق كراوەتەوە، حكومەتی ئەو سەردەمەی عیراق لە رێی دادگای سەربازییەوە حوكمی لە سێدارەدانی بەسەردا سەپاندووە، دواتر بە هەوڵی خانەوادەكەی حوكمەكەی بۆ كراوە بە زیندانی موئەبەد.
ماوەیەك لە بەندیخانەی نوگرە سەلمان زیندانی بووە، دواتر گوێزراوەتەوە بۆ زیندانی حللە، لەو زیندانە لەگەڵ چەند هاوڕێیەكیدا موعجیزەیان دروستكرد‌ووە و توانیویانە لە رێی هەڵكەندنی نەفەقێك لە ژێر زەویی زیندانەكەوە، لە زیندان هەڵبێن، دوای هەڵهاتنی، لە بەغدا خۆی شاردۆتەوە، دواتر چووەتە هۆڕەكانی باشوور و لەوێ بۆ ماوەی ساڵێك ماوە‌تەوە و پاشان لێبووردنی گشتی دەرچووە و گەڕاوەتەوە سەر كاری مامۆستایی.
بەڵام هەر لە ژێر چاودێری دەزگا ئەمنییەكاندا بووە، بۆیە بڕیاریداوە، وڵات بەجێبهێڵێ، زیاتر لە چل ساڵ تەمەنی لە دووری نیشتمان و لە وڵاتانی عەرەبی و ئەوروپی و خۆرئاوایی بەسەر بردووە.
نەواب، شاعیرێكی شۆڕشگێڕ و ئازا بووە، شیعرەكانی دژی ستەم و نادادین، بەدرێژایی تەمەنی دژی رژێمی بەعس و دەوڵەتە عەرەبییە ستەمكارەكان بووە، شیعری دژی هەموویان نووسیوە، هەرگیز ئامادە نەبووە بچێتە لای هیچ سەرۆكێك.
بەشێك لە شیعرە نیشتمانی و شۆڕشگێڕییەكانی مزەفەر نەواب بۆ زمانی كوردی وەرگێڕدراون، ئەو شیعرانە لە ساڵانی حەفتاكان و هەشتاكانی سەدەی رابردوودا، ئیلهامبەخشی شۆڕشگێڕان و ئازادیخوازان بوون و گیانی تێكۆشان و بەرخودانیان جۆش داوە، بەتایبەتی شیعری (پاكانە) كە شاعیری شەهید (دڵشاد مەریوانی) بە زمانێكی شیرین و پارا‌و بۆ زمانی كوردی وەرگێڕاوە، هونەرمەند( حەمەجەزا)ش بە مەقام وتبوێتی.
نەواب، هاوڕێی دێرینی سەرۆك مام جەلال بووە هەر بۆیەش كە ساڵی 2011 گەڕایەوە عیراق، بە شانازییەوە سەردانی سەرۆك مام جەلالی كرد لە كۆشكی سەلام، سەرۆك مام جەلال پێشوازییەكی گەرمی لێكرد‌و وتی:(دەبێ شانازیت پێوە بكەین، دەبێ میللەت وەك هێمای خەبات و داهێنان رێزت لێبگرێت، شیعرەكانت قوتابخانەیەك بوون، كرێكاران و جووتیاران و خوێندكاران و چین و توێژەكانی دیكەی بە گیانی شۆڕشگێڕی گۆشكردووە).
زۆربەی شیعرەكانی مزەفەر نەواب شیعری شۆڕشگێڕین، شیعری دیكەی بۆ خۆشەویستی و ئەڤین نووسیوە، شیعرەكانی هێندە جوان و بەزرن، لەلایەن هونەرمەندانی گەورەی عەرەبەوە كراون بەسروود و گۆرانی.
ساڵی 1996 هەموو شیعرەكانی نەواب لەلایەن خانەی قەنبەر لە لەندەن لەچەند بەرگێكدا چاپكراون.
بێ لە شیعر، مزەفەر خولیای دیكەی هەبووە، نیگاركێش بووە، چەندین تابلۆی رەنگینی هەیە، نووسەری شانۆگەری بووە، چەندین شانۆگەری بەپێزی نووسیوە.
خولیایەكی دیكەی نەواب مۆسیقا بووە، بایەخی زۆری بەو چڵەی هونەرە جوانەكان داوە.
پاش بەڕێكردنی بەشێكی زۆری تەمەنی لە غوربەت، دوای تێكۆشانێكی دوور‌ودرێژی سیاسی و ئەدەبی و هونەری، رۆژی 20ی مایسی 2022، شاعیری گەورەی عیراق و عەرەب و مرۆڤایەتی ( مزەفەر نەواب) لە میرنشینی شارقەی ئیماراتی عەرەبی بە نەخۆشییەكی درێژخایەن كۆچی دوایی كرد و چووە ریزی نەمرانی وڵاتەوە.
