رەوەست نەوزاد / هەولێر
پێش نیوەڕۆی 26/11/2022 لە ساڵۆنی لاپەڕە نۆی ناوەندی هەولێری مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتی كۆڕێك بۆ ناساندن و دابەشكردنی كتێبی (سەددامییەكانی میدیا) لە نووسینی نووسەر رەنگین عەبدوڵڵا بەڕێوەچوو.
لە كۆڕەكەدا ژمارەیەكی بەرچاو لە نووسەران و رۆژنامەنووسان و چالاكوانی مەدەنی ئامادەیبوون، تێیدا رەنگین عەبدوڵڵا باسی لە ناوەرۆكی كتێبەكەی كرد و وتی: لەم توێژینەوەیەدا بە سێ بەش كتێبەكەم نووسیوە، لەوانەیە خوێنەران ناونیشانەکەیان بەلاوە سەیر بێت، بەڵام سەددامییەكانی میدیا ئەمڕۆ لەهەر دیاردەیەكی تری ناو سۆشیال میدیا زەقتر و كاریگەرترە، ئێمە گەلێكین خاوەن مێژوویەكی قووڵین لە قوربانی و خاوەن برینێكی قووڵین، ئەم كارەش لەسەردەستی دیكتاتۆری زۆر نەوەك یەك دیكتاتۆر دەستی پێكردووە، بۆیە بەلامەوە گرنگ بوو باسی سەددامییەكانی میدیا بكەم بەتایبەتی وەكو كچی بنەماڵەی شەهید و قوربانی بە مافی خۆمم زانی یەكەم ئەزموونی كتێبم توێژینەوەیەك بێت دەربارەی ئەو خەمە گەورەیەی ئێمە لە ژێر دەستی ئەم دیكتاتۆرەدا چەشتوومانە.
وتیشی : لەبەشی یەكەمدا باسم لە رەچەڵەك و مێژووی ستەمكاری كردووە و لەبەشی دووەمیشدا باسم لە كاریگەری میدیا كردووە كە چۆن دەتوانێت ستەمكارەكان بەشێوەیەكی گەورە دەربخات و چۆن كەسێك دەكات بە ستەمكار یا ستەمكار چۆن دەبێت بە ستەمكار و ئەو هۆكارانە چین یارمەتیان دەدات، لە قۆناغە جیاوازەكانی مێژوو تەواوی دیكتاتۆرەكانی دنیا سوودیان لە میدیا وەرگرتووە، میدیاش بەپێی تایبەتمەندی سەردەمەكەی و زۆرێك لە بیرمەندەكان باس لە گرنگی دەستەبژێری رۆشنبیر دەكەن لە هەموو سەردەمەكاندا كە چۆن دیكتاتۆر بكەن بە دیكتاتۆر و چۆن ریكلامی بۆ بكەن، بۆیە هەموو سەردەمەكان دیكتاتۆرەكان سوودیان لە میدیا وەرگرتووەو خۆیان لەگەڵی گونجاندووە.
شۆڕشێكی بەرپاكرد
باسی لەوەشكرد لە كتێبەكەیدا باسی لە بەهاری عەرەبیش كردووە كە چۆن كەسێكی وەكو محەمەد بوعەزیزی بەخۆسووتاندنی خۆی تەواوی وڵاتانی عەرەبی هانداو شۆڕشێكی بەرپاكرد كە راگەیاندن و پلاتفۆڕمەكانی سۆشیال میدیا دروستیان كرد، بۆیە ناتوانین بڵێین میدیا بە یەكجار تەنیا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ دروستبوونی ستەمكار، بەڵام لەهەمانكاتدا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ رووخاندنی ستەمكار وەكو رووداوەكانی بەهاری عەرەبی.
رەنگین عەبدوڵڵا باسی لە بەشی سێیەمی كتێبەكەی كردو وتی : لەو بەشدا ئاماژەم بەوە كردووە كێ دیكتاتۆر دروست دەكات یا باسم لەوە كردووە سەددامییەكان بۆچی دەركەوتنەوە كە سەددام لەدوای پڕۆسەی ئازادی عیراق كۆتایی هاتووە، بەشێك لەسەرچاوەكان سێ هۆكاری سەرەكی باس دەكەن بۆچی ئێستا لەناو میدیادا هەڵمەتێك سەرپێ خراوە بۆ ستایشكردنی دیكتاتۆرێكی وەكو سەدام حسێن ئەوانیش ئەوەن لەدوای ساڵی 2003 كاتێك عیراقی نوێ دروست دەكرێت عەرەبە سووننەكان بەتەواوی پشتگوێ دەخرێن كە (سكای) لەكتێبەكەیدا بەناوی (ئینهیار) خۆی راوێژكارێكی بەریتانی بوو لەكاتی پڕۆسەی ئازادی عیراق لەگەڵ پۆل بریمەری حاكمی ئەمریكا لەعیراق كاری كردووە زۆر بەڕوونی باس لەوە دەكات و دەڵێت لەكاتی دروستبوونەوە دەوڵەتی عیراق و سوپای عیراق ئەوان زۆر جەختیان لەوە كردووە فەرماندە سەربازییەكان دوورنەخرێنەوە و ناكرێت بەشێوەیەكی كوێرانە تەواوی ئەوەی پەیوەندی بەسووننەوە هەیە لەناو دامودەزگاكان دووری بخەیتەوە، چونكە ئەمانە پێكهاتەیەكی سەرەكی عیراقن ناتوانیت ئەو پێكهاتەیە بەتەواوەتی لەناوبەریت، بۆیە زۆرێك لە سەرچاوەكان باس لەو شتە دەكەن وەكو هۆكارێك بۆ ئەو دیاردەیە.
دەركەوتنەوەی سەددامییەكان
ئاماژەی بەوەشكرد عەدنان مەكیە و مەریوان وریا قانیع زۆر لەسەر ئەوە وەستاون هۆكاری دووەمی دەركەوتنەوەی سەددامییەكان بۆ شێوازی لەسێدارەدانی سەددام حسێن دەگەڕێتەوە، هۆكارێك بوو بۆ تووڕەكردنی عەرەبە سووننەكان و هۆكارێكی گەورەش بوو بۆ ئەوەی سووننەكان هەڵمەتێكی تر سەرپێ بخەن و بەشێكی عەفەویە، بەشێكی مەیلە، بەشێكی مانەوە و سۆزی نەتەوەییە، بەڵام بەشێكی ئەجێندایەكی سیاسیە.
ئەوەشی ئاشكرا كرد پڕۆژەی نووسینی ئەم كتێبەی رێك دوای ئەو چاوپێكەوتنە دەستپێكرد كەناڵی ئەلعەرەبیە لەگەڵ رەغدی كچە گەورەی سەدام حسێن سازکرد وتی : تێكەڵەیەكە لە ئەجێندایەكی سیاسی بۆ هاتنە پێشەوەی سەدام و هاتنە پێشەوەی نەوەكانی كە بەشێكی مەیل و خووگرتن و وەفاداریە بۆ سووننەكان و رژێمێكی رووخاوی وەكو سووننە.
دیكتاتۆرییەتی سەدامی ئەزموون نەكردووە
رەنگین عەبدوڵڵا ئەوەشی روونكردەوە كاتێك خانمە مۆدێلێك دەڵێت دەستی سەددام خۆشبێت كە هێرشی كردە سەر هەڵەبجە رەنگە بەشێك لە ئێمە بەتایبەتی گەنجەكانمان ئەوەی لەسەردەمی ئێمە نەژیاوەو دیكتاتۆرییەتی سەدامی ئەزموون نەكردووە و ئازیزێكی لەدەست نەداوە و باوكی بێسەروشوێن نەبووە و برایەكی كەمئەندامی سەنگەر نیە لەو قسەیە تێنەگات و پێی پێبكەنێت و بەعەفەوی شەیری بكات، بەڵام ئەركی ئێمەیە وەكو راگەیاندن و لێپرسراویەتییەكی نەتەوەیی و رەوەشتی و حزبی وەكو وەفادارییەك بۆ قوربانییەكانمان هەڵوێستمان هەبێت. ئەم كارە دیاردەیەكی زۆر خراپە ئێمە نابێت وەكو كاردانەوەیەكی هاووڵاتییەكی برسی و بێزار و تووڕە لە سیستمی سیاسی و لەكاركردنی حزبەكان و نامۆڕاڵی حوكمداری یا هەر بیانوویەك پشتگیری بكەین، یا كەناڵێكی وەكو رووداو دیمانەیەكی زۆر گەورە لەگەڵ بەنان كچی رەغدی سەددام حسێندا دەكات هەموو فۆكەسی كامێراكە لەسەر ئەو وێنەیەی سەددامەوەیە كە لەپشتی بەنان دەركەوتووە، ناكرێت بە بیانووی پڕۆفیشناڵی راگەیاندن ئەو كارە بەسەرماندا تێپەڕێت و ناكرێت لەسەری نەوەستین و رەخنەی لێ نەگرین.
لە کۆتاییدا بەشێك لە ئامادەبوان بەپرسیار و سەرنجی خۆیان بەشداریان لە كۆڕەكە كرد و نووسەری كتێبەكەش وەڵامی پرسیارەكانی دایەوە و لە كۆتایشدا كتێبەكە بە سەر بەشداربواندا دابەشكرا.
