راپۆرتی/ ئیدریس جەبار
وڵاتانی ئەوروپا ئەو پەناخوازانەی كەیسەكانیان رەتكراوەتەوە دیپۆرت دەكەنەوە، سەرۆكی دەزگای لوتكەش بۆ كاروباری پەنابەران، باس لە رێككەوتنێكی لەو جۆرە دەكات لەنێوان وڵاتانی ئەوروپا و دەڵێت، «دیپۆرتكردنەوەكە، زۆرێك لەو پەناخوازانە دەگرێتەوە كە لە دوای ساڵانی 2016وە گەیشتوونەتە ئەوروپا».
ئاری جەلال، سەرۆكی رێكخراوی لوتكە
ئەوانەی داواكاریی پەنابەرییان رەتكراوەتەوە
بە وتەی سەرۆكی دەزگای لوتكە: «لەگەڵ ئەوەی رێژەیەكی زۆری كۆچبەران داواكارییان لە وڵاتانی ئەوروپا بۆ وەرگرتنی مافی پەنابەری پێشكەش كردووە، بەڵام ئەوانەی لە دوای ساڵی 2016 تا 2020 روویان لە وڵاتانی ئەوروپا كردووە، داوانامەی پەنارییان رەتكراوەتەوە، بەو پێیەی یاسا و رێساكانی وڵاتانی ئەوروپا بەشێوەیەكی گشتی زۆر قورس بوون، پێویستە پەنابەر یان كۆچبەر لەكاتی گەیشتنی بە هەر وڵاتێكی ئەوروپا، بە بەڵگەوە بیسەلمێنێت لە وڵاتەكەی خۆی هەڕەشە لەسەر ژیانی هەیە، تا داواكاریی پەنابەری لەگەڵ یاسا و رێساكانی پەناخوازیدا یەكانگیر بێت و داواكارییەكەی قبوڵ بكرێت، زۆربەی هەرەزۆری ئەوانەی لەم ساڵانەی دواییدا رۆیشتبوون داواكارییەكانیان رەتكراوەتەوە، بۆیە لەئێستادا لەلایەن وڵاتانی ئەوروپاوە گوشار خراوەتە سەریان، تا رەوانەی وڵاتەكانیان بكرێنەوە».
پێویستە پەنابەر یان كۆچبەر لەكاتی گەیشتنی بە هەر وڵاتێكی ئەوروپا، بە بەڵگەوە بیسەلمێنێت لە وڵاتەكەی خۆی هەڕەشە لەسەر ژیانی هەیە، تا داواكاریی پەنابەری لەگەڵ یاسا و رێساكانی پەناخوازیدا یەكانگیر بێت و داواكارییەكەی قبوڵ بكرێت
دیپۆرتكردنەوە هەموان دەگرێتەوە
لەگەڵ ئەوەی لەم ماوەیەی دواییدا باس لە بوونی رێككەوتنێك كرا لەنێوان حكومەتی عیراق و حكومەتی ئەڵمانیا بۆ دیپۆرتكردنەوەی پەنابەرانی عیراقی لە ئەڵمانیا (رێككەوتنی بەغدا - میونشن)، ئاری جەلال دەڵێت: «دیپۆرتكردنەوەكە هەر تەنیا بۆ هاووڵاتیانی عیراقی نییە، بەڵكو هاووڵاتیانی وڵاتانی دیكەش دەگرێتەوە، ئێمەش وەك رێكخراوێكی تایبەت بە كاروباری پەنابەرانی عیراقی چاودێری رەوشەكەمان كردووە و تێبینی ئەوەمان كردووە كە بەشێوەیەكی پراكتیكی پرۆسەكە دەستیپێكردووە و پەنابەر دیپۆرتكراوەتەوە، ئەمەش لەچوارچێوەی ئەو رێككەوتنەیە كە پێشتر كراوە، بۆ ئەو مەبەستەش ئێمە سەردانی بەرپرسانمان كردووە لە بەغدا و لەوێ پێیان راگەیاندووین كە ناكرێت هاووڵاتی عیراقی وەرنەگرنەوە»، ئاماژەی بەو هەوڵانەش كرد كە خراونەتەگەڕ بۆ رێگرتن لە هەوڵی دیپۆاركردنەوە و ناردنەوەی زۆرملێی ئەو كۆچبەرانەی داواكاریی پەنابەرییان رەتكراوەتەوە، بەپێویستیشی زانی رێكخرای كۆچی نێودەوڵەتی لەو بارەیەوە هەماهەنگ بێت و كار بۆ یارمەتیدانی ئەو پەنابەرانە بكات كە دیپۆرتی وڵاتەكانیان دەكرێنەوە، تا بە ئاسانی تێكەڵ بە كۆمەڵگە ببنەوە و یارمەتی ماددی و مەعنەوییان پێشكەش بكرێت.
پەنابەرانی كورد
سەرۆكی دەزگای لوتكە بۆ كاروباری پەنابەران، پێیوایە:«زۆربەی هەرە زۆری پەنابەرانی عیراقی كوردن و لە پارێزگاكانی سلێمانی و هەولێر و دهۆكەوە روویان لە ئەوروپا كردووە، بۆیە زۆربەی قوربانییەكانیش لە رێگەی گەیشتن بە ئەوروپا هەر كورد بوون، لەئێستاشدا كە داواكاریی پەنابەرییان رەتكراوەتەوە، پێویستە پشتیوانی ماددی بكرێن، چونكە بە دەیان هەزار دۆلاریان خەرجكردووە و لەكاتی دیپۆرتكردنەوەیاندا دەگەڕێنەوە بۆ خاڵی سفر و دەبێت سەرلەنوێ دەست بە ژیانێكی تر بكەنەوە، بۆیە هاوكاریكردنیان پێویستە و دەبێت ئەو خاڵە بەهەند وەربگرێت و كاریی لەسەر بكرێت».
چۆن پەنابەران دەنێردرێنەوە؟
ئاری جەلال لە درێژەی قسەكانیدا وتی: «وڵاتانی ئەوروپا بەشێوەیەكی گشتی سیستمی (فینگەپرێنت) یان هەیە، بە جۆرێك یەكێك كە لە وڵاتانی بەڵكان دەستگیردەكرێت، لەوێ پەنجە مۆری لێوەردەگیرێت، ئیتر بچێتە ئەڵمانیا یان سوید یان فنلەندا سوودی نییە، ئەو وڵاتەی یەكەمی بۆ ئەژمار دەكرێت، چونكە لەوێ پەنجە مۆری لێ وەرگیراوە و ئەوان بە باشی ئاگاداریی كەیسەكەن و دەزانن بۆ گەیشتن بە وڵاتانی ئەوروپا ئەو كەسە چەند مانگە بەڕێگەوەیە و چەندی پێچووە و لە چەند وڵات دەستگیركراوە و پەنجەمۆری پێكراوە، بۆیە پەنجە مۆرەكان بە وڵاتانی ئەوروپادا پەخشدەكرێن، سەبارەت بە دەستپێكردنی گێڕانەوەی پەنابەرانیش، پرۆسەكە هەر بە تەنیا لە ئەڵمانیادا نییە، بەڵكو لە سەرجەم وڵاتانی ئەورپادا دەستی پێكردووە».
سەرۆكی دەزگای لوتكە بۆ كاروباری پەنابەران دەڵێت: «بەو هۆیەی رێژەی ئەو پەنابەر و كۆچبەرانەی لە وڵاتانی ئەوروپا داواكاریی پەنابەرییان رەتكراوەتەوە ئێجگار زۆرە، بواری رەچاوكردنی لایەنی مرۆیی نەماوە و هاوكارییەكانیش كەمبوونەتەوە، بەجۆرێك لە ساڵانی رابردوو ئەو كەسانەی بەشێوەیەكی ئارەزوومەندانە دەیانویست بگەڕێنەوە، لەلایەن رێكخراوی كۆچی نێودەوڵەتییەوە بڕەپارەیەكیان پێدەدرا، پاشان لەكاتی گەڕانەوەشدا بە چەند قۆناغێك هاوكاریی ماددی دەكران، تا سەرلەنوێ تێكەڵ بە كۆمەڵگە ببنەوە، بەڵام بەداخەوە لەئێستادا ئەو هاوكاریانە نەماون».
