بەهمەن جەبار
لەماوەی رابردوودا وەزارەتی پەروەردە لە هەرێمی کوردستان رێبازی خۆی بۆ حوکمڕانی پەروەردەیی گۆڕیوە و سیستمی سزادانی دامەزراندووە کە ئامانج لێی ئەو مامۆستا و سەرپەرشتیارانەیە کە پابەندی رێنماییەکانی وەزارەت نین. ئەم گۆڕانکارییە کتوپڕە توخمێکی نائارامکەری خستۆتە ناو سیستەمی پەروەردەوە، ترس!.
ئەم ستراتیژە نوێیە لە بری ئەوەی ژینگەیەکی گەشەکردن و هاوکاری پەروەردە بکات، هەڕەشەی تێکدانی خودی بناغەی پەروەردە دەکات بە چاندنی ترس و دڵەڕاوکێ لەناو پەروەردەکاراندا.
ئەو سیاسەتە نوێیە کە سزای مامۆستایان و سەرپەرشتیاران دەدات بەهۆی پابەندنەبوونیان، کەشێک دروست دەکاتکە پەروەردەکاران زیاترلە خەمی دوورکەوتنەوەدابن لە سزادان نەک باشترکردنی کوالێتی خوێندن
سەربازگە یان قوتابخانە
بڕیاری ئەم دواییە بۆ سزادانی مامۆستایان و سەرپەرشتیاران بەهۆی پابەندنەبوون بە رێنماییەکانی وەزارەت لە تێگەیشتنێکی قووڵی سەربازییەوە بۆ سەرکردایەتیی پەروەردەیی سەرچاوە دەگرێت. پێدەچێت بناغەی ئەم سیاسەتە لەسەر ئەو باوەڕە بنیات نرابێت کە ترس پاڵنەرێکی کاریگەرە، واتە ئەگەر پەروەردەکاران هەڕەشەی سزایان لەسەر بکرێت، ئەوا پابەند دەبن بە یاساکان و ئەنجامەکانیان باشتر دەبێت، بەڵام ئەم گریمانەیە چاوپۆشی لە دەیان ساڵەی لێکۆڵینەوە پەروەردەییەکان دەکات کە پێچەوانەکەی نیشان دەدەن و لەسەر بنەمایەک دانراوە کە دەیەوێت قوتابخانە و خوێندنگەکان بکاتە سەربازگە.
لە ژینگەیەکی پەروەردەییدا، پاڵنەرە ناوەکییەکان، کە رەگ و ریشەی لە سۆز و ئارەزووی گەشەکردندایە، زۆر کاریگەرترە لە پاڵنەرە دەرەکییەکان لە رێگەی ترسەوە. ئەو سیاسەتە نوێیە کە سزای مامۆستایان و سەرپەرشتیاران دەدات بەهۆی پابەندنەبوونیان، کەشێک دروست دەکات کە پەروەردەکاران زیاتر لە خەمی دوورکەوتنەوەدابن لە سزادان نەک باشترکردنی کوالێتی خوێندن. لەبری ئەوەی سەرنجیان لەسەر پەروەردەکردنی سەرکەوتن و داهێنانی خوێندکاران لە پۆلدا بێت، ئێستا مامۆستایان و سەرپەرشتیاران بەهۆی هەڕەشەی سەرزەنشتکردن و سزا و دەرئەنجامە پیشەییەکانەوە بەکاردەهێنرێن و وەک سەربازی بەکرێگیراو مامەڵەیان لەگەڵدا دەکرێت.
دەرئەنجامە ترسناکەکان بۆ سیستەمی پەروەردە
دەرئەنجامەکانی ئەم رێبازە سزادەرانە فرەلایەنە و ترسناکن. پێش هەموو شتێک متمانەی نێوان پەروەردەکاران و وەزارەت دەشێوێنێت. مامۆستایان و سەرپەرشتیاران، کە لە بەرەکانی پێشەوەی پەروەردەدان، هەست بە نامۆبوون و چەوساندنەوە دەکەن لەلایەن سیستەمێکەوە کە چیتر بەهای حوکمدانی پیشەیی یان بەشداریکردنیان نادات. ئەمەش دەتوانێت ببێتە هۆی دابەزینی مۆڕاڵ، چونکە پەروەردەکاران هەست دەکەن وەکو ددانێکی تەنها لە ئامێرێکی بیرۆکراتیدا مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت نەک وەک پیشەگەرێک کە ئەرکی داڕشتنی داهاتووی گەنجان و لاوانی ناوچەکەیان پێسپێردراوە.
جگە لەوەش ترس لە سزا، داهێنان و پێشکەوتن لەناو دەبات. لە سیستەمێکی پەروەردەیی ئایدیاڵدا، مامۆستایان و سەرپەرشتیاران کاتێک هەست بە بەهێزبوون دەکەن کە ئاڕاستە بکرێن بۆ تاقیکردنەوەی شێوازە نوێیەکانی فێرکردن، گونجاندن لەگەڵ پێداویستییە ناوازەکانی خوێندکارەکانیان و هاوکاریکردن لەسەر چارەسەری داهێنەرانە بۆ تەحەددیاتەکان، بەڵام کاتێک ترس دەبێتە پاڵنەر، پەروەردەکاران زیاتر پابەند دەبن بە شێوازە بەسەرچووەکان و خۆیان لە گرتنەبەری هەر مەترسییەک کە رەنگە دەرئەنجامە پەروەردەییەکان باشتر بکات دەدزنەوە.
زیانی دەروونی لەسەر مامۆستایان و سەرپەرشتیاران، دەرئەنجامێکی ترسناکی دیکەیە. پەروەردە پێویستە پیشەیەک بێت کە هەستکردن بە ئامانج و بەدیهێنان پەروەردە بکات. کاتێک کە سەرنج لە سەرکەوتنی خوێندکارانەوە دەگۆڕێت بۆ دوورکەوتنەوە لە سزا، پەروەردەکاران تووشی فشار و سووتانی توانای جەستەیی و لەدەستدانی خولیای کارەکانیان دەبن. کاریگەریی درێژخایەنی ئەمە لەناوبردنی حەماسی کاری مامۆستاییە کە چیتر توانای خۆڕاگری سۆزداریی نییە بۆ ئیلهامبەخشین بە خوێندکاران.
ترس سەرکردایەتی نییە!
لە ناوەڕۆکدا ئەم رێبازی سزادانە رەنگدانەوەی بیرکردنەوەی سەربازییە، کە پابەندبوون لە رێگەی دیسیپلین و سزا و ترسەوە بەدەست دێت، بەڵام لە چوارچێوەی پەروەردەدا ئەم رێبازە بە تەواوی نەگونجاوە. سەرکردایەتی پەروەردەیی کاریگەر لەسەر هاوکاری و هاوسۆزی و متمانە بنیات نراوە. رۆڵی وەزارەتی پەروەردە دەبێت پاڵپشتی و بەرزکردنەوەی ئاستی زانستی و پیشەیی مامۆستایان و سەرپەرشتیاران بێت، دابینکردنی ئەو ئامراز و سەرچاوانەی کە پێویستیانە بۆ سەرکەوتن. ترس ئیلهامبەخش نییە بۆ خۆبەخشی یان باشی، تەنیا پابەندبوون ناچار دەکات.
کەموکوڕی بنەڕەتی ئەم رێبازە سەربازییە ئەوەیە کە پەروەردەکاران وەک ژێردەستەیەک دەبینێت کە دەبێت کۆنترۆڵ بکرێن نەک وەک پیشەگەرێک کە دەسەڵاتییان پێ بدرێت. کاتێک مامۆستایان و سەرپەرشتیاران وا مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت کە سەربەخۆیییان نییە و توانای خۆڕێکخستنیان نییە، ئەوە شارەزاییەکانیان بێ بەها دەکات و رۆڵیان بۆ رۆڵی تەنها شوێنکەوتووان کەم دەکاتەوە. ئەمەش توانای گەشەسەندنی سیستەمی پەروەردە لە رێگەی داهێنان و سۆز و خولیای پەروەردەکارەکانی ناهێڵێت و ئیفلیجی دەکات.
بۆچی ئەم رێبازە شکست دەهێنێت
دەرئەنجامی حەتمی ئەم سیاسەتە ترسناکە، ئەویش شکستە. پەروەردە لە کەشێکی متمانە و رێزگرتن لە یەکتردا گەشە دەکات. کاتێک ترس وەک پاڵنەرێکی سەرەکی دەناسرێتەوە، ئەوا ئەو پەیوەندییە ئەرێنییانە هەڵدەوەشێنێتەوە کە بۆ سەرکەوتن زۆر گرنگن. ئەو مامۆستا و سەرپەرشتیارانەی کە هەست بە پشتیوانی نەکردن دەکەن لەلایەن سەرکردایەتی خۆیانەوە، کەمتر پاڵنەریان دەبێت بۆ جێبەجێکردنی ئەو ستانداردانەی کە بۆیان دانراوە. لە بەرامبەردا ئەمەش دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی ئەدای کارکردن، وانەوتنەوەیەکی کەمتر کاریگەر و لە کۆتاییدا، دابەزینی دەرئەنجامی خوێندکاران.
لە بەرامبەردا، ئەو سیستەمە پەروەردەییانەی کە جەخت لەسەر پشتگیری، هاندان و پەرەپێدانی پیشەیی دەکەنەوە، بەردەوام ئەنجامێکی باشتریان نیشانداوە. وەزارەت لەبری ئەوەی هەڕەشە لە مامۆستایان بکات بە سزادان، پێویستە سەرنجی لەسەر رەخساندنی دەرفەت بێت بۆ ئەوەی لەڕووی پیشەییەوە گەشە بکەن.
دەرەنجام: بانگەوازێک بۆ گۆڕانکاری
وەزارەتی پەروەردە لە هەرێمی کوردستان دەبێت بیر لە ستراتیژی ئێستای خۆی بکاتەوە. سزا و ترس و دیسیپلینی سەربازی لە سیستەمێکی پەروەردەیی کە ئاواتەخوازە مێشکی نەوەکانی داهاتوو پەروەردە بکات، جێگەیەکیان نییە. وەزارەت لەبری ئەوەی ترس بسەپێنێت، پێویستە کار بکات بۆ دروستکردنی ژینگەیەک کە هاندەری داهێنان و گەشەکردنی پیشەیی و پابەندبوونێکی هاوبەش بێت بە باشی. تەنیا ئەو کاتە سیستەمی پەروەردەی هەرێم دەتوانێت بەڕاستی گەشە بکات، دوور لە کۆت و بەندەکانی ترس و کۆنترۆڵی سزا.
کاتی ئەوە هاتووە واز لەم سیاسەتە بەسەرچوو و زیانبەخشانە بهێنین و رێبازێک لە باوەش بگرین کە پەروەردەکاران وەک ئەو پیشەییانەی کە هەن بەهای پێبدات، پەروەردەکردنی رۆحێکی هاوبەش کە فێربوون و گەشەپێدان لە سەرووی هەموو شتێکەوە دادەنێت.
