پ. ی. د. كاروان عەلی
هەرەسهێنانی كۆمەڵگەی كوردی، ئەو كاتە دەستپێدەكات كە بەها، نەریت، بیركردنەوە و هەڵسوكەوتە جوانەكانی كەلتورمان لاواز دەبن و لەدەستی دەدەین، جلوبەرگ و زمانی نووسین و قسەكردنمان دەشێوێن، مێژوو و رابردووی خۆمان ناناسینەوە و لە شوێنێك دەوەستین كە قاچێكمان لەنێو داب و نەریتی خۆمان و قاچەكەی تریشمان لای كۆمەڵگەیەکی ترە. ئەوكاتە، خۆمان لێ ون دەبێت، بەرەو كۆمەڵگەیەكی ماتریالیستی داماڵراو لە ئیتیك، ویژدان و یاسا ملدەنێین، بێئەوەی لەئایندە و دواڕۆژمان دڵنیابین، بەرچاومان روون نابێت بۆ چارەنووسمان تەنانەت لەمەودای نزیكیشیدا.
لە ئێستامان وردبینەوە، كەلتوری كوردیی بە داب و نەریت و زمان و رەفتاری رۆژانە و بیركردنەوەشمان شێواوە و ئەسڵی بەهاكانیشمان لێ گۆڕاوە، واتا لەبری ئەوەی رێزی مرۆڤی پاك و رووناكبیر بگرین، زۆرجار دەچین چەپڵە بۆ ناپاك و گەندەڵ لێدەدەین و سەریان بۆ نەوی دەكەین.
ئەوەندەی كەیفمان بە مرۆڤی زۆردار دێ و سڵی لێدەكەینەوە، حەوسەڵەی كەسانی سەرڕاست و هەقبێژمان نەماوە. لە هەڵبژاردنیشدا، ئامادەین دەنگ بدەین بە چەقاوەسوویەکی پۆپۆلیستی خاوەن كەسایەتیی نزمی بێتوانا، ناچین كەسێكی بەتوانا و راستگۆ هەڵبژێرین.
لەبواری مەعریفیشدا هەروایە، رۆشنبیری راستەقینە و زۆر بڵێیەكی بێ مەعریفە لەیەك جیاناكەینەوە. زانا و دەبەنگ لە كۆمەڵگەی كوردیدا، لەتای یەك تەرازوودان و زۆرجار چەك بەدەستێك، هەڕەشەیە بۆ سەر زانا و دانا و رووناكبیران.
متمانە لاواز بووە، رێز كەم بووە، خەڵك دەمارگیرتر و تووڕەترن لە جاران، بیركردنەوەی ناوچەگەرێتی و حزبگەرێتیی توندتر بوون.
هەموو ئەو هەڵگەڕانەوەیەی لە ئەسڵی بەها و بابەتەكاندا هەن، بەهۆی ئیفلیجبوونی زۆربەی ئەو سێكتەرانەیە كە راستەوخۆ كاریگەریی دروستدەكەن لەسەر بیركردنەوە و هەڵسوكەوت و هوشیاریی تاك.
سێكتەرەكان كە لە باری ئیفلیج بوون نزیكن، كەم نین، پەروەردە و فێركردن و سیاسەت و ئیدارەی وڵات و یاساكان لە پێش هەموویانەوەن.
لەبری ئەوەی رێزی مرۆڤی پاك و رووناكبیر بگرین، زۆرجار دەچین چەپڵە بۆ ناپاك و گەندەڵ لێدەدەین و سەریان بۆ نەوی دەكەین
رەنگە هەندێكمان بڵێین ئەمە ئاساییە و لە كۆمەڵگەی تر هەیە و دەرەنجامی جیهانگیریی و كرانەوەی كۆمەڵگە داخراوەكانە بەڕووی كەلتوری وڵاتانی تردا، بەڵام بۆ میللەتێكی بێخاوەن و بێ سەروەریی و لەرزۆكی وەك ئێمە، بەردەوامیی ئەو بارودۆخە مەترسییەكی گەورەیە و كەلتورمان بەرەو توانەوە دەبات، هەرهیچ نەبێت لەو لایەنەی پەیوەندیی بەبەهاكانمانەوە هەیە، چونكە ئەوەی كوردی بەزیندوویی هێشتۆتەوە تا ئێستا، كەلتورو خاكەكەیەتی.
لەمڕۆدا، مەترسیی نەمان و كاڵبوونەوە، وەك چۆن لەسەر ناسنامەی خاك و شوناسی بەشێكی میللەتەكەمان لە ئارادایە، لەسەر كەلتوریشمان هەیە. لەكاتێكیشدا خەمی بەشێكی نوخبەی سیاسیی وڵات، خەمێكی نیشتمانسازیانە نییە كە بتوانێت فریای بەهێزكردن یان هەر هیچ نەبێت پاراستنی كەلتور بكەوێت، ئەو ئەركە قورستر دەبێت لەسەر نوخبەی رووناكبیران و ئەو توێژانەی پەروەردەكردن و ئاڕاستەكردنی كۆمەڵگەیان لەئەستۆدایە.
