سۆشیال دیموكرات و داهاتووی ئەو بیرە لە كوردستان

دڵشاد تاڵەبانی



بنەماكانی بیری سۆشیال دیموكرات بناغەی دامەزراندنی كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی نوێیە، وەك ماركسیزم پشت بە توندڕەویی و ئایدۆلۆژیای وشك نابەستێت و بە زەبر نایەتە كایەوە. حسابی تەواو بۆ مرۆڤی تاك و هەست و ئارەزوو و ویستەكانی دەكات بە هاوتەریب لەگەڵ كۆمەڵدا. 
سۆشیال دیموکرات بیرێكی زیندووە و نوێ دەبێتەوە، وەك بیری ناسیۆنالیزمی تەسك و رادیكاڵیش نییە، بۆیە هەموو لایەنەكان ناچارن زۆر لە بنەما و پڕەنسیپەكانی بكەن بە دروشم. 
لە ئەوروپا زۆر لە خاڵ و پڕەنسیپەكانی جێەجێكراون (وەك بیمەی تەندروستی، بیمەی كۆمەڵایەتی، بیمەی كار، سۆشیال، خوێندن، بیمەی پیری و بەساڵاچوون و پەككەوتن و رووداو، كۆمەڵێك لە خزمەتگوزاریەكانیش) كە تەنانەت حكومەتە كۆنزەرڤاتیڤەكانیش ناتوانن لەوانە بكشێنەوە و پاشگەزببنەوە، هەرچەندە هەردەم هەوڵ دەدەن سنووری ئەوانە تەسك بكەنەوە هەركاتێك بۆیان بلوێت. 
لە كوردستانیش ئەو لایەنەی بە دروستی ئەو رێڕەوە هەڵدەبژێرێت لە داهاتوو دەبێتە پێشەنگی گۆڕانكارییەكان، لەبەرئەوەی بە هەموو پێوەرێك لەگەڵ پێداویستییەكانی مرۆڤی داهاتووی كورددایە و لەگەڵ زۆرینەی داوا و داخوازییەكانیدا دەگونجێت و دابینی دەكات و خەیاڵی نییە و قابیلی جێبەجێكردنە، چونکە لە چەندین وڵات راستی و دروستی و توانای جێبەجێكردنی خاڵەكانی سەلمێنراوە، بەڵام عەقڵییەتی كراوەی بە توانا و شارەزای خۆی دەوێت و بەرنامەی دروستی گونجاوی گەرەكە، لەبەر ئەو راستییانەش من و سەدانی وەك من بانگەشەی دروست و راستی بۆ ئەو بیرە دەكەین. 
هەزاران ئەندام و كادری ناو یەکێتی و بەشێك لەناو لایەنەكانی تردا و زۆرینەی خەڵكیش پشتگیریی لە پڕەنسیپەکانی دەكەن، ئەگەر ئێستاش نەبێت و بیرەكە هێشتا لای هەموان زۆر روون نەبێت، ئەوا لە داهاتوویەكی نزیكدا ئەوەی پێشەنگ بێت، سەروەریی بۆ دەمێنێتەوە، ئەوەش رێگربێت لێی لە کاروانی پێشكەوتن دوادەكەوێت و پەراوێزدەکەوێت. 
یەکێتییش نزیكترین رێكخراو و لایەنە كە دەتوانێت ئەوە بەرجەستە بكات، بەو هۆیەی ئەوەی راگەیاندووە كە حزبێكی سۆشیال دیموكراتە و زۆرینەی هەرە زۆری ئەندامان و كادرانیشی پشتگیری لەوە دەكەن، ئەگەرچی هێشتا هەموویان بە تەواوی لە بنەماكان و پڕەنسیپەکانی تێنەگەیشتوون، بەڵام ئەوە سەرەتایەكی گرنگ و پێویستە و دەتوانێت ببێتە بنەما. 
لەلایەكی ترەوە یەکێتی ئەندامێكی كارای سۆشیالیست ئینتەرناسیۆنالە و هەموو پشتگیرییەكی ئەوانی دەبێت، بە راوێژ و لە بواری پراكتیكیش بو بەرجەستەكردنی بیرەكە و جێبەجێكردنی خاڵەكان بەشێوەی دروست، لەبەرئەوەی زۆری توخمەكانی تێدایە و دەتوانرێت لارییەكان راست بكرێتەوە، ئەوەش بە دانانی پڕۆگرامێكی عەمەلی و خۆ بەستنەوە بەوەوە. گفتۆگۆی ئازادانە و بەرجەستەكردنی دیموكراسی ناوخۆ خاڵی سەرەكی و بنەڕەتییە بۆ ئەوە. ئەگەر یەکێتی لە ئێستاوە ئەو رێڕەوەی بە راستی و دروستی گرتەبەر و هەموو مەبەستەكانی لە بنەڕەتەوە بە فیعلی گۆڕی و عەقڵیەتەكانی نوێ كردەوە، ئەوا داهاتوو بۆ ئەوە. بیرەكە و بنەما و پڕەنسیپەكانی هی ئەوەیە كە بەو ئاڕاستە و رێبازەدا دەڕوات و هەوڵی جێبەجێكردن و بەرجەستەكردنی خاڵەكانی دەدات.

سۆشیال دیموكراتەکانی ئەمریکا

بنەماکانی بیری سۆشیال دیموكرات
بیری سۆشیال دیموكراتیش، وەك چەندین جار ئاماژەمان پێ كردووە، بریتییە لە چەند خاڵێکی بنەڕەتی كە پشت بە كۆمەڵێك بنەمای مرۆڤدۆستی دەبەستێك و لە سەر بناغەی دیموكراسی و لەیەكگەیشتن و دیالۆگ، لادانی مەبەستە نێگەتیڤەكانی سەرمایەداری و پاشماوەی كۆمەڵگە كۆنەكان و نەهێشتنی ئەو خاڵانەی كە بەربەست دەبن لە رێی گەشەكردنی كۆمەڵ لە بواری ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی و پاراستی سروشت و تێكنەدانی (دابینكردنی خۆشگوزەرانی بۆ تاكەكان و مسۆگەركردنی ژیانیان و پتەوكردنی پەیوەندیی نێوانیان و كەمكردنەوەی بۆشایی فراوانی نێوان چین وتوێژەكان، پتەوكردنی هاوكاریی نێودەوڵەتی و دوورخستنەوەی لە جەنگ و كارەسات، نەك داڕووخان و سڕینەوەی ئەو سیستمە بە تەواوەتی و یەکجاری بە شێوەی رادیكاڵانە، وەك ماركسییەكان بیریان لێ دەكردەوە و دەیانویست و لە چەند وڵاتێکیش پەیڕەویان کرد، كە شکستی هێناو سەركەوتوو نەبوو و ئەو ئامانجە تیۆرییانەی خۆشگوزەرانی و یەكسانی نەهێنایە كایەوە، بەڵكو سیستمێكی دیكتاتۆریی تاكحزبی و دەسەڵاتی توێژێكی هێنایە كایەوە كە بە زەبر دەسەڵاتی چەند كەسی لوتكەی چەسپاند و هەموو ئازادییەكانی زەوتكرد و مرۆڤەكانی خستە ژێر بارێكی ئابووری و سیاسی و دەروونیی زۆر سەختەوە، كە نەتوانن هیچ ناڕەزاییەكیش دەرببڕن و توێژێكی مشەخۆری دەسەڵاتداری هێنایە كایەوە كە هەموو جومگەكانی سیاسی، سەربازی، ئابووری و كۆمەڵایەتی كۆنترۆڵ بكەن و رێگە لە هەموو ئازادی و دەربڕینێكیش بگرن و ئەو كەسانە تەخوین بكەن كە كەمترین رەخنە بگرن لەو سیستمە و بە تێكدەر و بەكرێگرتە و سیخوڕی لە قەڵەم بدەن. هەڵبژاردنیش هەر رواڵەتی و رۆتین بێت، تەنها ئەوە بسەپێت كە حزب یان راستتر بڵێین كە سەركردەی حزب دەیەوێت، نەوەك ویستی خەڵك. تەنانەت نازی و فاشیستەكانیش لەسەر رێڕەوی حزبایەتی ئەوان دامەزران. 
بەهەمان شێوە لە وڵاتانی ئاسیا و ئەفریقا و ئەمریكای لاتینیش چەندین حزب و رژێم و نموونەی بچوكتر و توندتری هێنایەكایەوە (نموونەش حزبی بەعس) كە لەسەر بنەمای ئەو سیستمە دامەزرا و سوودیان لە شێوازی ئەو جۆرە حوكمڕانییە وەرگرت و چاویان لەوان كرد بۆ سەپاندنی سیستمی تاكحزبی، ئیتر بە ناوی ناسیۆنالیزم، ئایین، نیشتمانپەروەری یان ناوی ترەوە، كە زۆر بە زەقتر و دڕندانەتر و بە زەبروزەنگی ئاشكرا خۆیانیان سەپاند کە تا ئێستاش لەدوای رووخاندنی رژێمەکەش بە ناوی جۆراوجۆرەوە بیرەکەیان بەردەوامە، ئەو كاتەش ئەوان بە ناوی بزووتنەوەی رزگاریخوازییەوە پشتگیریان لەوان دەكرد. كە ئەو سیستمە رووخا ، ئێستاش روسیا لە هاوكاری بەشێک لەو رژێمانە بەردەوامە كە بە بڕوای دنیای مۆدێرن قێزەونن و بە هەموو جۆرێك میللەتانی خۆیان دەچەوسێننەوە و تاڵانی دەكەن و دەیڕووتێننەوە، جگە لە شەڕەنگیزیی و شەڕخوازییان (تەنانەت پاش هەرەسهێنانی بلۆكی خۆرهەڵات و سیستمی سۆڤیەت و دروستبوونی سیستمێكی سەرمایەداریش کە شێوازێکی تێكەڵ و پێكەڵە، كە زیاتر گەورە مافیاكان و دەوڵەمەندە هەڵتەقیوەكان رۆڵیان  تێدا پەیداكردووە و بوارەكانی بازاڕەكان و سەرمایەكانیان قۆرغكردووە و كۆنترۆڵی هەموو جومگەکانی ئابووری و ئاڵوگۆڕ و كاریان كردووە و بەشێوەی تر جۆرێک لە دیكتاتۆرییەت بەردەوامە)، تەنانەت ئەمریکا و زۆر لە وڵاتە سەرمایەدارەكانیش كە لیبراڵە نوێیەكان و كۆنزەرڤاتیڤەكانیش حوكمڕانی دەكەن، لە زۆربەدا هاوكاریی ئەو سیستم و رژێمە دیكتاتۆرییانە دەكەن و پشتگیرییان لێ دەكەن، بۆ بەرژەوەندیی خۆیان و پاراستنی بەرژەوەندییەكانی چەندین سەرمایەداری گەورە و كۆمپانیا قۆرغكارە زەبەلاحە نێودەوڵەتییەکان. بۆیە سۆشیال دیموكراتەكان بۆ گەیشتن بە ئامانجەكانیان هەوڵی داڕووخان و داتەپینی سیستمی سەرمایەداری نادەن. كە دەرەنجام هەم ئەوەش دابڕووخێنێت و هەم سیستمێكی وا بهێنێتە كایەوە كە باس كرا، بەڵكو لە جیاتی ئەوە چەندین رێگە دەگرنەبەر و كار دەكەن لەو پێناوەدا، ئەوەش گونجاندنی سیستمی سەرمایەداری لەگەڵ رهەندە نوێیەكان و پاككردنەوەی لە خاڵە نێگەتیڤەکان، بە شێوەیەك لەگەڵ گەشەكردنی ئابووری و بەرە بەرە كەمكردنەوەی جیاوازیی سامان و بژێوی، بگونجێت بە گرتنەبەری رێوشوێی گونجاو بۆ ئەو مەبەستە. هەرچەندە كۆنزەرڤاتیڤەكان و نیو لیبراڵەكان هەوڵ دەدەن شكست بە هەوڵی سۆشیال دیموكراتەكان بهێنن و ئەوان بخەنە ژێر گوشارەوە و كەرتیان بكەن.

لۆگۆی سۆشیال دیموكراتەکان

هێنانەكایەی ئاشتیی كۆمەڵایەتی
هەوڵی سۆشیال دیموكراتەكان خۆی لە چەند خاڵێکدا دەبینێتەوە كە كاری بۆ بكەن، ئەوەش بەلادانی لایەنەكانی زەبروزەنگ و چەوساندنەوەی نامرۆڤانەی ناو سیستمی سەرمایەداری و گونجاندنی لەگەڵ لەبەرچاوگرتنی مافی کرێکار و تێكڕای خەڵكی وڵات و سنوورداركردنی سەرمایە و بەستنەوەی بە چەندین یاسا و رێسا و ئەكتیڤكردنی لە بواری گەشەپێدان و رێگریی لە چاوچنۆكی  و قۆرغکاریی سەرمایەداران و بەستنەوەیان بە چەند رێكاری پێویست، بەبێ سڕینەوەی تێكڕا و سەرجەم سیستمەكە و هەوڵی لەناوبردنی بە توندی و زەبر، بەڵام دانانی باجی هەڵكشاوە لەسەر سەرمایە و رێگریی لە دەوڵەمەندبوونی نا یاسایی و نەگونجاو و بەكارهێنانی سەرمایە لە پێناوی گەشەكردنی ئابووری وڵات و ئاڕاستەكردنی رێڕەوی وڵات بەرەو خۆشگوزەرانی، ئەوەش بە رێگرتن لە دروستبوونی چینێكی زۆر دەوڵەمەند و چینێكی فراوانی هەژار لە بەرامبەردا و دروستبوونی بێکارییەکی بەرفراوان لە نێوانیاندا، كە ناكۆكی و ململانێی چینایەتی زۆر زەق بكاتەوە و بیگەیەنێتە رادەی تەقینەوە، ئەوەش بە كەمكردنەوەی جیاوازیی نێوانیان و پێكهاتنی توێژێكی زۆر بەرفراوانی ماماوەندی خۆشگوزەران و چەسپاندنی ئاشتیی كۆمەڵایەتی و كەمكردنەوەی ناكۆكی چینایەتی و پەیڕەوكردنی دیموكراسی و پێكەوەژیان لە هەموو بوارەكاندا، بەرقەراركردنی ئاشتی جیهانی، هێنانەكایەی یەكسانی بە دروستی و راستی، نەك بە رواڵەتی، كە ئەو جۆرە یەكسانییە رواڵەتییە بە پێچەوانەوە جیاوازیی چینایەتی و باڵادەستی سەرمایەداران جێگیر دەكات، لەبەرئەوەی تەنها دەوڵەمەندەكان لەو جۆرە یەكسانییە سودمەند دەبن. 
یەكسانیی تەواو ئەوەیە كە بارودۆخێك بگونجێت نەدارەكان هەمان هەلیان هەبێت بۆ خوێندن و پێشكەوتن، كار ، بوارەكانی تری ژیان. هەرچەندە لیبراڵە نوێیەكان و كۆنزەرڤاتیڤەكان هەوڵی دەربازبوون لەوە دەدەن و كۆمەڵێك هەڵەی هەشتاكان و نەوەدەكانی سەدەی رابردوو و سەرەتای ئەم سەدەیەی سۆشیال دیموكراتەكان و كشانەوەی هەندێك لە سەركردایەتییەكانیان لە كۆمەڵێك خاڵی بنەڕەتی و سازشیان لەگەڵ لیبراڵە نوێیەكان و هەندێك كەرتبوونی ئەوان، شەپۆلی دژ بە بیانی و پەنابەران هان دەدەن و بەكاری دەهێنن، ناو بەناویش قەیرانی ئابووریی دروستكراو بەرۆكی هاووڵاتیان دەگرێتەوە، ئەوەش بۆ بەرزكرنەوەی نرخ و كەڵەكەكردنی زیاتری سەرمایە لە دەست سەرمایەداران، كە كۆمپانیا زەبەلاحەكان لە پشتییەوەن و حكومەتە كۆنزەرڤاتیڤەكان چاوپۆشی لێ دەكەن، یان لە پشتی پەردەوە پشتگیریشی بە شێوەی جۆراوجۆر لێ دەكەن.

كۆنزەرڤاتیڤ و لیبراڵەكان
 كۆنزەرڤاتیڤ و لیبراڵەكان بە شێوەی پۆپۆلیستانە هەوڵدەدەن بۆ بەكارهێنانی سیاسەتی پەنابەری لە ئەوروپا و باری ئابووریی و قەیرانەکان بۆ هێرش بۆ سەر سۆشیال دیموكراتەكان، كە گوایە ئەوان هۆی سەرەكی ئەوەن و دەرەنجامی سیاسەتەكانی ئەوانە لەكاتی حوكمڕانیاندا، بە وەرگرتنی پەنابەریی زۆر ، هانی خەڵكیشیان داوە بۆ دژی پەنابەر وەرگرتن، جگە لە چەندین هەڵەی سۆشیال دیموكراتەكانیش هەر لە ناوەڕاستی هەشتاكان و كشانەوەیان لە چەندین مەبەست لە ژێر گوشار و تەوژمی لیبراڵە نوێیەكان، كەرتبوون و بەرتەوازەبوونیان، بەو هۆیەشەوە كەمبوونی متمانەی خەڵك بەوان. وایكردووە كە رەوتی سۆشیال دیموكرات لە زۆر شوێنی ئەوروپا لە دەیەی دووەمی سەدەی 21 دا داكشێت و لاوازبێت و ببێت بە چەند پارچەیەکەوە و جیابوونەوە لێیان و دامەزراندنی حزبی نەیاری نوێی وەك سەوزەكان، كە هەردوولایانی لاوازكردووە، بەڵام تەنانەت كۆنزەرڤاتیڤەكانیش ناتوانن و ناوێرن دەستكاریی كۆمەڵێك مەبەست و خاڵ و یاسا بكەن كە سۆشیال دیموكراتەكان چەسپاندوویانە لە بواری كۆمەڵایەتی و ئابووری و بژێوی و خزمەتگوزاریدا، مەبەستە بنەڕەتییەكانیش رۆڵی خۆیانیان لە دەست نەداوە.

لە كوردستان چی بكرێت باشە؟
لە كوردستانیش دەتوانرێت كار بۆ ئەو مەبەستانە بكرێت و بنەمای بیر و پڕەنسیپەكانی سۆشیال دیموكرات بكرێتە بناغە بۆ كارنامەی هەر حكومەتێك كە دادەمەزرێت، كە سۆشیال دیموكراتەكانی كوردستان گوشاری لە سەر بكەن، لەبەرئەوەی زۆرینەی جەماوەر پشتگیریی ئەوە دەكات، هەرچەندە كۆمەڵگەی كوردی هێشتا كۆمەڵگەیەكی نیمچە هۆزایەتی (عەشایەری) یە، بەڵام بنەما بنەڕەتییەكانی پەیڕەوكردنی پڕەنسیپە سەرەكییەكانی سۆشیال دیموكرات هەیە و لە كوردستان جێبەجێكردنیان گونجاوە ودەشێت، ئەگەر یەکێتیی هەوڵی بۆ بدات، بێگومان هەرە زۆری خەڵكی كوردستان ئەوە قبووڵ دەكات و پێیان خۆش دەبێت و داكۆكیشی لێ دەكەن. هەرچەندە لە رێڕەوی ئەوەدا و شان بەشان و لەگەڵیدا كۆمەڵێك هەنگاوی تر پێویستە، ئەوەش بە دامەزراندنی ژێرخانی پیشەسازی بەهێزی پێویست، نەوەك پیشەسازیی بێبایەخی لا كۆڵان و لاوەكی، بە ستاندەردی جیهانی، بۆ دابینكردنی دەیان هەزار هەلی كار لە هەموو بوارەكاندا و بە زانستیكردنی پیشەسازی بوارەكانی كشتوكاڵ بە شێوەی ژینگە دۆستانە، نەوەك تێكدان و لەناوبردنی، بۆ زیادكردنی بەرهەم و چاككردننی كوالیتی، لە پێناوی بەرزكردنەوە و چاككردننی بژێوی جووتیار و بەرهەمهێنەران، دابینكردنی هەلی كاری نوێ، مسۆگەركردن و جێگیركردنی بازاڕی ناوخۆ و هەناردەكردنی بەرهەم بۆ پشتگیریی لە ئابووریی نیشتمانی. بەهێزكردنی كەرتی تایبەتی خزمەتگوزاری و بازرگانی بۆ دابینكردنی هەلی كار لە هەموو بوارەكاندا و پشتبەخۆبەستن، لەبەرئەوەی حكومەت ناتوانێت هەموو میللەت بكاتە مووچەخۆری دەوڵەتی و نەگونجاویشە (وەك سیستمی سۆڤێتی هەوڵی ئەوەی داو ئابوورییەکەی داڕووخا)، دەبێت هەلی كار لە دەرەوەی كاری حكومی دابین بكرێت، بۆیە دەبێت پڕۆژەی گەورەی ستراتیژیی كشتوكاڵی و پیشەسازی هان بدرێت و پشتگیرییان لێ بكرێت، نەوەك پڕۆژەی لاوەكی كە تەنها سوودی بۆ چەند كەس و دەوڵەمەندێک هەبێت، وەك پڕۆژەكانی نیشتەجێبوون كە هیچی بە خەڵكی كەم دەرامەت ناكڕدرێت، هەرچەندە حكومەت زۆربەی زەوییەکانی بە نرخی رەمزی دابینكردووە و قەرزیشی پێداون بە ناوی كەمكردنەوەی قەیرای نیشتەجێبوونەوە، دەوڵەت لە جیاتی ئەوە خۆی دەیان هەزار یەكەی ننیشتەجێبوون دروست بكات بە كوالیتی باش و بیدات بە خەڵكی كەمدەرامەت و پاشان نرخەكانی بە قیستی مانگانە وەربگرێتەوە، وەك زۆرێک لە وڵاتانی ئەوروپا دەیکەن. 

خۆپیشاندانی سۆشیال دیموكراتەکان

سۆشیال دیموكرات لە كوردستان
پڕۆژەكانی گەشتیاری، كە هەندێکیان خەڵك بە خراپترین شێوە دەڕووتێننەوە، لە جیاتی ئەوە حكومەت خۆی پڕۆژەی گەشتیاریی گشتی دروستبكات، شوێنە گەشتیارییەكانیش كراوە بن، یان بە نرخی گونجاوی داشكاو. رێگەش لە هەموو دەستبەسەرداگرتنێکی زەوی بگیرێت بە ناوی پڕۆژەوە، یان داگیركاریی بە ناوی باخ و شتی دیکەوە، كە هەموو ئەوانە بەرچاون. ئێستا لە كوردستان تەنانەت هەندێک لە چیا و گردەکانیش خەریكە بە تەواوەتی داگیر و قۆرخ دەكرێن، لە ژێر ناوی جوراوجۆردا. زەوی و بینا كە بەناوی لایەن و حزب و كەسایەتییەوە وەرگیراوە، لەوانە بسەندرێتەوە، یان بە پارە بۆیان بخەمڵێنرێت و جا یان لێیان وەربگیرێتەوە  یاخود پێیان بفرۆشرێتەوە. تا چیتر موڵکی گشتی تاڵان نەكرێت. 
سۆشیال دیموكرات لە كوردستاندا دەبێت بەو رێڕەوە كار بكات و ئەوە سۆشیال دیموكراتە، نەک تەنها بە وتنەوەی دروشمەکان. بە بیانووی ئەوەی هێشتا زەمینەی پەیڕەوكردنی بنەماكانی سۆشیال دیموكرات لای ئێمە خۆش نەبووە، بۆیە یان دەبێت بگونجێنرێت لەگەڵ كۆمەڵگەی كوردیدا، یاخود ئەو بیروڕا سەقەتە نەخرێتەڕوو گوایە سۆشیال دیموكرات تایبەتە بە كۆمەڵگە ئەوروپییەکان و بۆ وڵاتی ئێمە گونجاو نییە. 
دەشێت پەیڕەوانی ئەو فیکرە بپرسین کە ئاخۆ كام خاڵ شیاو نییە و ناگونجێت؟ ئایا ئازادی، پاراستنی مافی مرۆڤ، یەكسانی و هێنانەكایەی هەمان هەلودەرفەتی گونجاو و یەکسان بۆ مرۆڤەكان، دابینكردنی كار، مسۆگەركردنی بژێوی و جێگیركردنی ئاشتی و زۆربەی خاڵەكانی تر گونجاونین بۆ كوردستان؟ ئایا پیادەکردنی دادپەروەریی کۆمەڵایەتی گونجاو نییە؟ لەکاتێکدا ئێستا زۆربەی خەڵكی گوندەكانیش لە شارەوە دوور نین و زۆرینەی هەرە زۆریان ماوەی چەندین ساڵە بە ناچاریش بێت لە شار ژیاون و كاری كرێكاری و پیشەییان كردووە پێكەوە، بۆیە دۆخەکە لەبارە بۆ بڵاوكردنەوەی بیری سۆشیال دیموكرات لە كوردستان و خەڵك قبووڵی دەكات و بە ئاسانی وەری دەگرێت، كە بریتییە لە ئازادیی راستەقینەی گونجاو، نەوەك رواڵەتی و بەرەڵایی شێوەی ئەنارشیستی. 
هیچ ئازادییەكیش رەها نییە، دەبێت لەگەڵ كۆمەڵگەدا بگونجێت و كار لە ئازادیی خەڵكانی تر نەكات. ئەگەر هەندێك دیاردەی ناو كۆمەڵگەكانی تر لە بواری هەڵسوكەوتی نەگونجاو دەكرێتە پاساو، ئەوا دەتوانرێت رێگەی ئەوانە نەدرێت، ئەوانەش هی سۆشیال دیموكراتەكان نییە. 
بابەتی یەكسانیی جێندەریش کە خەڵكانێک بە هەڵە لێی تێگەیشتوون، مانا فراوانەكەی نە هاوڕەگەز بازییە و نە تێكدانی كۆمەڵگەیە، بەڵكو بریتییە لە یەكسانی رەگەزەكان لەڕووی ئەرک و مافەوە. 
لە كۆمەڵگە ئەوروپیەكان و ئەمریكاش هاوڕەگەزبازی بۆ  كۆمەڵێك مەبەست رێگای پێدراوە لە یاساكانیشدا جێگیركراوە، مانای ئەوە نییە هانی خەڵك بدرێت بۆ ئەوە، چونکە رێژەیەكی ئێجگار كەم ئەو لەو شێوازەن، هەرچەندە ئەوە بۆ كۆمەڵگەی ئێمە زۆر نەگونجاوە و دەبێت بە هیچ شێوەیەك دەرگای بۆ نەكرێتەوە. ناڕەزایی و پرۆتێستۆ بکرێت. 
دەبێت یاسا سەروەر بێت و كەس نەناسێت، تەنانەت لە بەرزترین پۆست و كاردا بێت، زۆرجار تەنانەت سەرۆكی حکومەتەکان لەئەوروپا رادەكێشرێنە بەردەم دادگا و دەبێت لە هەموو پۆستە سیاسی و خۆجێییەكانیان دەست هەڵبگرن.
یەكسانی راستەقینە، نەك یەكسانی رەواڵەتی، ئەوەش بە رێگا گرتن لە كاری نا یاسایی، دابینكردنی هەمان دەرفەت بۆ هەموان لە هەموو بوارەكاندا. ئەوە یەكسانی نییە لە مەبەستی تەندروستی ، قوتابخانە ، خەرجی خزمەتگوزاری و زۆر شت ، دەوڵەمەند و خاوەن توانای كەم وەك یەك مامەڵەیان لەگەڵدا بكرێت، بەڵكو پێوستە هەژارەكەش هاوكاری بكرێت و یارمەتی بدرێت تا هەمان هەلی دەوڵەمەندەكەی بۆ دەرەخسێت. یەكەم هەنگاو باجی هەڵكشاوە تا 45 ٪ و چاودێرییكردنی قازانج، هاوكاریی خوێندكاری هەژار، بیمەی كۆمەڵایەتی بێ بەرامبەر یا بە پارەی كەم بۆ هەژار و كەمدەرامەت، كەمكردنەوەی خەرجی خزمەتگوزاری، دابینكردنی نیشتەجێبوون بۆ هەژار، كەمكردنەوەی باجی ناڕاستەوخۆ لەسەر ئەوان لەبازاڕدا. 
لەبەرئەوەی هەژار و دەوڵەمەندێك هەر وەك یەك پێداویستی خۆراك و پۆشاك و تەندروستی و نیشتەجێبوونیان هەیە، بۆیە دەبێت بۆ كەمدەرامەتەكەش ئەوانە مسۆگەر بكرێت. لە دەوڵەمەندەكەش بە باجی راستەوخۆ وەربگیرێتەوە، نەوەك بەرزكردنەوەی باجی ناڕاستەوخۆی سەر كاڵا و پێداویستییە بنەڕەتییەكان. بۆیە ئەگەر لە مەبەستەكانی تر لا لە هەژارەكان نەكرێتەوە و دەردەسەری و مەینەتییەكانیان كەم نەكرێتەوە، ئەوا یەكسان نابن.
هاوكاریی مانای هەرەوەزییە لە هەموو شتێكدا، لەناو كۆمەڵگەی كوردیدا كاری هەرەوەزی كۆنە و بۆ  دەبێت گونجاو نەبێت؟ دیموكراسی مانای بەكارهێنانی مرۆڤە بۆ مافەكانی لەناو كۆمەڵدا و بینینی رۆڵی كاریگەر و جێبەجێکردنی ئەركی كۆمەڵایەتی و نیشتمانییە، دەبێت ئەمە خراپییەکەی لەچیدا بێت و بۆچی لە كوردستان نەگونجاوە؟ پاراستنی مافی مرۆڤ و دابینكردنی پێداویستییە بنەڕەتییەكانی مافێكی سەرەتاییە. بۆ بیمەكان لە كوردستان ناگونجێت و چی لە وڵاتانی تر كەمترە بەو هەموو ئیمكاناتەوە؟ بۆچی دەبێت وەك وڵاتانی تر خزمەتگوزاری (ئاوی پاك، كارەبا، غازی ماڵان، رێگاوبان، پارك و...هتد) نەشێت دابینبكرێن، بۆچی كار بۆ خەڵك مسۆگەر نەكرێت و بیمەكان پەیڕەو نەكرێت؟ ئایا خراپە دادگاکان سەربەخۆ و یاسا سەروەربێت؟ چ خاڵێكی تری سۆشیال دیموكرات نامۆیە بە كۆمەڵگەی كوردی؟ ئەوانە هەموو پاساوی بێ ناوەڕۆكە بۆ بەردەوامیدانە بەم دۆخە نالەبار و نەگونجاوە و دەبێت خەڵك لەوانە هۆشیار بكرێتەوە. 

سۆشیال دیموكراتەکانی سوید