پایز، وەرزی سەمای گەڵا

پایز دەكەوێتە نێوان وەرزی هاوین و زستانەوە. لەم وەرزەدا رۆژ بەرەو كورتبوونەوە دەچێت و لە بەرامبەردا شەو درێژتر دەبێت، پلەكانی گەرماش نزم دەبنەوە.
لە پایزدا گەڵای درەختەكان رەنگیان دەگۆڕێت بۆ زەرد و دەكەونە سەر زەوی، هاوكات چەندین بۆنەی جیاوازی نەتەوەكان و دڵتەنگی و دڵخۆشی لەگەڵ خۆیدا دەهێنێت.
پایز لە نیوەگۆی باكوور دەكەوێتە نێوان ئەو كاتەی كە خۆر بەسەر هێڵی كەمەرەییەوەیە و سەعاتەكانی شەو و رۆژ یەكسانن، كە دەكاتە 22 و 23ـی ئەیلول، لەگەڵ ئەو كاتەی كە هەڵگەڕانی زستانەی گۆی زەوی لە 21 و 22ی كانوونی یەكەمدایە، هەروەها لە نیوەگۆی باشووریش وەرزی پایز دەكەوێتە نێوان 20 و 21ی ئازار و 21 و 22ی حوزەیران، لە كوردستانیش دەكەوێتە 21ی ئەیلول.
لە وەرزی پایزدا گەڵای درەختەكان رەنگیان دەگۆڕێت و دەكەونە سەر زەوی بەمەش سروشتی ئەو ناوچانەی كە دارستانیان هەیە جوانتر دەبێت و سەرنجی گەشتیاران رادەكێشێت و ئارەزووی گەشتكردن و وێنەگرتنی ناو سروشتیان دەبزوێت، لە كوردستانیش هاوشێوەی زۆرێك لە وڵاتان چەندین فێستیڤاڵی هەمەجۆر و فێستیڤاڵی پایزە بەڕێوەدەچێت. لە باكووری ئەمریكاش ئەم وەرزە كاتی دروێنەكردنی زۆربەی بەروبوومەكانە لەوانە كولەكە و سێو.
لە ناو گەلانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا کۆتا شەوی پایز، کە درێژترین شەوی هەر ساڵێکە بە شەوی چلە یان شەوی یەڵدا دەناسرێت و خاوەنی پێشنەیەکی مێژوویی دوور و درێژە لەناو ئەو گەلانەد، ئەو شەوەیە کە تیایدا خۆروەگەڕی زستان روودەدات، لە جوگرافیای كوردستانی گەورەدا شەوی یەڵدا بەشەوی 21 لەسەر 22 ی كانونی یەكەم دیاریدەكرێت، هاڵۆوین-یش یەكێكە لەو جەژنانەی كە لە پایزدا دەگێڕدرێت و لە 31ی تشرینی یەكەمدا بەڕێوەدەچێت، تێیدا یادی رۆحە پیرۆزە مردووەكان و پیاوچاكان دەكرێتەوە، جەژنی سوپاسگوزاریش بەهەمانشێوە جەژنێكی نەتەوەییە و لە كەنەدا و ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و هەندێك دوورگەی خۆرئاوای هیندستان و لایبیریادا بەڕێوەدەچێت.
پایز زۆرجار بەوەرزی شاعیران ناودەبرێت، ئەم وەرزە لە شیعرەكاندا بەوەرزی خەمۆكی و دڵتەنگی ئاماژەی پێكراوە چونكە، سەرما و سۆڵەی زستانی بەدوادادێت و رەنگی ئاسمان تاریكتر دەبێت و گەڵای درەختەكان دەوەرن، جگە لەوەی زۆربەی باڵندەكان بەرەو هێڵی یەكسانی كۆچ دەكەن و خۆیان لە نزمبوونەوەی پلەی گەرمی دەپارێزن.

ژینەر محەمەد