پاش كۆتاییهاتنی پرۆسە سەربازییەكانی نێوان ئیسرائیل و چەكدارانی حزبوڵڵای لوبنانی، كە بە گوێرەی رێككەوتنی ئاگربەستی هەردوولا بڕیاری لەسەر دراو لە بەرواری 2024/11/27 دا كەوتە بواری جێبەجێكردنەوە، و بڕیاربوو بۆ ماوەی (60) رۆژ ئاگربەست بەردەوام بێت تا 2025/1/27، پاشان ئیسرائیل پاشەكشە بكات لە باشووری لوبنان تا دۆخەكە هێورببێتەوە و دانیشتوانی باشووری لوبنان بگەڕێنەوە زێدی خۆیان، بەڵام ئیسرائیل لە 2025/1/27 بە تەواوەتی ئامادەی پاشەكشە نەبوو، ئەوە بوو بە نێوەندگیری ئەمریكا ئاگربەستەكە بۆ ماوەی سێ هەفتەی دیكە درێژكرایەوە، تا ئیسرائیل لەڕووی سەربازییەوە بتوانێت بەتەواوەتی پرۆسەی پاشەكشەی هێزەكانی لە باشووری لوبناندا بە ئەنجام بگەیەنێت و دوا بەروار 12025/2/18 بوو، كە درابوو بە ئیسرائیل بۆ كۆتایی پێهێنانی پرۆسەی پاشەكشەكە.
ئیسرائیل پاشەكشەی مەرجدار دەكات
پاش بەرواری 12025/2/18 ئیسرائیل پرۆسەی پاشەكشەی هێزەكانی لە باشووری لوبنان دەستپێكرد، بەڵام ئەوەی جێگەی سەرنج و سوپرایس بوو، مانەوەی سوپای ئیسرائیل بوو لە چەند خاڵێكی سنووری لەناو باشووری لوبناندا، ئەویش بە بەهانەی چەند هۆكارێكی سەربازی و ئاسایش، كە لە هەموویان گرنگتر بریتییە لە دڵنیابوون لەوەی، كە چەكدارانی حزبوڵڵا پاشەكشە بكەن بۆ باكووری رووباری لیتانی، بەمەبەستی دووركەوتنەوەیان لە سنووری باكووری ئیسرائیل، ئەم هەنگاوەی ئیسرائیل لەخۆوە نەهاتووە، بەڵكو هەڵقووڵاوی هزری ئاسایشی جیۆستراتیژی ئیسرائیلە، كە چۆن دوژمن لە سنوورەكان دووربخاتەوە و بەرپابوونی شەڕیش لەناو خاكی دوژمندا بێت.
ئیسرائیل پێنج بنكەی سەربازی هێشتووەتەوە
سوپای ئیسرائیل لە باشووری لوبنان مێژوویەكی هەیەو لە روانگەی جوگرافیای سەربازیشەوە، شارەزاییەكی وردی ئەو سنوورەیە و لە دیدی جیۆستراتیژییەوە پێنج بنكەی سەربازی خۆی لە باشووری لوبنان و نزیك لە سنووری باكووری ئیسرائیلەوە هێشتووەتەوە، كە لە رووی دابەشبوونی جوگرافییەوە دابەش دەبن بەسەر سێ كەرتی باشووری لوبناندا و بەم شێوەیە:
1- بنكەی حەمامس: دەكەوێتە كەرتی خۆرهەڵاتی باشووری لوبنان و لەسەر (تەپۆڵكەی حەمامس) سوپای ئیسرائیل جێگیركراوە، ئەم بنكەیە پێگەیەكی ستراتیژی گرنگی هەیە و چەندین شەڕی نێوان سوپای ئیسرائیل و چەكدارانی حزبوڵڵای بەخۆوە بینیوە و دەڕوانێت بەسەر هەردوو نشینگەی جوونشینی (مەتەڵە) و (كریات شمۆنە) لە ئیسرائیلدا و بەرزاییەكەی 900م دەبێت.
2- بنكەی عەزیە: ئەم بنكەیە دەكەوێتە كەرتی ناوەڕاستی باشووری لوبنانەوەو لەسەر (تەپۆڵكەی عەزیە) هێزی ئیسرائیل جێگیركراوە، ئەم بنكەیە دەڕوانێت بەسەر رووباری لیتانیدا و دەتوانێت چاودێری هەردوو كەرتی خۆرهەڵات و ناوەڕاستی لێوەبكرێت و بایەخێكی جوگرافی و سەربازی هەیە، بەرزایی ئەم تەپۆڵكەیە دەگاتە 800م، بڕوانە نەخشەی ژمارە(1).
3- بنكەی عەویزە: ئەم بنكەیە لەسەر تەپۆڵكەی عەویزە بوونیادنراوە و سوپای ئیسرائیلی لەسەر جێگیركراوەو دەكرێت هەردوو كەرتی خۆرهەڵات و ناوەڕاستی لێوە بكرێت، بەرزایی ئەم بنكەیە 820م دەبێت.
4- بنكەی شاخی بیلات: دەكەوێتە نێوان هەردوو كەرتی ناوەڕاست و رۆژئاوا و بە خاڵێكی ستراتیژی دادەنرێت بۆ چاودێریكردن و هێرشكردنەسەر باشووری خۆرئاوای لوبنان، هەروەها دەكرێت لەڕێگەی ئەم بنكەیەوە ئاسایشی سەربازی لە (زەرعیت حانیتا) و (شۆمێرا) و (شتولا) زامن بكرێت.
5- بنكەی شاخی لەبونە: ئەم بنكەیە دەكەوێتە كەرتی رۆژئاواوەو ئەوپەڕی باشووری خۆرئاوای لوبنان دەگرێتەوە، بە بنكەیەكی بایەخداری سەربازی و هەواڵگری دادەنرێت، دەكرێت لێیەوە پارێزگاری و چاودێری نشینگە جووەكانی باكوور و باكووری رۆژئاوای ئیسرائیلی لێوەبكرێت.
ئەوەی ئیسرائیل لەم پلانە سەربازییەیدا مەبەستیەتی، بریتییە لە پاراستنی نشینگەو دانیشتوانی باكووری ئیسرائیل، لەبەرئەوەی چەندینجار بەهۆی شەڕ و مووشەكبارانی حزبوڵڵاوە، دانیشتوانی ئەم ناوچانە چۆڵكراون و دانیشتوانەكەشی كۆچیان بۆ ناو قووڵایی ئیسرائیل كردووە.
* پسپۆری جیۆسیاسی و ئاسایشی نەتەوەیی
