دالیا بەشدار
ئەسپسواری یەكێكە لە وەرزشە دێرین و سەرنجڕاكێشەكان، کە مێژوویەكی كۆنی هەیە، لە وڵاتان وەك یارییەكی جەماوەری بایەخی تایبەتیی پێدەدەن، هەرئەمەش وایكردووە ئەسپی رەسەن و بەتوانا پەروەردە بكەن. یاریی ئەسپسواری جگە لە وڵاتە پێشكەتووەكان، لە وڵاتانی دەوروبەریش گەشەی بەخۆیەوە بینیووە، بەتایبەتی لە وڵاتانی كەنداو، ئەگەر ئەسپسواری بەتواناشیان نەبێت، ئەوا بەدڵنیاییەوە ئەسپی رەسەن و بەهێزیان هەیە، لە هەموو جیهان خواستی لەسەرە.
یاریی ئەسپسواری لە هەرێمی كوردستان و عیراق بەگشتی وەك هەر وەرزشێكی دیكە(جگە لە یاریی تۆپی پێ) بایەخی پێنەدراوە، بەڵام ئەوە مانای ئەوە نییە خەڵكی كوردستان، بەتایبەتی شارێكی وەك هەولێر، حەز و ئارەزوویان بۆ ئەسپسواری نەبێت و حەز بە هاوڕێیەتی لەگەڵ ئەسپ نەكەن، بە پێچەوانەوە لە چەند ساڵی رابردوودا بەتایبەتی دوای باشبوونی بژێوی ژیانی خەڵك، گەنجان بەهەردوو رەگەزی كوڕان و كچان، روویان لە یاریی ئەسپسواری كردووە، كە خۆشم یەكێكم لەوانەی بۆ ماوەیەك مەشقی ئەسپسواریم ئەنجامدا و رووم لەم وەرزشە كرد، بەڵام لەبەر چەند هۆكارێك نەمتوانی بەردەوام بم.
ئەوەی وایكردووە گەنجانی كوردستان لە ناویشیاندا هەولێر، نەتوانن لە یاریی ئەسپسواری بەردەوامبن و پێشبكەون، نەبوونی زەمینەی لەبارە بۆ ئەو یارییە
ئەوەی وایكردووە گەنجانی كوردستان لە ناویشیاندا هەولێر، نەتوانن لە یاری ئەسپسواری بەردەوام بن و پێشبكەون، نەبوونی زەمینەی لەبارە بۆ ئەو یارییە، چونكە ئێمە لە هەولێر شوێنی پێویستمان بۆ ئەسپسواری نییە، تا دەرفەت بۆ هەموو كەسێك بڕەخسێنێت ئەو یارییە بكات، جگە لە دوو شوێن نەبێت، ئەویش بۆ شارێكی وەك هەولێر زۆر كەمە. ئەمە جگە لەوەی خەرجییەكی زۆری پێویستە، هەروەها لە رووی خۆراك و بەخێوكردن و پەروەردەكردنی ئەسپ، شارەزاییەكی باشمان نییە و رێژەیەكی كەم لە پزیشكی ڤێتێرنەریمان لەو بوارەدا هەیە، ئەمە جگە لەوەی كەرستەكانی بەكارهێنانی یاریی ئەسپسواری لە كوردستان بەزەحمەت دەستدەكەون. لەلایەكی ترەوە رێگا بەهاوردەكردنی ئەسپی بەتواناش نادرێت.
ئەوەشی تایبەتە بە كچان، راستە بەشێكی زۆر لەو رەگەزە حەز و ئارەزووی ئەوە دەكەن ببنە ئەسپسوار و بەشداریی پاڵەوانیەتییەكان بكەن، بەڵام چۆن پێشبكەون لەكاتێكدا راهێنەری كچمان نەبێت و هیچ خولێكی پەرەپێدان نەكرێتەوە؟! ئەوەی هەیە زیاتر كوڕان راهێنان بە ئەسپسوارەكان دەكەن، كە رەنگە ئەوەش زۆر سەركەوتوو نەبێت و كچان وەكو پێویست سوودی لێوەرنەگرن.
بۆئەوەی ئێمە بتوانین لە هەرێمی كوردستان پەرە بە یاریی ئەسپسواری بدەین، پێویستە زەمینەی بۆ بڕەخسێنین، لە تەرخانكردنی یاریگا و كردنەوەی خولی جۆراوجۆر بۆ ئەو یارییە و دابینكردنی پێدوایستییەكانی خۆراك و تەندروستی و راهێنەری بەتوانا، بۆئەوەی ئێمەش لەو بوارەدا پێشبكەوین، چونكە ئەسپسواریی و ئەنجامدانی پاڵەوانییەتی بۆ ئەو یارییە، جگە لە بەهێزكردنی توانای ئەسپسوارەكان، هاوكات چێژ بە هاندەران و ئامادەبووان دەبەخشێت و وادەكات ببێتە شوێنی بەسەربردنی كاتێكی خۆش و بەرهەمهێنانی چەندین ئەسپی بەتوانا و رەسەنی كوردی.
