کەرکوک و بەردەوامیی تارماییەکانی بەعسی داعشی

12:52 - 2024-02-07
دووتوێ
397 جار خوێندراوەتەوە

سەربەست کەرکوکی

داعش و پرسیارە رەواکان
بە داخەوە داعش و هەموو ئەو گروپە تیرۆریستانەی تر، ناوی ئیسلامیان کردۆتە دروشم و ئاڵای رەشی چەوساندنەوە و داپڵۆسینی خەڵکی خودا، بە تایبەتی لە پڕۆسە دوانەبڕاوەکانی هێرشەبردنە سەر نەتەوەی کورد، بە تایبەتی تر لەو شوێنانەی کە خەریکە تاکەکانی نەتەوەی کورد هەوڵدەدەن ببنە خاوەنی خۆیان. بەڵام بڵێی ئەو هێرشانەی ئەوان کە بە ناوی ئیسلامەوە دەیکەن، ئاوێنەنمای جێبەجێکردنی دادگا تەفتیشییەکانی ئەم عەسرە بن لەم خۆرهەڵاتی ناوەڕاستەدا؟ بڵێی ئەم قینە خوێناویانە بەردەوامیی زنجیرە هێرشەکانی کۆنە ئەنفالەکان بن؟ ئێ ئەگەر ئەوانە بیانووەکان بن، خۆ نەتەوەی کورد کە لە 95 ٪ یان موسڵمانن، نوێژکەر و حەجکار و زەکاتدەرن و روویان لە ئیسلامەتی وەرنەگێڕاوە. ئەوانەش کە کوردی ئێزدی یا کاکەیین، ئەگەر بە بۆچوونی ئەوانە گوایە (خراپەکارن)، ئایا خراپییان بە ئەندازەی خراپیی ئیبلیسە؟ ئیبلیس کاتێک دژە قسەی خۆی بێ پەردە و بێ سەڵەمینەوە بەرەووڕووی خودای گەورە کرد، ئایا بڕیاری بڕیاری خودا کوشتنی ئیبلیسی دەرکرد؟ تووڕەیی خودا لە ناوبردنی ئیبلیس بوو؟ فەرمانی خودا لە قەفەسنان و سووتاندنی بوو، وەکو ئەوەی لە حەویجەدا روویدا؟ نەخێر، فەرمانی خودا بە نەفرەتکردنی ئیبلیس بوو. نەفرین  بە واتای تڕۆکردن یان ئیهمالکردن. ئایا دەشێ داعشییەکان لە خودای (عەزەوەجەل) زیاتر لە ئایین و چاکە و خراپەی مرۆڤ  تێگەیشتبن؟! ئایا ئەو داعشییانە، لە خودا خۆی زیاتر دڵسۆزی بەرنامەکەی خودان؟ 
ئەگەر داعشییەکان و ئەوانی تریش، ئیسلامیان بە نوری حەق، بە نوری کامیل، بە نوری شەریعەت و بە نوری هەموو سەردەمێک زانیبێت، کەواتە دەبێت هەر لەو نورەوە لە ئاستی لێبوردەیی گەیشتبن. لەو چەقە رووناکەوە بەرەو بواری رێزگرتن یان قبوڵکردنی ئازادیی خەڵکانی غەیری خۆیان هەنگاویان نابێت. ئەی بۆ پەتیا پەیتا هەموو هەوڵیان ئەوەیە کە نوری هەق و بەخشەندەیی خودا، بە بەخشینی تاریکی، بە لافاوی خوێنڕشتن، بە بەرپاکردنی سووتاندن و بە پێشێلکردنی هەناسەی ئازادی خەڵکانی دیکە جێبەجێ بکەن؟ ئایا کوشتنی مرۆڤ، کە گەورەترین تاوانە، دەتوانێت نور و رووناکی مرۆڤایەتی و ئیسلام بپارێزێت؟ ئایا داعشییەکان و رێکخراوە تێرۆریستەکانی تر، لە چ ئایەت و سورەت و جوزئێکی قورئاندا، دۆزیویانەتەوە کە خۆیانن میراتگر و  خاوەنی ئیسلام؟ هەتا ئەگەر خۆیان بە میراتگریش بزانن، ئایا پاراستنی ماڵ و موڵک هەر دەبێت بە کوشتن و بڕین بکرێت؟ بە لە ناوبردنی بەرامبەر، بە فرۆشتنی ژنان و ئافرەتانی ئێزدیی کورد مسۆگەر  بکرێت؟ 
بۆ دۆزینەوەی وەڵامی ئەم هەموو پرسیارە ساکارانەی عەقڵ و هۆشمەندیی مرۆڤ، دەبێت بگەڕێن بۆ دۆزینەوەی راستیی داعش و رێکخراوەکانی تری بەناو ئیسلامی؛ پێکهاتەکانیان، کڕۆکی دامەزراندنیان، سەرکردە سیاسی و عەسکەرییەکانیان، پەیوەندییەکانیان بە بەعس و بە حزبە بەناو قەومییە عەرەبییەکان و وڵاتانی دەوروبەر و بە زلهێزانی جیهان و بە هاندەران و بە سەپۆنسەرەکانیانەوە. 
هەڵبەتە لە دووتوێی هەموو وەڵامەکاندا، بۆمان دەردەکەوێت داعشییەکان و هاوشێوەکانیان و ئامانجەکانی دامەزراندن و  بەهێزکردنی ئەوانەی ناوی ئیسلامیان کردۆتە دروشم و ئاڵا، کەسانێک نین بە غەیری ئەوانە و وەچەی ئەوانەی سەدەیەکە دژبە ویست و بۆچوونەکانی گەلی کورد و مافی گەلان و ئازادییەکانی مرۆڤ خۆیان مەڵاسداوە، ئیتر هەر لەشکر  و سوپا و میلیشیا و دەزگایەکی هەواڵگریی بن. 
خاڵی سەرسوڕمانی ئەم گەمانەش بۆ ئێمەی کوردی سادە، ئەوەیە کە لەناو سەرکردەکانی ئێمەی کوردیشدا، سەرکردە هەن لە رۆژانی سەرەتای پیلاندانانی داعشەوە، واتا لە رۆژانی یەکەمی کۆبوونەوەی سەرەتای ساڵی 2014وە ئاگاداربوون کە لە عەممانی پایتەختی ئوردن بەڕێوەچووە، بە ئامادەبوونی نوێنەرانی دەزگا هەواڵگرییە جیهانیی و ئیقلیمییەکان). واتا ئەگەر شەریکی ئەو پیلاندانەش نەبووبێت، ئەوا ئاگاداربووە!  ئەو کۆبوونەوەیەی بووە هۆکاری بە خشکەیی دامەزراندنی داعش، کە لە پاش شەش مانگی دامەزراندنییەوە، کێرڤی هێرشەکانی خستە سەر کوردستان و بە تایبەتی بۆ سەر رۆژئاوای کوردستان و ناوچە دابڕێنراوەکانی باشووری کوردستان. 
قوربانیانی دەستی داعش
ئەو هێرشانەی کە بە داخەوە بوونە هۆی زەرەر و زیانێکی زۆر بۆ ئێمەی کورد، کە ئەمانەی خوارەوە تەنیا هەندێکیانن:
- شەهیدکردنی لانیکەم سێ هەزار ئێزدی و هەزاران خەڵکی بێتاوانی گوندەکانی رۆژئاوای کوردستان،
- شەهیدکردنی لانیکەم 1500 پێشمەرگەی باشووری کوردستان و سەدان شەڕڤانی رۆژئاوا.
-سووتاندنی زۆربەی گوندەکانی ئێزدییەکانی ناوچەکانی شەنگال و گوندە کوردنشینەکانی دیکەی سەرووی رووباری فورات. 
- دزین و رفاندنی نزیکەی سێ هەزار ژن و کچی ئێزدی و فرۆشتنیان وەکو کەنیزەکی جەنگ.
-داگیرکردنی عەفرین و ناوچەکانی عەفرین بە هاوکاریی لەشکری تورکیا خۆ غافڵکردنی سەربازانی ئەمریکا و روسیای زلهێز.  
-بنکۆڵکردنی متمانە و شێواندنی بڕواکردنی هاووڵاتیانی کورد بە حکومەت و بە حزبەکانیان، بەتایبەتی لە هەرێم و لە باشووری کوردستاندا.
-شێواندنی باڵانسی پەیوەندی و  پەیوەندیی دیپلۆماسی و بەهێزکردنی هەژموونی لەشکری تورکیا بەسەر ئەو دوو بەشەی کوردستانەوە.
-پلاندانانی قۆناغ بە قۆناغی دۆڕاندنی پارێزگای کەرکوک و شار و شارۆچکەکانی گەرمیان و   گەرمەسێر و گوندەکانی دەوروبەریان، چ وەکو خاک و چ وەکو رۆڵی کورد لە ئیدارەدانیاندا. 
مێژووی بەعس  لە تێکدانی پەیوەندیی پێکهاتەکان
بە گشتیی، بۆ دۆزینەوەی راستیی پەیوەندیی راستەوخۆی بەعس بە داعش و بە گروپە تێرۆریستییەکانی هەڵگری ناوی ئیسلامەوە، واباشە کنەی لایەنێکی زۆر گرنگی ئەم تۆپەڵە ئاژاوەیە بکەین، کە لایەنی هەوڵ و پیلانەکانی حزبی بەعسە، چ لە پێش و چ لە پاش رووخانی رژێمی سەدام و حزبە خوێناوییەکەی. 
لە کۆتایی نیوەی یەکەمی سەدەی پێشووەوە، بە هەموو شێوەیەکی نەرێنی کارکردن، حزبی بەعس هەوڵی داوە تۆوی ئەم کارە نایاسایی و نا دیموکراسیانەیەی لێرەدا ئاماژەیان بۆ دەکەین، بسەپێنێت بەسەر کۆمەڵگە و هاووڵاتیانی عیراقی فرەنەتەوەدا:
 -1چوونە ناو دەزگا سەربازییەکان و داماڵینی ئەفسەر و سەربازە عەرەبەکان لە پەیڕەوکردنی پیشەیی ئەرکەکانیان و هاندانیان بۆ خزمەتکردنی نەتەوەی عەرەب و گۆشکردنیان بە نەخۆشیی سایکۆلۆژی (تاوانی رق و کینە) بەرامبەر بە کورد و نەتەوەکانی تری ئەو عیراقەی کە حزبی بەعس بە وڵاتی تەنیا قەومی عەرەبی دەزانێت.
-2تۆمەتبارکردنی هەموو حکومەت و وەزارەتە مەدەنییەکانی ساڵانی چل و پەنجاکانی حوکمی پاشایەتی بە دەستەبەندی ئیستعمار و هاندانی خەڵک و جەماوەر بۆ ئەوەی بە سووکی تەماشای هەر دەسەڵاتێکی حکومەتی مەدەنی بکەن. 
-3بەرپاکردنی بیرۆکەی کودەتای خوێناوی و رێزنەگرتن لە پڕۆسەی گواستنەوەی دیموکراتیانەی دەسەڵات و حکومەت و دەزگای پەرلەمانیی عیراق. 
-4لە قۆناغی کۆنترۆڵکردنی دەسەڵاتیشدا، کە سەرەتاکەی لە ساڵی 1963وە بوو، پاشانیش لە کۆتاییەکانی شەستەکاندا هاتەوە سەر دەسەڵات، سەران و ئەندامانی حزبی بەعس بە پیلانی سیستماتیک، رۆژانە ئەم کارە نائینسانیانەیان پەیڕەو دەکرد:
*لە بوارەکانی ئیدارەی دەوڵەت و ئەمنییەتی وڵاتەکەدا، بە ئاشکرا و بەپێی ویست و بڕیارەکانی سەرکردایەتی حزبەکە، فەرزکردنی نەتەوەی عەرەب بە گشتی و ئەوانەی بەعسین، بەسەر هەموو خەڵک و نەتەوەکانی تری وڵاتەکەدا.
*سەپاندنی دەوڵەتی ترس و کۆماری تۆقاندن لە سەرتاسەری عیراق و بەتایبەتی لە کوردستان و لە ناوچە کوردستانییەکانی هێڵی تەماسدا. سەرەتا بە دانانی میللیشای (حەرەسی قەومی) و پاشانیش (جیش شعبی) و (فدائییەکانی سەدام) و ....هتد. 
*قۆناغ  بە قۆناغ گۆڕینی دیمۆگرافیای ئەو ناوچانەی کە ئێستا بە ناوچە کێشە لەسەرەکان ناوزەدکراون، هەر لە بەدرە و مەندەلییەوە تا کەرکوک و شەنگال و دەشتی نەینەوا. 
*بەکارهێنانی هەموو جۆرە چەکێکی قەدەغەکراوی نێودەوڵەتی، بۆ لەناوبردن و جینۆسایدکردنی گەلی کورد و شێواندنی ژینگە و سروشتی ناوچە کوردستانییەکان. 
*داماڵینی هەموو سەروەت و سامانە مێژووییەکانی گەلانی عیراق لە چەندین جەنگی بێ واتای کینەی نەتەوەیی لەگەڵ ئێران و هەڵئاوسانی بەخالەتی ئابووری دژ بە کوێت و سعودیە و پاشانیش بەرپاکردنی جەنگی کەنداوی یەکەم و دووەم. 
*سەپاندنی تارمایی گرتن و ئاوارەکردن، کوشتن و ئیعدامکردن بەسەر هەموو هاووڵاتییەکدا، کە بەشێک نەبوو لە سیاسەتی  گزیری و شمشێری ملکەچکردنی هەموان بەرامبەر بە هەر بڕیار و کردەیەکی حزبی بەعس و سەدام.
-5لە پاش ئەوەش، بە تایبەتی کە سەدام بێگومان بوو لەوەی ئیتر دوا کاتی دەسەڵاتێتی و وەختی لابردنی رژێمەکەی و لەناوبردنی حزبەکەیەتی، لە رێگەی دەزگا هەواڵگرییەکەیەوە، لە رۆژی 23/1/2003 دا بە بڕیاری ژمارە 4049 رێنماییەکانی قۆناغی فەوزا و ئاژاوەنانەوەی پاش روخانی بڵاوکردەوە و سەپاندی بەسەر ئەندامانی  هەواڵگریی و ئەمنی عامە و حەرەسی جمهوری، فیدائیی سەدام و جەیشی شەعبی و جاشەکان)، کە هەندێک لە رێنماییە سەرەکییەکانی ئەو بڕیارە، ئامانەی خوارەوە بوون:
*سووتاندنی هەموو فەرمانگە و دامەزراوەکانی حکومەت و هەوڵدان بۆ بڵاوکردنەوەی رەوشتی دزین و گەندەڵی لەو دەزگایانەدا. واتا هەوڵی داڕوخاندنی ئاستی کۆمەڵایەتی و ئیدارەی دەوڵەت.  
*تەگەرەخستنە بەردەم گەیاندنی نەوت و بەنزین و کارەبا و ئاو بە هاووڵاتیان. هەڵبەتە بە وێرانکردن و سووتاندنی وێستگەکانی بەرهەمهێنان و تەقاندنەوەی بۆرییە نەوتەکان و تۆڕەکانی کارەبا. واتا بەکارهێنانی ئەندامە کۆنەکانی بەعس لە هەوڵی روخاندنی بناغەکانی بوژاندنەوەی خزمەتگوزارییەکان و دروستکردنی فەوزای ئابووری و تەگەرە خستنە بەردەم هەر بیرۆکەیەکی نوێی ئابووری و وەبەرهێنانی ئیقلیمی و نێودەوڵەتی لە ناو عیراقدا. 
لە سەرتۆپی ئەم کردەوانەشدا بڵاوکردنەوەی دواخستنی جێبەجێکردنی ئەرکەکانی گۆڕینی سیستمی مەرکەزی بوو بۆ سیستمی فیدراڵی و لامەرکەزی و هەوڵدان بۆ تەشەنەکردنی گەندەڵی ئیداریی لەناو وەزارەتەکاندا.
*خۆنزیککردنەوە و بوون بە بەشێک لە چەق و مەکۆ ئاینییەکان؛ مزگەوتەکان و دەزگاکانی فەتوا و حەوزە و حسێنییەکان و رۆڵبینین لە فراوانکردنەوەی ناکۆکی نێوان مەزهەب و ئایینەکان.
*خۆنزیککردنەوە و پێشڕەویکردنی حزب و کۆمەڵە بەناو ئیسلامییەکانی پاش نەمانی دەسەڵاتی بەعس. واتا چوونە ناو هەموو ئەو جۆرە کۆمەڵە و حزبانە، بە مەبەستی گۆڕینی ئامانج و پڕۆگرامی حزبەکان لە تێڕوانینی خزمەتگوازییەوە بەرەو شەڕی چەکداری، هەوڵی نەهێشتنی ئارامی و ئاسایش و ململانێی پلەو پایە و پۆست. 
شایانی ئاماژەیە بەپێی سەرچاوە ئاگادارەکان، گروپە تێرۆریستییەکان زیاتر لە 200 هەزار چەکدارییان هەبووە و هەیە و لەناو ئەوانەشدا لانیکەم 23 بۆ 25 ٪ خەڵکانی کۆنە بەعسین و لە زۆربەی ئەو گروپانەدا کۆنە ئەفسەرەکانی (موخابەرات)ی بەعسی باڵادەستی عەسکەرین؛ وەک (کتائب ثورة العشرین)، (الجیش الاسلامي)، (جیش المجاهدین)،  کۆنە (انصار الاسلام)، (القاعدة)و (داعش). و زۆربەی سەرچاوە ئاگادارەکان تەئکید لەوە دەکەنەوە کە نزیکەی 22 رێکخراوی تێرۆریستی وەکو ئەمانەی خوارەوە راستەوخۆ سەربە حزبی (العودة /البعث)ن، یان پەیوەندیی توندوتۆڵیان بە بەعسەوە هەیە.  
زۆربەی ئەو رێکخراوانە ماکی شەڕ و کوشتار و ئاژاوەکانی ناوچە دابڕێنراوەکانی کوردستانن و ژینگەکانیشیان لە گوند و دیهاتەکانی کەرکوک و حەویجە و خۆرماتوو و دیالەدان: وەک (جیش رجال النقشبندیــة، سرایا المجد لتحریر العراق، جیش الصحابــة، جیش الرسالــة، جیش المرابطین، جیش الفارس لتحریر منطقـة الحکم الذاتي، جیش المصطفی، کتائب الجهاد في ارض الرافدین، سرایا دیالی للجهاد والتحریر، سرایا الشهداء، الجبهـة الشعبیـة الوطنیـة لتحریر العراق، القیادة الموحدة للمجاهدین في العراق) و بۆ چەواشەکاری و هەڵخەڵەتاندنی خەڵکی سادەی عەرەبی عیراقیش، بەعسییەکان لە هەموو نووسراوەکانیاندا بە گشتی وشەی (الرفیق)یان توڕهەڵداوە و لە بری ئەوە وشەی (المجاهد) بەکاردەهێنن. 
*نزیکبوونەوە لەو کەسانەی لە دەرەوەی عیراقەوە ئۆپۆزسیۆنی رژێمی بەعس بوون و پێشووتریش لە سەرکردەکانی بەعس بوون. واتا رۆڵبینین لە هەوڵی ناسەقامگیریی دەزگا حکومەتییەکاندا، بەتایبەتی لە تەگەرەخستنە بەردەم پڕۆسەی دانانی دەستووری عیراقی فیدراڵ، لە هەر هەڵبژاردنێکی پەرلەماندا، لەناو پەرلەمانی فیدراڵ و ئەنجومەنی پارێزگاکان و بە هاوتەریبی لەگەڵ هەوڵی بنیاتنانەوەی بناغەکانی بەعس بە بەرگ و ناوی جیاوازەوە.
مەبەستە ستراتیژییەکانی بەعس
هەڵبەتە ئەگەر بە وردبوونەوەی قووڵەوە بڕوانینە ئەو هەندە رێنماییانە، دەبینین مەبەستە ستراتیژییەکانی بەعس ئەمانەی خوارەوە بوون:
*بوار نەدان و تەگەرەخستنە بەردەم ئەوەی عیراقی فیدراڵی راستەقینە لە پاش رووخانی حوکمی بەعس دروست ببێت و سەقامگیر ببێت. 
*بەردەوامیدان بە سیاسەتی تۆقاندنی خەڵکی عیراق، بە تایبەتی کورد، کە زۆرتر گرێدراوی فیدراڵیی حکومەتی نوێی عیراقن. 
*هەوڵدانی بێوچان بۆ رووخانی سیستمی رووناکبیریی و سیاسی، بە نیازی رێگرتن لە بنیاتنانی ناسنامەی نوێی فیداڵیزم و لامەرکەزی لەناو کۆمەڵگەی ئیداری و سیاسیی عیراقدا.
*بوارنەدان بە سەقامگیریی هاوپەیوەندیی ئاشتیانەی نێوان پێکهاتەکانی عیراق، بەتایبەتی لەو ناوچانەی کە کەوتوونەتە ناو سنووری مادەی 140 ی دەستووری عیراقەوە. 
*رێگرتن لە ئاساییکردنەوەی پەیوەندیی عیراقی فیدراڵ، لەگەڵ وڵاتانی دەوروبەری عیراق و ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا. 
واتا بە گشتی، مەبەستی ستراتیژیی حزبی بەعس لە پاش روخان، گەیشتنە بە چڵەپۆپەی ئەم روخاندنانە: روخانی باری ئاسایش، ئابووری، باری کۆمەڵایەتی، سیستمی سیاسی، روخاندنی هەر هەوڵێکی سەقامگیرکردنی فیدراڵیزم، پڕ کێشەکردنی رێڕەوی پەیوندیی نێوان بەغدای فیدراڵ و هەرێمی کوردستان و هەروەها ئاژاوەنانەوەی بەردەوام لە نێوان نەتەوە و پێکهاتەکاندا لە ناوچە کێشە لەسەرەکان بە مەبەستی چارەسەرنەکردنی هەر ویستێکی مێژوویی کورد لەو ناوچانەدا.  
ئاکامەکانی ئاژاوە  ستراتیژییەکانی بەعس
هەرچەندە حزبی بەعس، بە هاوکاریی کۆمەڵێک لایەنی سیاسی عەرەبی و ئیسلامی، هەوڵی دڕندانەی هەموو ئەو روخاندن و ئاژاوە ئەمنی و سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی و رووناکبیریانەی داوە، بەڵام لە زۆربەی هەرە زۆری ئەو کارانەیدا، ئاکامە چاوەڕوانکراوەکانی بە پێچەوانەوە دەرچوون، وەک:
1- عیراق توانی ببێتە وڵاتێکی فیدراڵی دوو نەتەوەی عەرەب و کورد و بـــــــە زۆربــــەی دەنگـــــی لە 80 ٪ ی هاووڵاتیانی بوو بە خاوەنی دەستوورێکی هەمیشەیی فیدراڵ.
2- لەماوەی ئەو 20 ساڵەدا، چەند قۆناغێکی هەڵبژاردنی پەرلەمانی و ئەنجومەنی پارێزگاکانی بە سەرکەوتوویی تێپەڕاند.
3- لە زۆربەی هەرە زۆری ئەو ناوچانەی کە بەعس ئومێدی پێ بوو، رێکخراوەکانی (سەحوە) و پاشانیش ( حەشدی شەعبی) سەریان هەڵدا، کە لەگەڵ ئەوەی لایەنی نەرێنیشیان هەبوو یا هەیە، بەڵام سەرتاپای خەونە ستراتیژییەکەی بەعسیان بەتاڵکردەوە. 
4- بە پێچەوانەی ویستی ستراتیژیی بەعسەوە، بەو ئاستەی کە مەبەستی بوو، لە ئاژاوەنانەوە و زەقکردنەوەی گوتاری تایفەگەری ناو کۆمەڵگەی عیراق، دژبە شیعە سەرکەوتوو نەبوو. 
5- هەرچی پەیوەندیی بە عیراق و ئێرانەوەیە، بەپێی هەموو ئەو بەیاننامانەی کە لە پایتەختەکانی هەندێک دەوڵەتەوە بڵاویاون کردۆتەوە، وتاری سیاسیی بەعس، هێشتا هەر کۆپی بیروبۆچوونی ساڵانی هەشتاکانی سەدەی پێشووە. لەم تەوەرەدا بەعس و داعشییەکانی هاوشێوەیان، لە ستراتیژی دژایەتی ئێرانی (بەناو سەفەوی) چ لەناو پێکهاتەی سوننەی عیراق و چ لە هەندێک وڵاتی عەرەبیدا جۆرە سەرکەوتنێکی پڕوپاگەندەییان بەدەستهێناوە.  
6- عیراق تا رادەیەکی مامناوەندی، توانی بگەڕێتەوە ناو بازنەی نێودەوڵەتی و پەیوەندییە دیپلۆماسی و ئابوورییەکانی.
7- بە پێچەوانەوە، لەماوەی 10 ساڵ بۆ 15 ساڵی پاش رووخانی رژێم، حزبی بەعس بووە بە چەندین گروپ و باڵی وەک: (گروپی عیزەت ئیبراهیم دوری، گروپی محەمەد یونس ئەحمەد،  گروپی رەغدی کچی سەدام، گروپی ئەلمەتنی و هەروەها گروپەکانی محەمەد سەعید سەحاف و سەعدون حەمادی و ...هتد). 
8- هەرچی سەبارەت بە سیاسەتی دژایەتیکردنی ویستەکانی گەلی کورد و کێشەی کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکانە، هەر لە پاش ئیمزاکردنی دەستوور و بە تایبەتی مادەی 140 ە، حزبی بەعس بە پیلانی دژێژخایەنی بێوچانی دەرکردنی چەندین بەیاننامەی وەک  (بیان الی ابناء شعبنا الابی حول ما تسمی انتخابات مجالس المحافظات مێژووی مانگی شوباتی 2009، بەیاننامەی ستبقی کرکوک رمزا لوحدة الشعب العراقي رغم انف عملاء الصهیونیة الانفصالیین مێژووی 19/5/2009...هتد) و بە رێگەی هەوڵی چەندین ئەندام پەرلەمانی رەگەزپەرست سەر بە رەوتی بەعس، سەرکەوتنێکی بەرچاوی مسۆگەرکرد لە هەژاندنی هەستی خەڵکانی عەرەب دژبە گەلی کورد و هەوڵی تەگەرەخستنی سەر پەیوەندییەکانی بەغدا و حکومەتی هەرێم و ژیاندنەوەی پیلانەکانی تەعریبی ناوچە کوردییەکانی کەرکوک و خورماتوو و جەلەولاو خانەقین و شەنگال.   
دەرەنجام
بۆیە دەبێت لەوە بێگومان بووبێتین کە هەر هەموو ئەو رێکخراوە تێرۆریستییانەی بەناوی ئیسلامەوە چەکەرەیان کردووە، بە تایبەتی (القاعدة و داعش): 
-لە بنەچەدا لە چوارچێوەی پیلانی حزبی بەعسدان و یا هاوبیر و بۆچوونەکانی بەعسن.
-بۆ دژایەتیکردنی هەموو گۆڕانکارییە نوێیەکانی دامەزراندنی عیراقی فیداڵ و فرە نەتەوەیین. 
-بۆ دژایەتیکردنی هەر هەموو ویستە نەتەوەییە رەواکانی نەتەوەی کوردن. 
-بۆ بنیاتنانەوەی بناغەکانی کودەتای سەربازیی و گێڕانەوەی حوکمی بەعسن. 
-بۆ وەدەرنانی دەسەڵاتی  حزبە شیعیە (بەناو سەربە ئێرانییە سەفەوی)یەکان و گێڕانەوەی عیراقی (عروبـة)ی دەسەڵاتی بەناو سوننەی نەتەوە پەرستن.  
 
بۆ ئەم نووسینە سوود لەم سەرچاوانە وەرگیراوە:
-دەقی ئەو بەیاننامانەی کە بە ناوی حزبی بەعسەوە بڵاوکراونەتەوە: 
-بيان إلى أبناء شعبنا حول التفجيرات الإجرامية في كركوك والثورة تاریخ 25/6/2009 . 
بیان: ستبقى كركوك رمزا لوحدة الشعب العراقي رغم انف عملاء الصهيونية الانفصاليين تاریخ 19/5/2009 .
بیان إلى أبناء شعبنا الأبي حول ما تسمى انتخابات مجالس المحافظات تاریخ شباط 2009. 
بیان الملامح الاساسیـة للاستراتیجیـة الاعلامیـة لحزب البعث 26/9/2008.
البیان الختامي للمؤتمر التأسیسي للقیادة العلیا للجهاد و التحریر.
بیان شعلـة جهاد البعث اقوی من تأمر الخونـة و المتخاذلین و اسیادهم . ایلول 2010.
بيان حزب البعث - قطر العراق 13/10/2010: العراقيون يدينون بيع كركوك وتهديد أهلها ويرفضون ثرثرة المالكي عن المصالحة. الممثل الرسمي للبعث: البعث واحد موحد وتحت قيادة ميدانية مجاهدة ومقاومة للاحتلال واعوانه تموز 2010.
-غزوان الکبیسي: تحالف البعث مع القاعدة  18/9/2007.
-صلاح المختار: البعث و المقاومة العراقیـة: من الاعداد حتی الجهاد!
-سوفیا عمارة: الفکر البعثي لعب دورا اساسیا في تنشئـة ابوبکر البغدادي. 
-سربست کرکوکي: الداعش وما ادراك ما الداعش؟

مەبەستی ستراتیژیی حزبی بەعس رووخاندنی باری ئاسایش، ئابووری، کۆمەڵایەتی، سیستمی سیاسییە

مەبەستی ستراتیژیی حزبی بەعس بوارنەدانی سەقامگیریی و پەیوەندیی ئاشتیانەی نێوان پێکهاتەکانی عیراق بوو

یەکێک لە ئامانجە بنەڕەتییەکانی بەعس لە کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکان تێکدانی پێکەوەژیانی ئاشتیانە بوو

بابەتە پەیوەندیدارەکان