یەکەم کەس کە ئاگری نەورۆزی لە کۆیە کردەوە

سەرکەوت عەلی حەبیب



پیرەمێرد وتەنی: 
نەورۆز بوو ئاگرێکی وەهای خستە جەرگەوە
لاوان بە عەشق ئەچوون بە بەرەوپیری مەرگەوە


 لاوی کورد هەمیشە گیان لەسەردەستن بۆ گەیشتن بە خۆری ئازادی و لەپێناوی رۆژی ئازادی و سەرفرازیدا، گیانیان بە نیشتمان بەخشیووە.
نەورۆز، ئەو رۆژ و جەژنەیە کە لە پێناوی ئاگرکردنەوەیەکی ئێوارەی نیشتماندا بە ملیۆنان رۆڵەی ئەم نیشتمانە، ئەو بۆنەیەیان بەرز و پیرۆز راگرتووە و بە ئاگرکردنەوەی نەورۆز، پەیام و مژدەیان بۆ گەلانی دوور و نزیک ناردووە.
عەبدولواحید حەمە سدیق، نموونەی لاوی خوێنگەرم و نەورۆز پەروەرە، کە لە مێژووی شاری کۆیەدا، یەکەم کەسە ئاگری نەورۆزی لەو شارە سەربەرزەی مەلای گەورە، حاجی قادری کۆیی، ئەحمەدی مەلا و سێوە دا کردۆتەوە لە ساڵی 1945 دا.
«عەبدولواحید، هەر لە منداڵی و لە قۆناغی خوێندنی سەرەتاییدا، کە پێکەوە خوێندکار بووین، رۆڵەیەکی جەربەزە و نیشتمانپەروەر بووە، رۆژانە کاتێک لە گۆڕەپانی خوێندنگەدا ریز دەبووین، بە دەنگێکی زوڵاڵ و پڕ لە حەماسەوە، شیعر و سروودی نەورۆزی بۆ دەخوێندین».(1)
«هەمیشە، ناوی کاکە عەبدولواحید لەگەڵ نەورۆزدا، ئاوێتە بوون و لەگەڵ سروود و شیعری کوردایەتی، دووانەی لێک دانەبڕاو بوون».(2)
«نەورۆزی ساڵی 1945 ز لە کۆیە، ئەوکاتە، خوێندکاری قۆناغی ناوەندی بووم، یەک لەو نەورۆزە پڕ جۆش و خرۆشە بوو، کە ئێستاش وەکو شریتی سینەمایی لەبەر چاومە، بە دڵنیایی، کاک عەبدولواحید حەمە سدیق، بزوێنەر و داینەمۆی یەکەم نەورۆز بووە».(3)
ژیاننامەی عەبدولواحید حەمە سدیق:
-ساڵی 1926 ز لە کۆیە لە دایک بووە.
-لە دامەزرێنەرانی کۆمەڵەی (دەنگ) بووە، بە رێکەوتن لە گەڵیاندا، وەک قەوارەیەک چوونەتە ناو حزبی (تەحەڕور) کە رووکاری حزبی شیوعی بووە.
-لە سێیەمین کۆنگرەی پارتی دیموکراتی کوردستاندا، لە ریزەکانی پارتیدا کاری کردووە.
-یەکەم کەسە کە لە شاری کۆیە، ساڵی 1945 ئاگری نەورۆزی لە شاخە پیسکە- مشکە کردۆتەوە، کە نزیکی رەز و باخی باوک و باپیری بووە.
-هەمیشە هەڵوێستی مەردانە و جوامێرانەی هەبووە، بۆ رزگارکردنی شارەکە لە دوژمنان و لە قاتوقڕی و برسێتی.
-لە سەربازیدا، یەکەیەکە پلەکانی بڕیووە تا گەیشتۆتە پلەی ئەفسەر.
نووسەر و رۆژنامەنووس، کاکە ئازاد عەبدولواحید حەمە سدیقی کوڕی دەڵێت: (لە ساڵی 1945دا باوکم ، یەکەم کەسە بووە کە ئاگری نەورۆزی لە کۆیەدا کردۆتەوە و داینەمۆی یەکەم نەورۆز بووە لە شاخە مشکە- شاخە پیسکە کە دەکەوێتە تەنیشت رەز و باخی باپیرمەوە، شوێنی سەیران و خۆشیی ئەوکاتی کۆییەکان بووە،
هەر لە رەزەکەی خۆیاندا، دار و چیلکە و چەوێڵی بۆ نەورۆز کۆکردۆتەوە و ئامادەی کردووە بۆ ئاگرکردنەوە و هەر خۆشی ئاگرەکەی کردۆتەوە.
لەکاتی دیدار و چاوپێکەوتندا دەربارەی نەورۆز و یەکەم ئاگری نەورۆز کە لە چ ساڵێکدا لە کۆیە کراوەتەوە، هەموو کۆکبوون لەسەر ئەوەی کە ساڵی 1945 بووە و  یەکەم ئاگری نەورۆزیش لەلایەن عەبدولواحید حەمە سدیقەوە کراوەتەوە، هەرچەندە مامۆستا حسێنی حاجی قادر، دەڵێت: ساڵی 1944 بووە، بەڵام مامۆستا کەریم شارەزا و کاک جەلال جۆباری شاعیر دەڵێن: بە دڵنییاییەوە، ساڵی 1945 بووە، چونکە ئەو کاتە: 
-یەکەم: ئێمە لە تەمەندا، گەورە بووین، بۆیە دڵنیاین لە ساڵەکە، تەنانەت مامۆستا کەریم دەڵێت: من لە پۆلی دووەمی ناوەندی بووم.
 دووەم: ساڵی 1944، هێشتا دووەم جەنگی جیهانی کۆتایی نەهاتبوو، کەس نەیپەرژاوەتە سەر زۆر بۆنە و جەژن.
-کاک ئازاد عەبدولوحیدیش دەڵێت: کاتێک کۆنەپەرستانی شاری کۆیە، ویستوویانە لێیان تێکبدەن، باوکم لەگەڵ برادەرێکی ئێشگری خێمە و شانۆکە بوون، ئەوکاتە باوکم چەکی پێبووە و برادەرەکەشی خەنجەر، ئیتر ناتوانن زەفەر بە خێمە و شانۆکەیان ببەن و ئاهەنگێکی سەرکەوتوو دەگێڕن.

سەرچاوە:
(1): لە کتێبی؛ بە دەم پیاڵە چایەکەوە - جەلال جۆبار- شاعیر، دیدار و چاوپێکەوتن: سەرکەوت عەلی-  2003.
(2): لە کتێبی بە دەم پیاڵە چایەکەوە- مامۆستا سەردار ئەحمەد کۆیی- فلوتژەن، دیدار و چاوپێکەوتن: سەرکەوت عەلی- 2003.
(3): مامۆستا کەریم شارەزا- کەناڵی کوردسات- بەرنامەی نەورۆز- ئامادە و پێشکەشکردنی: زریان مەحمود، سەرپەرشتیار: سەرکەوت عەلی- 2005. 

وەستاوەکان لە راستەوە:  محەمەدی ئەمین کەبابچی، عوسمان مام یەحیا (پشکۆ)، عەبدولواحید حەمە سدیق، مام ئەسعەد، ئەحمەد دڵزار 
دانیشتووەکان لەلای راستەوە: فاتیح رەسوڵ، رۆستەم حەوێزی (شاعیر). 10/10/1948 باخچەی شەمەـ ی ئۆمەر خوچان