کارتی سەوز بۆ ئۆکرانیا
رۆژانی رابردوو جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا، بڕیاریدا رێگە بە سوپای ئۆکرانیا بدرێت چەکی دوورهاوێژی ئەمریکایی رووەو خاکی روسیا بەکاربهێنێت.
ئەم بڕیارە درەنگ وەختەی بایدن کاردانەوەی توندی روسیای لێکەوتەوە و میدیاکان هەڵوێستەیان لەسەر کرد.
لەو رووەشەوە رۆژنامەی «لا ڤانگواردیا»ی ئیسپانی دەڵێت: «بۆ ئۆکرانیا بەکارهێنانی چەکی دوورهاوێژ دژبە روسیا، هیچ پێشکەوتنێک لەبەرەکانی جەنگدا بەدەست ناهێنێت، تەنها ئەوە نەبێت پێگەی سەرۆک زیلێنسکی لە ئەگەری دانوستاندا لەگەڵ روسیا بەهێزتر دەکات.
بایدن دەیەوێت بەرلەوەی پۆستەکەی رادەستی ترەمپ بکات، جبەخانەکانی ئۆکرانیا بەهێز بکات.
فاکتەرێکی دیکەی سەرەکیش ئەوەیە گوشارێکە بۆ سەر چین کە چیتر چەک نەنێرێت بۆ روسیا.
زەمینەی وەستانی جەنگ نەڕەخساوە
رۆژنامەی «جیفانگ ریباو» لە شەنگهایەوە جەخت لەوە دەکاتەوە کە جەنگی نێوان ئۆکرانیا و روسیا تادێت توندتر دەبێت و دەنووسێت: «واشنتۆن لەبەرژەوەندیدا نییە ئەو جەنگە کۆتایی پێبێت و پێدەچێت بایدن بە هۆکاری سیاسی ناوخۆیی مامەڵەی کردبێت و ویستبێتی تەڵەیەک بۆ ترەمپ دابنێتەوە و مایەی نیگەرانییشە دیدگاکانی سەرۆکی داهاتووی ئەمریکا بۆ ئاشتی تەنها دەستەواژەی خۆشیی هەڵمەتی هەڵبژاردنە، نە مۆسکۆ و نە کیێڤ دانوستانی ئاشتییان ناوێت. روسیا ئەو ناوچانە چۆڵ ناکات کە ئەوروپاییەکان و ئۆکرانیا بە» ناوچە داگیرکراوەکان» وەسفی دەکەن و هاوکات ناشیەوێت خۆرئاوا چەک رادەستی ئۆکرانیا بکات، ئۆکرانیا و ناتۆش ناتوانن ئەمە قبووڵ بکەن، بۆیە هیچ ئاسۆیەکی روون لەبەردەم وەستانی ئەو کوشتارەدا نییە کە ماوەی نزیکەی سێ ساڵە لەوناوچەیە لەئارادایە.
ئایا نەتانیاهو دەستگیر دەکرێت؟
دادگای تاوانە نێودەوڵەتییەکان بەتۆمەتی تاوانی جەنگ فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ هەریەک لە بنیامین نەتەنیاهو سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل و جواو گالانت -ی وەزیری بەرگریی پێشووی حکومەتەکەی و سەرۆکی ئێستای بزووتنەوەی حەماس دەرکرد.
لە میدیاکاندا زۆر قسە لەسەر ئەو بڕیارە دەکرێت، لەوبارەیەشەوە رۆژنامەی قەراری تورکیا نووسیوێتی: «دادگا چاوەڕێی دادگاییکردنیش ناکات و بڕیاری خۆی دەدات» هەروەها دەڵێت: «هەموو جیهان دەزانێت کە نەتەنیاهو لە غەززە تاوانی دژبە مرۆڤایەتی پیادە دەکات، بەم فەرمانە دادگای تاوانە نێودەوڵەتییەکان ئەرکی خۆی جێبەجێ کردووە، ئێستا تۆپەکە لە گۆڕەپانی ئەو وڵاتانەدایە کە ئەندامی ئەو دادگایەن و پەیماننامەکەیان ئیمزا کردووە و ئەرکە لەسەر شانیان کە ئەگەر نەتەنیاهو گەشت بکات بۆ ئەو وڵاتانە، دەبێت دەستگیری بکەن.
فەرمانێکی پراکتیکی نییە
رۆژنامەی پۆلیتیکان کە لە کۆبنهاگن-ی پایتەختی دانیمارک دەردەچێت، رەخنەی توندی لەو بڕیارە گرتووە و نووسیوێتی: «دانیمارک دوای هێرشە تیرۆریستییەکەی حەوتی ئۆکتۆبەری ساڵی 2023ی حەماس، بەجدی پشتیوانی ئیسرائیلی کرد و داکۆکیی لە مافی بەرگری لەخۆکردنی ئەو وڵاتەکەی کرد، ئێستا کاتێک باڵاترین دەسەڵاتی دادوەری یاسای مرۆیی نێودەوڵەتی سەرکردەکانی ئیسرائیل بە قورسترین تاوان تۆمەتبار دەکات ئەمە لێکەوتەی نەک هەر بۆ ئێمە، بەڵکو بۆ هەموو خۆرئاوا هەیە!» هەروەها نووسیوێتی: «ئەو فەرمانە پراکتیکی نییە و لەبری ئەوە پێویست بوو ئیسرائیل چ لە رووی ئابووری و چ لە رووی سیاسییەوە بایکۆت بکرێت یان گوشاری زۆری بخرێتە سەر بۆ وەستاندنی جەنگەکە.
ئەوروپا دەستگیری ناکات
بەپێی هەواڵێکی رۆژنامەی لیبراسیۆنی فەرەنسیش، وەزارەتی دەرەوەی فەرەنسا هەمیشە پشتگیریی لە رێوشوێنەکانی ئەم دادگایە کردووە، بەڵام ئەو فەرمانە پێویستی بە زۆر رێوشوێنی یاسایی و رێکخستنی سیاسیی ئاڵۆزە، ئەمریکا بەڕوونی شەرعییەتی فەرمانی دەستگیرکردنەکەی رەتکردووەتەوە، تەنانەت پێش دەستبەکاربوونی دۆناڵد ترەمپیش، ئەستەمە بیخەینە بەرچاومان کە بەریتانیا یان فەرەنسا و ئەڵمانیا نەتەنیاهو دەستگیر بکەن.
یوئێن سەرکۆنەی ئێران دەکات
لیژنەیەکی تایبەتیی کۆمەڵەی گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان بە زۆرینەی 77 دەنگ، رەشنووسی سەرکۆنەکردنی پێشێلکارییەکانی ئێرانیان سەبارەت بە مافی مرۆڤ و سەپاندنی سزای لەسێدارەدان لەو وڵاتە پەسند کرد کە کەنەدا پێشنیازی کردبوو. لەوبارەیەشەوە هەریەک لە ئێران و سوریا و عیراق و روسیا و چین لە دژی وەستانەوە.
بەپێی رۆژنامەی Die Welt ی ئەڵمانی بێت، کەنەدا لە راپۆرتەکەیدا دەڵێت کەمە نەتەوایەتییەکانی ناو ئێران، بەتایبەتیش رەگەزی ژنان بەهۆی ئازادیی بیروڕاوە رووبەڕووی توندترین سزا دەبنەوە. هەروەها باسی کاردانەوەی نوێنەرایەتیی ئێران لەUN دەکات کە وتویەتی ئەو زانیارییانە بێ بنەمان و هیچ ئەرزشیکی یاساییان نییە و نادادپەروەرانەیە.
بورهان ئەمین ئامادەی دەکات
