بڕیارە لە 17ی ئایاری 2025، شاری بەغدا میوانداریی سی و چوارەمین لوتکەی کۆمکاری عەرەبی بکات، رووداوێک کە چاوی چاودێرانی سیاسیی ناوچەکە و جیهانی لەسەرە.
ئەم لوتکەیە، یەکەمینە لە دوای ساڵی 2012ەوە لە پایتەختی عیراق دەبەسترێت، لە کاتێکی هەستیار و پڕ گۆڕانکاری خێرادا دێت کە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست پێیدا تێدەپەڕێت.
عیراق، بە سیاسەتێکی دیپلۆماسیی نوێوە، هەوڵ دەدات رۆڵێکی کارا و فرەلایەن لەسەر گۆڕەپانی هەرێمی و نێودەوڵەتیدا بگێڕێت. ئامانجی سەرەکی حکومەتی ئێستای بەغدا، بە سەرۆکایەتی محەمەد شیاع سودانی، بریتییە لە کەمکردنەوەی گرژییەکان، پتەوکردنی کەناڵەکانی گفتوگۆ، پاراستنی سەقامگیریی ناوخۆیی وڵاتەکەی لە رێگەی سیاسەتی "خۆدوورخستنەوە لە ململانێکان" و هەوڵدان بۆ دروستکردنی هاوئاهەنگی لەگەڵ سەرجەم لایەنەکاندا.
پێشبینی دەکرێت چەندین دۆسێی گەرم و هەستیار ببنە تەوەری سەرەکی گفتوگۆکانی لوتکەی بەغدا. لە پێش هەموویانەوە، پرسی فەلەستین و بارودۆخی کارەساتباری غەززە، لەگەڵ هەوڵە بەردەوامەکانی ئیسرائیل و ئەمریکا بۆ گۆڕینی ناوچەکە، ئامادەییەکی بەهێزی دەبێت. هاوکات، دۆخی ئاڵۆزی لوبنان، پەیوەندییە هەستیارەکانی نێوان شانشینی سعودیە و کۆماری ئیسلامی ئێران، چارەنووسی دۆسێی ئەتۆمی ئێران، بەشێکی گرنگی گفتوگۆکان پێکدەهێنن.
یەکێک لە ئاڵنگارییە گەورەکانی بەردەم عیراق لە لوتکەکەدا، پرسی ئامادەبوون و نوێنەرایەتی سووریایە. بانگهێشتکردنی ئەحمەد شەرع، سەرۆکی حکومەتی ئینتقالیی دیمەشق کاردانەوەی توندی لایەنە سیاسی و گرووپە چەکدارەکانی لێکەوتەوە، ئەمەش بەهۆی ئەوەی شەرع پێشتر فەرمانی دەستگیرکردنی لەلایەن دەسەڵاتی دادوەریی عیراقەوە هەبووە بە تۆمەتی شەڕکردن دژی هێزەکانی ئەمریکا و عیراق لە دوای ساڵی 2003. بەڵام، عەدنان سەراج، راوێژکاری سەرۆک وەزیرانی عیراق، لە لێدوانێکدا رایگەیاند کە شەرع داوای لێبوردنی کردووە و بەشداری ناکات، هۆکارەکەشی گەڕاندۆتەوە بۆ ئەگەری سەرکۆنەکردنی سووریا لە لوتکەکەدا لەسەر رووداوەکانی ئەم دواییەی ناوچەکانی عەلەوی و درووزەکان. هاوکات، سەرچاوەیەک لە حکومەتی عیراق بە کەناڵی "ئەلحەدەس"ی راگەیاندووە کە ئەسعەد شەیبانی، وەزیری دەرەوەی سووریا، لەجیاتی سەرۆکەکەیان ئامادە دەبێت. سەرەڕای ئەم گۆڕانکارییە، پرسی نوێنەرایەتی سووریا و چۆنێتی مامەڵەکردن لەگەڵیدا هێشتا وەک ئاڵنگارییەک لە بەردەم عیراقدا ماوەتەوە و هەستیاریی خۆی هەیە.
لە لایەکی دیکەوە، رۆڵی وڵاتانی کاریگەری کەنداو، وەک سعودیە و قەتەر، لە شێوەدان بە هاوکێشە سیاسییەکانی ناوچەکەدا، فاکتەرێکی گرنگ دەبێت کە کاریگەری لەسەر بڕیار و ئاڕاستەکانی لوتکەکە دادەنێت، ئەمەش لە کاتێکدایە کە جیاوازی لە دید و بەرژەوەندییەکانی ئەم وڵاتانەدا بە روونی بەدی دەکرێت.
عیراق هیوادارە لە رێگەی میوانداریکردنی ئەم لووتکە گرنگەوە، پێگەی دیپلۆماسیی خۆی لەسەر ئاستی هەرێمی و نێودەوڵەتی بەرز بکاتەوە و وێنەیەکی ئەرێنی لەسەر سەقامگیری و تواناکانی خۆی پێشکەش بکات. بەڵام لە هەمان کاتدا، رووبەڕووی ئەرکێکی قورس دەبێتەوە بۆ ئەوەی نەبێتە بەشێک لەو ململانێ و بەرژەوەندییە ئاڵۆزانەی کە ناوچەکەیان خستۆتە دۆخێکەوە کە بە "هاوسەنگیی تێکچوو" وەسف دەکرێت.
سەرچاوە: ناوەندی بەیان بۆ لێکۆڵینەوە و پلاندانان - ئەلحەدەس
