نــــــــــالی

عیـساچیایی



لە بەیروت

«بەیروت، كۆتایی 2014 و سەرەتای 2015،
ئەم شیعرە پێشكەشە بە (نالی) كوڕم».

1 -
لە مەسخێكی كافكاییدا، بوومەتەوە بە «نالی»،
 سەرم لە كڵاو و جامانەیەكدایە،
 سەر و سمێڵ و ریشم هاتووە،
جەستەم لە كەوا و سەڵتەیەكی خەنەیی شیرباودا،
قورئانێك لەبن هەنگڵی دەستی چەپمدایە و
بە فەقیانەی دەستی راستم، 
چاو لە خۆری كزی ئێوارە ون دەكەم،
تاخۆم لە ئاپوورەی سەیارەی لەپڕ هاتووی
دوای پێبوونی گڵۆپی سەوز ببوێرم و
لە دووڕیانێكی شەقامی«حەمرا»، بپەڕمەوە.
تۆ دەربازبووی وڵاتێكی ماندوو و برسیت،
چاوت بڕیوەتە هەنگاوی پێچاوپێچی گەردەلوولی،
 نێو پانتۆڵێكی كابۆ و
 لە كەمەری بۆ سەرەوەی هەمان بەژنی زراڤ،
لە ئاژاوەی كراسێكی گوڵگوڵیدا، 
بە كەپرێكی خۆڵەمێشیی كۆتایی دێ و
بە ئاسۆییش دووقۆڵی گورج هەریەكەیان،
 تۆپێكی توورت، وزە و ورەیان دەداتێ.

2 -
خۆشە ئەوێ، وەختێ تۆ هەر لە گەڵ تەڕوبڕیی 
نەرمە بارانێكی عەسرا،
وەك شپرزەیی و غەریبی دەڕژێیتە ئوتیل و
شەقام و بازار و قەرەباڵغیی شارێكی سێبەر و شێدارەوە. 
بۆ من بەیروت، پێم خۆشە بە رۆژ بەشداربم
لە سەرشارترین شەقام و شانۆ و شوێنەكانیدا، 
شەویش لاچەپەكترین و بێدەنگترین كونجی.
لێرە، لەهەر چركەیەكدا، لەنێوان داری سەوز و
 سێبەری قورسیی ئەم پاركانە و
كتێبی شەونم لێنیشتووی «وەشەنخانەی ئەنتۆنیۆ»دا 
رەنگە، بارانێكی شین، ببارێ.

3 -
دوێنێ و ئەمڕۆ و سبەینێ دەبینی
لە چێشتەنگاوی تەماویی
« قەڵای سەلاحەددین» لە سوور
تۆ تا ئێستاش گوێت لە زرمەی ناڵ و حیلەی
 رەوە ئەسپێكە بەرەو ئاسۆیەكی نادیار، 
تۆ هەستدەكەیت، «عیسا» بەتەنیا لە راڕەوێكی
زانكۆی«قەدیس یوسف»دا،
 بەسەر دەریای ناوەڕاستدا دەڕووانێتە ئەوروپا، 
ئیبن و لعەرەبی پێی لە ئاوزەنگی ئەسپێكدایە 
بە راڕایی سیگار دەكێشێ، 
لە فریزێكی زانكۆی «بەیروتی عەرەبی»
یان زانكۆی «ئیسلامی» لە خەلدە.

4 -
ئێوارانێك، 
سەرم وەك گومبەدی خانەقای «ساقیەی جەنزیر» 
لایەکی دەبێتە مەشعەلە،
 وەك ئەو بەفرەی لە پایزێكی «ڤاریا»دا دەبارێ و
لاكەی تری، پڕدەبێ لە بۆن،
 بۆنی بخوور و تەرووی تەڕی نیوەشەوێكی بیارە و
بۆنی مێخەكی شارەزوور.

5 -
تۆ، لە زۆرشت زووتێگەیشتی 
هەموو رێگاكان دەڕۆنەوە «سەركۆلا»، 
هەركۆڵانێك، جۆرێ شیوەن بۆ شەهیدانی خۆ دەكات.
باڵابەرزترین مزگەوت، لەشەقامێكی خاچنشیندایە
لە زۆرشتیش، هەر تێنەگەشتی: 
تەنیایــی، «جەمال عەبدولناسر»ی 
وێنەی سەردیواری جادەی «ئیبن خەلدون»،
شەقامی ئیمام خومەینی لە «زاحیەی رۆژئاوا»،
حیكایەتی لەیەكنەچووی كوردانی «زوقاق لبولات.»،
مۆزەخانەی سابوون لە«سەیدا» و 
دیواری نزمی بازاڕی «سەبرا»

6 -
بەیانییەك،
 فەیروز بەو «شەهدی كەلامەی»،
 زایەڵەی نەرمی«فەیروز» و قووقەی زبری 
ئەو كەڵەشێرە هەڵكورماوەی، 
سەربانێژەی رۆژنامەی «ئەلنەهار»،
تێكەڵ بە راكەڕاكەی پیرێـژن و
 پیاوی بەناو وەرزشی عەسرانی «جونیە» و
 «مەلعەب بەلەدی»و 
نیگای تووڕەی كچانی سەر «رەوشە» دەبێ و 
دەبنە شیعرێكی سەڵاح ستیتیە، یان ئونسی لحاج.
ئەدونیس، ئێستایەكی ریش سپی، رابردوویەكی ماندوو،
قارەمان و قوربانیی و قەیرانی رۆژهەڵات،
تێدەپەڕێ و دان رۆدەكا بۆ ئەو تەیرانەی ئایندە،
ئەو تەیرانەی، وەك موشتەری ئەشعارەكانی قانیع،
پاش سەدەیەك، سەدەیەكی تر، سەرگەرم دەبن .
7 -
كۆردەرەكانی ئاخاوتن، نووسین وشـكانیی و بەردەڵانە،
زمانم هەڵدەنووتێ وەختە لارببمەوە،
هەڵدەستمەوە، تا ئاسۆیەكم لێوەدەركەوێ 
بۆ دەركەوتنی هەرشیعرێ، چرای ئاسۆیەكم دەوێ،
وەك ئاسۆی بە ئاستەم دیار و نادیاری ئەم شیعرە.
 كێ هاتنی هەر بەهارێك لە پایزەوە دەبینێ؟
 كێ رژانی گەڵای عومرێك بە زستان دەپێوێ؟
 لێم روون نییە كە داخستنی كەوانەی دووەم، 
دووەمی هەموو رستەكان، لەجێگای خۆیاندان، یان نا؟ 
 ئەم هەموو تێپەڕینانە، كوا لە یەك تەمەندا دەبن؟ 
تارێك، سازێك، بلوێرێكم بۆ بنێرە
ئەم ساڵانە،
 بە شەپۆلی تار و بە كونی بلوێردا نەبێ نایەن
بارانێكم بۆبنێرە، گرێی ئەم شەوانە
تەنیا دڵۆپی شووشەیی باران دەتووانێ بیانكاتەوە.
نە ئاسمان چەتری هەموو ئەستێرەكانە
نە شەو هەموو چڵ و پۆپی دارستانی داپۆشیووە.

لە مەككە
«مەككە كۆتایی تەمموزی 2019، ئەم شیعرەش هەر بۆ (نالی) كوڕم»
چاك بیرم دێ، من، لێرەدا تەنیا بنجە تەروویەك بووم،
بینیم هات و بە دەووری ماڵـدا،
 تـەوافێك و لە پەنای مندا تێر وەستا،
گەڵایەكی لێ كردمەوە، بۆنێكی قووڵی هەڵمژی.
دووان و هەر بە رێگای بۆنی ئەودا، 
چوومەوە بۆ چێشتهەنگاوێکی شارەكەی.
سیان و تاعوون، زەریایەكی رەش بوون،
ئەوانەی چاكدەبوونە، فڕێدەدرانە وشكایی
چوار و فرمێسكێكی لێ هەڵوەری.
پێنج و لە هاتنەوەی هەناسەیدا، بیابان سەهۆڵبەندان بوو، فرمێسكەكەی گەڕایەوە.
شەش و ئالەم شوێنەی ئێستای مندا،
كە لە دەورانی ئێوەدا ساختومانێكە و
لە نێویا منارەیەك، حەوت تەوافی تەواو كرد و
بەسەر لووتكەی منارەوە، كاتژمێرێك
فرمێسكەكەی ئەو زەمانە، هەتا ئێستاش « ئێستای ئێوە»
بەسەر میلی كاتژمێری نێو منارەی ساختومانی 
شوێنەكەی پاش سەد ساڵی تری مندا، هەرماوە. 
پیاوێك بوو تەنیا و گورج و گۆڵ،
بەڵام لە ناخەوە سەرشار.
 پیاوێك، ئەو هەمووانی دەبینی،
وەلێ هیچ كەس ئەوی نەدەبینی،
 پیاوێكی ئاویی و نەبینراو، لە سێبەردا وەك خەڵووز،
لە هەتاودا بلوور، وەك فەنەر حیكایەت دەبڕێ و 
نابێتە دەنگ و باس. 
دەڕۆیشت و شتێكی سپی لێ دەڕژا
 من نەمزانی غەریبی بوو، یان تەنیایی؟
 بۆنی تەنیایی و غەریبیی، داری ئەم شارەی قەمبوور و جادەكانی خوار كردووە.
 نەمانزانی ئەم پیاوە شینە، بە رێگەدا هەنگاوی دەنا
یان گلۆر دەبووەوە، وەك بازنەیەك!