هەموان لە کەشتییەکی کونداین

09:28 - 2024-03-24
هیوا محەمەد
390 خوێندراوەتەوە

ساڵانێکی زۆرمان بەڕێکرد لە خەبات و قوربانیدان، نەتەوەیەک، لە پاڵ خەباتی نەپساودا، هیواو نزای ئەوە بوو رژێمی داپلۆسێنەری بەعس نەمێنێت، کەچی کە ئاواتەکان هاتوونەتەدی، وردە وردە خەریکین بیرمان دەچێتەوە ئێمە لە کوێ بووین و ئێستا لەکوێین؟
بە خۆشحاڵی و مکوڕییەوە رۆڵی سەرەکیمان هەبوو لە داڕشتنی دەستووری نوێی عیراقدا، هەوڵمان داوە هێندەی پێویست بێت، مافی کورد لە هەرێمی کوردستانی سەر بە عیراقی فیدراڵدا بچەسپێنین و کردیشمان.
چەپڵەمان بۆ دەستوور لێدا کاتێک سەرکەوتنمان بەدەستهێنا لە دەنگدان لەسەری، ئەوکات زۆرینەی سوننەکان دەنگیان لەسەر نەدا و بایکۆتی پڕۆسەی سیاسییشیان کرد، چونکە هێشتا کاریگەریی بەعسیگەرایی بەسەریانەوە مابوو، ئەوکات لێرە و لەوێ بەوانمان دەوت پاشماوەی رژێم، چونکە دژی دەستوورێکن کە مافی گەلانی عیراقی تێدا زامنکراوە.
ئێستا کاتێک دادگای فیدراڵی دێت و دەگەڕێتەوە بۆ ناو ئەو دەستوورە و مادەکانی دەکاتە پێوەر بۆ یەکلاییکردنەوەی کێشەیەک کە لەناو خودی هەرێم روویداوە، لایەنێکی سەرەکی پڕۆسەی سیاسیی، بەبێ گوێدانە بەرژەوەندییەکانی خەڵکی هەرێم و ئەو قەوارەیەی کە هەیەتی، جەنجاڵییەکی دروستکردووە و چەند بابەتێکی پێکەوە کردۆتە هەوێنی ئاڵۆزکردنی دۆخەکە و بۆتە قسەی سەر زمانی هەموان و دەڵێن ئایا ئەم هەڵبژاردنە دەکرێت؟ یان دۆخەکە بەرەو کوێ دەچێت؟
پێشتر باسی ئەوەم کردووە، وڵاتێک نایەوێت لە هەرێمی کوردستاندا سەقامگیریی ئابووریی، ئەمنی و سیاسیی هەبێت. 
هەرچی ئەو لایەنە سیاسییەشە، بە بەرنامە بێت یان بێئاگایانە، بۆتە جێبەجێکاری خواستەکانی ئەوان. بینیومانە کاتێک دادگایەکی باڵا بڕیارێک دەردەکات بەرامبەر لایەنێک، یان کەسێک، تاوانبارەکە یان زیان پێگەیشتووەکە تانە لە بڕیارەکە دەدات، ئیتر ئەگەر بۆی چووەسەر یان نا، رێکاری دیکە ناگرێتەبەر.
ئەگەر ئەو لایەنە سیاسییە، باوەڕی بە دادگا هەیە و خوازیاری سەپاندنی یاسایە، بۆچی بەمجۆرە لە رێگەی لێدوانی جۆراوجۆر و توانج و تەشەردان و تاوانبارکردنی لایەنێکی دیکەوە دەکەونە جموجۆڵ؟
بۆچی دەگەڕێنەوە بۆ ناو پێکهاتەی ئیدارەدانی وڵات و گلەیی لە دۆستەکانیان دەکەن و پێیان دەڵێن ئەمەیە تەوافوقەکەتان؟
ئەگەر پێیانوایە دوایین بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی نادەستوورییە، فەرموون لە رێگەی تانەوە بە دەستووریی بکەنەوە، ئەگەرنا، گرتنەبەری هەر هەنگاوێکی دیکە، لە سەروویانەوە بایکۆتکردنی هەڵبژاردن، بژاردەیەکی نادروستە و لە رێگەیەوە دۆخەکە خراپتر و ئاڵۆزتر دەبێت.
ئەو لایەنە سیاییە پێیوابووە کە ئەگەر رێگەی پێبدرێت، لە سەرتاسەری هەرێمی کوردستاندا دەنگ دەهێنێت، چونکە پێگەکەی فراوانە، کەچی ئێستا بە لێکردنەوەی 11 کورسی کۆتاکان بێ هیوا بووە و ترسی لێنیشتووە کە دەنگەکانی کەم بکەن، لەکاتێکدا ژمارەی هەموو دەنگەکانی ئەو 11 کورسییە، هێندەی دەنگی ئاسایی دوو پەرلەمانتاری دیکەی لایەنەکان بووە.
دەبوو ئێستا لایەنە سیاسییە کوردییەکانی هەرێم، بەرەیەکی یەکگرتووی فرە لایەنیان پێکبهێنایە و بە یەک هەڵوێستی لەگەڵ بەغدادا مامەڵەیان بکردایە، بەمەش سەنگی هەرێم لای بەغدا بەهێزتر دەبوو، هەرچی دەستە دەرەکییەکانیشە، نەیاندەتوانی دزە بکەنە ناومانەوە.
ئێمە خۆمان رێکبخستایە، با بەغدا خۆیان کێشەی خۆیان چارەسەر بکەن. 
دەبێت سەرکردەکانی ئەو لایەنە سیاسییەی ناڕازییە بە بڕیارەکانی دادگا و بە ئاشکرا دژایەتی دەکات، ئەوەیان لەلا روون بێت، کە ئێمە وەک عیراق بە هەرێمیشەوە، لە کەشتییەکداین کونێکی تێبووە و تادێت زیاتر لە رێگەیەوە ئاو دێتە ناوییەوە و بەرەو نغرۆبوونمان دەبات، پێویستە هەموان لە بیری چارەسەری ئەو کونەدا بین یان بیر لەوە بکەینەوە چۆن بە کەمترین زیان لێی دەربچین؟! شارەکانی عیراق، ئەوانەی دەرەوەی هەرێم، بێکێشە نین، خەڵک و حکومەت، درزێکی گەورە لە نێوانیاندایە، دەستەبژێری سیاسیی عیراق یەک هەڵوێست نین، دەستە دەرەکییەکان لەوێش رۆڵیان هەیە، هەموان کێشەمان هەیە و کەشتییەکەش هەر ئەوەیە کە ئێمە بێ گوێدانە کونبوونی، تیایدا سەنگەرمان لەیەکتری گرتووە!.

وتارەکانی نوسەر