توركیا بەرەو هەموارکردنی دەستوورەكەی هەنگاو دەنێت، لە چەند مانگی داهاتوودا پەرلەمان گفتوگۆی لەبارەوە دەكات، ئەگەری زۆرە هەڵبژاردنی پێشوەختی لێ بكەوێتەوە، ئەگەر ئەو هەڵبژاردنە دوای ساڵی 2026 بكرێت، رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی توركیا دەرفەتی دەبێت جارێكی تریش ببێتەوە بە سەرۆك کۆماری ئەو وڵاتە، ئەوە ئەگەر تێپەڕاندنی پڕۆژەی هەموارەکە شکست نەهێنێت، ئەگەرنا ئەم خولە دوا خولی ئەردۆغان دەبێت لە سەرۆکایەتیدا.
ساڵی 2017 دوای هەمواری دەستووری نوێی توركیا و گۆڕینی سیستمی حوکمڕانی، ئەردۆغان بەڵێنیدا قۆناغی نوێی بێنێتەکایەوە، بەڵام ئەو قۆناغەی کە ئێستا هاتۆتە پێشەوە، ئەوە نەبوو، ئەوكاتە ئابووریی توركیا لەوپەڕی بەهێزیدا بوو، ، بەڵام ئەوە زۆری نەخایاند، وردە وردە گوزەرانی خەڵکی وڵاتەکە بەرەو خراپی رۆیشت، بەهای لیرە دابەزینێکی مێژوویی تۆماركرد. پاشەكشەی ئاک پارتی-ش لە هەڵبژاردنەکەی ئەمساڵدا رەنگی دایەوە بەراورد بە هەڵبژاردنەکانی رابردوو لە 2002-ەوە، پاش ئەوەش سەرۆکی تورکیا رایگەیاند: «لە رێگەی سندوقەكانی دەنگدانەوە لە پەیامی هاووڵاتیان تێگەیشتین». بەڵام هەر لە دوای هەڵبژاردن ئەو حزبە جارێکی دیکە پێشنیازی هەموارکردنەوەی دەستووری وڵاتیان هێنایەوە بەرباس.
دەستووری ئێستای توركیا لە دوای كودەتاكەی 12ی ئەیلولی ساڵی 1980 نووسراوەتەوە و ساڵی 1982-ش لە راپرسییەكی گشتییدا بە رێژەی 92 % دەنگی خەڵك پەسەندكراوە. ئێستا دوای 42 ساڵیش هەر بە»دەستووری كودەتا» ناودەبرێت.
دەستووری توركیا لە 177 ماددە پێكهاتووە و بۆ هەمواركردنەوەکەی پێویستی بە 360 دەنگە لە کۆی 600 دەنگ
رەجەب تەیب ئەردۆغان -یش دەڵێت: «دەمانەوێت رزگارمان بێت لە دەستووری كودەتا».
ئەوەی جێگەی پرسیارە ئەوەیە ئایا ئەردۆغان دوای چەند ساڵ لە حوكمڕانی نوێ زانیوێتی کە ئەو دەستوورە هی سەردەمی کودەتایە؟ کە هەندێک شرۆڤەکاری ناوخۆیی و نێودەوڵەتی پێیانوایە ئەوە هەوڵێکە بۆ لەبیربردنەوەی كێشە ناوخۆییەكانی تورکیا.
جێی ئاماژەیە دەستووری توركیا لە 177 ماددە پێكهاتووە و بۆ هەمواركردنەوەکەی پێویستی بە 360 دەنگە لە کۆی 600 دەنگ، بەڵام ئێستا ئاک پارتی خۆی تەنیا خاوەنی 268 كورسییە و مەهەپەی هاوپەیمانیشی 50 كورسی هەیە. بۆیە ئێستا پێویستی بە 42 دەنگی دیكەیە تا دەستوورەکە بخاتەوە راپرسیی گشتییەوە، ئەگەر بشیەوێت راستەخۆ و بەبێ راپرسی لە پەرلەمانەوە پەسەندی بكات، پێویستی بە 400 دەنگە.
ئەو شرۆڤەکارانە پێیانوایە لەم هەموارکردنە ئەردۆغان دوو ئامانجی هەیە، مانەوە لە دەسەڵات و پتەوکردنی دەسەڵاتە سیادییەکانی خۆی و ئۆپۆزسیۆنی وڵاتەکەش دەڵێن: «لەماوەی حكومرانی ئەردۆغاندا ئەو دەستوورەش جێبەجێ نەكراوە كە خۆیان بە دەستووری كودەتا ناوی دەبەن، بگرە پێشێلكاریی زۆر لەوەشدا كراوە بەتایبەتی لەبابەتی ماف و ئازادییە کەسییەکان و ئازادیی رادەربڕین و رۆژنامەنووسی. لەسەروو هەموو ئامانجەکانیشیەوە سەرۆکی تورکیا دەیەوێت بڕگەیەک هەمواربکرێتەوە کە دەرفەتی پێبدات دووبارە پۆستی سەرۆکایەتی وەربگرێتەوە.
ئۆپۆزسیۆنیش دەیانەوێت رێگری لەو هەموارکردنەوەیە بکەن و نەهێڵن ئەو دەرفەتە بڕەخسێتەوە بۆ سەرۆکی ئێستای وڵاتەکە.
