لەشكر حەمە ساڵح
تا رۆژی 21ی ئەم مانگە یەكەمین سەرژمێریی گشتی دانیشتوان لە چەند دەیەی رابردوودا كۆتایی دێت. ئەو ئامادەكارییەی لە عیراق و كوردستان بۆ ئەو پڕۆسەیە كراوە لانی كەمی ئامادەكارییە بۆ سەرژمێرییەكی گونجاو لەگەڵ هەلومەرجی ئەمڕۆدا.
چەندین جار دواخراوە
لە راستیدا، لە دوای ساڵی 2003ەوە چەندین جار هەوڵ دراوە سەرژمێریی گشتی لە سەرتاسەری عیراق سازبكرێت، بەڵام بەهۆی ناكۆكی سیاسی لایەن و پێكهاتەكان و یەكلانەكردنەوەی هەندێك مەسەلەی پەیوەست بە باری نەتەوەیی و مەزهەبی و ناوچە جێناكۆكەكان و تەنانەت ئابووریش، جار لە دوای جار ئەو پڕۆسەیە دوا دەخرا.
ئێستاش سەرەڕای هەموو تێبینییەكان، بە تێبینییە جددی و بنچینەییەكانی كوردیشەوە، دواجار سەرژمێریی گشتی دانیشتوان ساز دەكرێت. رەنگە لە رووی سیاسییەوە هەوڵی جۆراوجۆر درابێت بۆ ئەوەی خواستەكانی كورد و گەلی كوردستان لەو پڕۆسەیەدا رەچاو بكرێت، بەڵام سەرەڕای بەڵێندانی لایەنی عیراق و هەروەها هەنگاونانی عەمەلی بۆ چارەسەركردنیان، لێ ئیتر كاتی ئەوەیە خەڵكی كوردستان خۆی و بە شێوەیەكی عەمەلی بڕیار لەسەر رەوایی خواست و داواكانی، تەنانەت جەخت لەسەر رەوایی داوا نەتەوەیی و نیشتمانییەكانی خۆی بكاتەوە.
بەدەنگەوە هاتن و بەشداریی خەڵك
دیارە ئەوەی زۆر گرنگترە لە ئامادەكارییەكان، بەشداریی خەڵك و بەدەنگەوە هاتنیانە بۆ وەڵامدانەوەی پرسیارەكان، كە ئەوەش بەر لەوەی ئەركی هەر ناوەند و لایەنێك بێت، ئەركی میدیاكانە كە بەداخەوە لەو ماوەیەی لە ئامادەكاری سەرژمێری و پاشان ئەو چەند رۆژەی لە دەستپێكردنی پڕۆسەكەدا تێمانپەڕاندووە، وەك پێویست رۆڵی گرنگی خۆیان پشتگوێ خستووە.
ئەگەر سەرنج بدەینە مامەڵەی میدیا لە بارەی سەرژمێرییەوە لەم ماوەیەدا بۆمان دەردەكەوێت كە دەكرا میدیاكان بەبێ جیاوازیی، گرنگی زیاتر بە پرسی سەرژمێریی گشتی دانیشتوان بدەن. وردەكارییەكانی پڕۆسەكە روون بكەنەوە هەروەك دووراییە سیاسی و ستراتیژییەكانی بخەنەڕوو و هەروەك جەختیش بكەنەوە لەسەر خودی پڕۆسەیەكی لەو جۆرە كە لە كوردستان لە ساڵی 1987ەوە و لە شار و ناوچەكانی دیكەی عیراق لە ساڵی 1997ەوە پڕۆسەی لەو جۆرە ساز نەكراوە، ئەوەش ماوەیەكی زۆرە و دەكرێت زۆر واقیعی كۆمەڵایەتی و دیموگرافی و ئابووری گۆڕانكاریی بەسەردا هاتبێت، كە دواجار بە زیانی گەلی كوردستان بشكێتەوە.
كێشەكە لە كەركوك و ناوچە جێناکۆکەکانە
هەرچەندە بەپێی رێنماییەكانی سەرژمێرییەكە، هاووڵاتیانی عەرەب و پێكهاتەكانی دیكەی عیراق كە ئێستا لە كوردستان نیشتەجێن، بە دانیشتووی شار و ناوچەكانیان تۆمار دەكرێن، بەڵام كێشەكە لە كەركوك و خانەقین و شەنگال و ناوچە كوردستانییەكانی دیكەیە كە بە ناوچەی دابڕێنراو دادەنرێن و چارەنووسیان بە ماددەی 140ی دەستووری عیراقەوە بەستراوەتەوە كە جێبەجێ نەكراوە.
ئەگەر میدیاكان بیانەوێت هێشتا كات ماوە بۆ ئەوەی هەڵەكەیان راست بكەنەوە و لەو چەند رۆژەی كە ماوە بایەخێكی زیاتر بە پرسی سەرژمێری بدەن و خەڵك هان بدەن بۆ بەدەنگەوەهاتن و وەڵامدانەوەی پرسیارەكان و پابەندبوون بە رێنماییەكان، بە گەڕانەوە بۆ شوێنەكانی خۆیان بە تایبەتی لە ناوچە كوردستانییەكان كە رەنگە بایەخەكەی بۆ ئەمڕۆ نەبێت، بەڵكو ژیانی نەوەكانی داهاتوو و ناوچە و خاكە كوردستانییەكان رەنگڕێژ دەكات.
