پلانە درێژخایەن و ستراتیژییەکەی گۆڕینی نەخشەی سیاسی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست کە دەمێکە لەلایەن ناوەندەکانی ستراتیژی و لێکۆڵینەوەی هەردوو وڵاتی دۆست و هاوپەیمان(ئیسرائیل و ئەمریکا) لەدوای 7 ی ئۆکتۆبەری 2023 وە بە رەسمی کەوتە بواری جێبەجێکرن و تا ئێستا قۆناغی یەکەمی وەک خۆی بڕیوە و دوای گەڕانەوەی دۆناڵد تڕەمپ بۆ کۆشکی سپی، قۆناغی دووەم دەست پێدەکات کە خۆی لە ئاگر بەست و ئاڵوگۆڕی بارمتەکانی ئیسرائیل بە زینداییە فەلەستینییەکان و حەماسییەکان دەبینێتەوە کە ئامانجی سەرەکی ئیسرائیلە.
ئێستا چونکە ناتانیاهۆ و حکومەتەکەی گوشارێکی زۆری خەڵک و هێز و لایەنەکان و دامەزراوە مەدەنی و ئایینیەکانی ئیسرائیلی لەسەر بوو، هەربۆیەش ئەگەر سەیر بكەین لە ژمارەی ئاڵوگۆڕەكان ئەوەمان بۆ دەردەكەوێت كە ئازادكردنی هەر بارمتەیەكی ئیسرائیلی چەند بەرامبەر هەر تاكێكی فەلەستینییەکە، تائێستا 15 بارمتە و 400 فەلەستینی ئاڵوگۆڕیان پێكراوە ئەمەش دەكاتە نزیكەی 27 فەلەستینی لەبەرامبەر هەر بارمتەیەک، بۆیە چاوەڕوان دەکرێت دوای گەیشتن بەم ئامانجە و ئازادكردن یان گۆڕینەوەی تەواوی بارمتەكان لە دەستی حەماس، هەنگاوەکانی گۆڕینی نەخشەی سیاسی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەستپێبکاتەوە کەخۆی دەبینێتەوە لە دڵنیابوون و دەستگرتن بەسەر سوریادا، بەشێوەیەکی ناڕاستەوخۆ کە ئیتر مەترسییەکانی سەر ئیسرائیل لە سوریاوە کۆتایی پێبێت.
دوای بە هاوکاریی ئەمریکا دێتە سەر عیراق و دەخرێتە نێو جێبەجێکردنی نەخشەکەوە، بەڵام رەنگە بۆ ئەمەیان، قۆناغەکە جیاوازبێت و کاتێکی زیاتر و ئامادەکاری و کۆدەنگی زیاتری پێویست بێت، ئەمە لە حاڵەتێکدا ئەگەر حکومەتی عیراق هاوکار نەبێت و داواکارییە راستەوخۆکانی ئەمریکا و ناڕاستەوخۆکانی ئیسرائیل جێبەجێنەکات.
مەرجیش نییە گوڕانکاری لە عیراق بەهەمان شێوە و شێوازی سوریا بێت، پێشبینییەکان وا دەردەکەون بۆ عیراق، سەرەتا لە گوشاری ئابووری و سیاسی و ئەمنی دەست پێبکات، ئەگەر بەغدا نەیەتە سەر خەت و بەردەوامبێت لە رەتکردنەوە و پابەند نەبوون بە مەرجەکانی ئەوانەوە. رەنگە گوشارەکان گۆڕانکارییان بەسەردابێت و دۆخەکە خراپتر ببێت، بە جۆرێک لە چوارچێوەی هەمان نەخشەی سەروەریی عیراق گۆڕانکاری لە دەسەڵاتی سیاسی و هاوکێشە ئیقلمییەکان بێتە ئاراوە و دۆخی سیاسی و ئابووری، گۆڕانکاریی گەورە بەخۆوە ببینێت.
بۆنموونە گوشارەکانی سەر کۆمپانیای سۆمۆ و پێداگری زیاتر لە هەڵوەشانەوەی حەشدی شەعبی و کۆنترۆڵکردنی گروپەکانی نزیک لە ئێران.
لەلایەکی ترەوە سنووردارکردنی جموجۆڵی سوننەکان و کۆتاییهێنان بە رێککەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران و هەوڵە سیاسی و دیبلۆماسی و ئەمنییەکانی تورکیاش لەگەڵ عیراق هەر لەم چوارچێوەدا دێن.
هەموو ئەمانەش لە نەخشەی بڕیار لێدراون، یاخود هەوڵێکن کە خزمەت بە ئامانجە سەرەکییە لە مێژینە ستراتیژیەکە دەکات کە ئامانجی سەرەکیی کۆتاییهێنان بە مەترسییەکان بۆ سەر ئیسرائیل کە دەمێکە ئیسرائیل و ئەمریکا و بەشێک لە وڵاتە ئەوروپییەکانیش هەوڵی بۆ دەدەن و کاری لەسەر دەکەن، چونکە کۆماری ئیسلامی ئێران بە مەترسییەکی راستەقینە دەزانن.
بۆیە دەتوانین بڵێین قۆناغی داهاتووی پلانی داڕێژراو، لەسەرخۆتر دەبێت.
