دەستەواژەی چوارینە، هەڵگری مۆرك و فۆڕمێكی وێژەییە و دەمانگەڕێنێتەوە سەر ئەدەبیاتی كلاسیك و هیچ كات پەیوەست نەكراوە بە پرسی جوگرافیاوە، بەڵام چوارینەی ئەمجارەی نەورۆز، گوزارشتە لە چوار پارچەكەی كوردستان، كە بە یەك ئاوازی ئاشتیخوازانەوە پەیامیان بە دنیا گەیاند، وەك شیعرەكەی خاڵە نادر (قازی) كە بووەتە ترێند و دەڵێت: «دوو كۆ دوو ناكاتە چوار، دەكاتە یەك»، نەتەوەی كورد بەیەكدەنگی، لە ئامەدی باكوور بۆ مهاباد و شار و شارۆچكەكانی دیكەی خاكی رۆژهەڵات، بۆ هەولێر و سلێمانی و كەركوك و دهۆك و هەڵەبجە، بۆ قامیشلۆ و شارەكانی رۆژئاڤا، هەموویان هەر بە یەك ئاواز و هەمان پەیام و گوتار، ئاشتی و ئاشتیخوازیی كوردیان دووپاتكردەوە.
نەورۆزی ئەمساڵی كورد، بۆنە و یادێكی نەتەوەیی گرنگ و تایبەتمەند بوو، وایكرد وەك ساڵانی رابردوو هەر پارچەیەكی كوردستان بە ستایلێكی لۆكاڵی و ناوچەیی، یادەكە لە رێوڕەسمی پەرتوبڵاودا نەكاتەوە، بەڵكو جگە لە ئاهەنگگێڕانە نەریتییەكە، سەرەڕای سروت و سروشتە میللییەكە، سەرباری جۆش و خرۆشە خاكییەكە، بیكات بە گردبوونەوەیەكی سیاسیی ئامانجدارتر، كە هەر چوار پارچە و بەش پێكەوە لە دەوری گوتارێكی ئاشتیخوازانەی كوردانە كۆببنەوە و لە هەموویان هەر بە یەك ناوەرۆك و یەك ئامانجی ستراتیژیی بۆ دنیای دووپاتبكەنەوە، كە ئەم سەدەیە، چیتر سەردەم و سەدەی ناكۆكی و جەنگ و شەڕ نییە، كە بەداخەوە بەردەوام بەسەر كورددا سەپێنراوە، ئەگەرنا كورد دەستی بۆ ئاشتی و ئارامی و وەلانانی جەنگ لە هەموو نەتەوەكانی تری دنیا درێژترە و بۆ هەر دەستپێشخەرییەك، لەپێناوی چارەسەریی كێشەی كورد، ساز و ئامادەین.
نەورۆزی ئەمساڵی گەلەكەمان لە هەر چوار پارچەی كوردستان، زۆر وانەی گرنگ و دڵخۆشكەری تێدابوو، ئەزموونی پڕ بەهای پێشكەشكرد، كە نەك هەر بۆ كورد خۆی، بەڵكو بۆ كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و وڵاتانی هەرێمی و نەتەوە سەردەستەكانی ناوچەكەش، بووە بە سەرەتای قۆناغێكی نوێ.
-یەكەمجار بوو لە هەر چوار پارچەكەی كوردستان، سەرەڕای مانگی پیرۆزی رەمەزان و سروتی بەڕۆژوبوون، جۆش و خرۆشی بەشداریی هاووڵاتیان لە ئاستێكی پێوانەییدا بێت و دەنگی نەتەوەی كورد لە هەموو دنیا بیستراو بێت.
-یەكەمجار بوو، لە هەر چوار پارچەكەی كوردستان، بە یەك پەیامی ئاشتی و وەلانانی شەڕ و رەتكردنەوەی یەكتر، دەنگی ئاشتیخوازانەی كورد بگات بە جیهان و بە دەنگی بەرز بووترێت هیچ نەتەوەیەك بە ئەندازەی كورد تامەزرۆی ئارامی و ئاشتی نییە.
-یەكەمجار بوو، لە هەر چوار پارچەكەی كوردستان، بە ئارامی و دوور لە بەریەككەوتن و توندوتیژی، رێوڕەسمەكان بە ئاسانی و سانایی تێپەڕن و دۆخی نەخوازراو نەیەتە پێشەوە.
-یەكەمجار بوو، لەسەر ئاستی هەر چوار وڵات، كەشێكی گونجاوتر هاتووەتە ئاراوە، كە رێوڕەسمەكان بە ئارامی و هێمنی بەڕێوەبچن.
-یەكەمجار بوو، ئامەدی باكوور ئامێزی بۆ پەیامی سەرۆك و سەركردەی هێز و پارتەكانی هەر چوار پارچە، كردەوە و هەموویان پێكەوە بۆ پشتیوانیی پرۆسەی ئاشتی و سەرپێخستنی هەنگاوە كردەییەكانی ئاشتییەكی دادپەروەرانە لە توركیا، بە دەنگی دلێر پەیامیان بە جیهان گەیاند.
-یەكەمجار بوو، لە رۆژئاڤا و تەنانەت لە دیمەشقیش، كوردی بێ ناسنامە و چەوساوە لەژێر دەستی نەتەوەی سەردەست، توانییان بەوپەڕی بەهێزی و بە بێ جیاوازیی دەنگ و رەنگی سیاسی، مەشخەڵی نەورۆز بەرزبكەنەوە و بە دنیا بڵێن شەمەندۆفەری دۆزی كورد وا لە شام كەوتۆتەڕێ.
-یەكەمجارە لەدوای ریفراندۆمەوە، بێ رێگری و ئاستەنگی ئەمنی، كەرنەڤاڵ و رێوڕەسمی نەورۆز لەناو جۆش و خرۆشی كەركوكییەكان بەڕێوەبچێت.
-یەكەمجار بوو لە هەموو كۆشكی وڵاتانی زلهێزەوە، لەڕێگەی پەیام و پیرۆزباییەوە، ناسنامەی نەورۆز ببەخشنەوە بە كورد و بە زمان و ناو، جەژنە پیرۆزە بكەن.
-بۆ یەكەمجار بوو ئاهەنگ و رێوڕەسمەكانی نەورۆز، زەمینەیەكی باشتری بۆ جێبەجێكردنی پرۆسەی ئاشتی لە توركیا رەخساند و هەردوو حزبی سەرەكیی ئەو وڵاتە و زۆربەی هێز و لایەنەكانی تر بە دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنەوە، بەڕەسمی پێشوازییان لە نەورۆز كرد.
ئەم یاد و رێوڕەسم و بۆنانە پێمان دەڵێن: ئەگەر كورد یەكدەست و خاوەن یەكگوتار بێت، ئەگەر پێكەوە لەچوارچێوەی ئامانجی باڵا كۆببنەوە، ئەگەر هەموویان ناكۆكییە سیاسییەكان وەلابنێن و بۆ داهاتوو لەژێر یەك چەتر و سایە و ئامانج كۆببنەوە، ئەوە دۆسێی كورد لە هەموو پارچەكان و پاشان لەناو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، بەهێزتر دەبێت و وڵاتانی ناوچەكەش بە گوتارێكی هێمنترەوە مامەڵە دەكەن و پرسی كورد رەوایەتیی زیاتر بەدەستدەهێنێت، بەمەش چیتر دۆسێی كورد لەچوارچێوەیەكی ناوچەییدا نامێنێتەوە و كورد خۆی دەتوانێت ببێتە قەڵا و شورای بەهێزی خۆی و متمانە و پشتگیریی نێودەوڵەتی بەدەستدێن.
