هەولێر – رەوەست نەوزاد
بەهۆی ئەو رەوشە ئابووری و سیاسی و دیمۆگرافیەی كە دوای رووخانی رژێمی بەعس لە شاری هەولێردا دروستبووە، ماوەی چەند ساڵێكە جوگرافیای ناوشارەكە بۆ چەند چینێك گۆڕاوە، بەڵام ئەوەی زیاتر بەزەقی دەردەکەوێت ئەوەیە کە دوو زۆن یا دوو شێوە و ئاستی ژیان زەق بۆتەوە ئەویش گەڕەكە هەژارنشینەكان لەلایەك و گەڕەكە دەوڵەمەندنشینەكانە لەلایەكی دیکەوە و بەهۆیەوە ناڕەزاییەكی زۆر لەناو هاووڵاتیاندا دروستبووە.
جیاوازیی نێوان سیستمی ژمارە و تاپۆ
هاووڵاتیان ئاماژە بەوە دەدەن کە بڕیاربەدەستانی شارەكە گرنگیی زیاتر بە گەڕەكە دەوڵەمەندنشینەكان دەدەن و خزمەتگوزاریی زیاتریان بۆ دابین دەكەن. هەرچی بەرپرسانیشە ئەو گلەییانە رەتدەكەنەوە.
لەوبارەیەوە عوسمان ئەبو زێد هاووڵاتییەکی گەڕەكی گڕەسۆر لە هەولێر دەڵێت: ماوەی 10 ساڵە لەو گەڕەكەدا دەژیم و خانووی خۆم دروستكردووە، بەڵام هیشتا شەقام و كۆڵانەكانی قیرتاو نەكراوە و شۆستەشی نییە، هۆكارەكەشی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە خانووەكانمان بە سیستمی گرێبەستە نەک تاپۆ، دەشڵێت: زستانان كۆڵانەكانمان دەبێتە یەك پارچە قوڕ و لیتاو كە پێشتر هەر ماڵێك بڕی 300 هەزار دیناریان بۆ قیر لێسەندووین، جگەش تائێستا خوێندنگە و باخچەی ساوایان و نەخۆشخانەمان بۆ دروستنەكراوە و ئاوی خواردنەوەشمان كەمە، بۆیە ئێمە بۆ ئەو خزمەتگوزارییانە دەبێت بچینە بنەسڵاوە،
ئەو هاووڵاتییە دەڵێت: نازانم بەهۆی بێ پارەییە کە ئەو پڕۆژانە جێبەجێ ناکرێن یاخود هەر فەرامۆشكردنی گەڕەكەکەمانە لەلایەن حكومەتەوە.
راشیگەیاند کە هەست دەكەن دەسەڵاتدارانی شارەكە جیاوازی لە نێوان گەڕەكەكاندا دەكەن بەپیی ئاستی بژێویی خەڵکەکەی و وتی: كەس ناوێرێت ناڕەزایی دەرببڕێت یا خۆپیشاندان بكات، چەند جارێكیش سەردانی بەڕێوبەرایەتی ئاومان كردووە، بەڵام هیچ وەڵامیان نەداوینەتەوە.
کێ ناوی ناوە زۆنی زیڕین؟
ماوەی چەند ساڵێكە لە بەشی خۆرئاوای شاری هەولێر چەند گەڕەكێكی دەوڵەمەندنشین دروستبوون كە لەپاڵ ئەوانیشدا چەندین پڕۆژە و شاری نیشتەجێبوون دروستكراون كە زۆربەیان لە خانووی گەورە و ڤێلاو شوقەی گرانبەها پێكهاتوون کە وەک دیارە حكومەتی خۆجێی گرنگی زیاتر بەوان دەدات و هەرچی پڕۆژەی خزمەتگوزارییە بۆیان جێبەجێ دەکات، بۆیە ئێستا ئەو ناوچەیە بە (زۆنی زێڕین) ناسراوە كە بەشێك لە بەرپرسانی حزبی و حكومی و كەسانی دەوڵەمەندی شارەكە و بیانی تێیدا دەژین و کە پێیدا گوزەر دەكەیت تەواو هەست بە جیاوازییەکەیان لەگەڵ گەڕەكەكانی تردا دەكەیت کە ئەوان شەقامەكانیان فراوانترن و زێرابەكانیشیان لەژێر زەوییە و ئاوی پیس جۆگەلەی تێدا نەکردووە وەکو گەڕەکە هەژارنشینەکان و خەڵكەكەشی كەمتر كێشەی خزمەتگوزارییان هەیە.
لەلایەکی دیکەوە خەلیل مەجید كارمەندی یەكێك لە نووسینگەكانی كڕین و فرۆشتنی خانوو و شوقە ئاماژە بەوە دەدات کە ئەو ناوچەیەی پێیدەڵێن زۆنی زێڕین، لەلایەن حكومەتەوە ئەو ناوەی لێنەنراوە، بەڵکو زیاتر دەستەواژەی ناو بازاڕی خانوبەرەیە و هۆكارەكەشی ئەوەیە کە ئەو زۆنە خزمەتگوزارییەکانی زۆر باشە و چەندین دەزگای گرنگی وەكو فڕۆكەخانە و بارەگای كۆمپانیاكانی لێیە و نزیكە لە عەنكاوەوە، بۆیە نرخی زەوی و خانوو بە بەراورد بە گەڕەكەكانی دیکە گرانترە.
خانووی کەم و شەقامی فراوان
هەروەها دەڵێت: ناتوانم بڕیار لەوە بدەم كە حكومەت گرنگی زیاتر بەو ناوچانە دەدات و گەڕەكە هەژارنشینەكانی فەرامۆشكردبێت، بەڵام دەتوانم ئەوە بڵێم كاتێك گەڕەكێكی میللی كێشەیەكی خزمەتگوزاریی هەبێت لایەنی پەیوەندار زۆر بە خاوی هەوڵی چارەسەرکردنی دەدەن، بەڵام ئەگەر پرس بە حكومەت بكەیت، رەتیدەكاتەوە کە جیاوازیی دەكات، بەڵام لەوانەیە قسەكە وا راستتر بێت كە رێژەی قەیرانەكان لە گەڕەكە دەوڵەمەنەكاندا كەمترە، چونكە فۆكسی حكومەت زیاتر لەسەر ئەو گەڕەكانەیە كە خەڵكێكی دەستەبژێری تایبەتی تێیدا دەژی و یەكێك لەو هۆكارانەش کە وادەكات ئەو دیاردەی جیاوازییە دەربكەوێت ئەوەیە بەیەك چاو سەیری هەموو گەڕەكەكان بكات و پلانیان بۆ دابنێت، بەڵام گەڕەكی دەوڵەمەندنشین هەیە خانووی كەم و قەبارەشیان گەورەیە، كەچی ئەوەی هەژارنشینەكان بەپێچەوانەوە خانووی بچووك و ژمارەیان زیاترە بۆنموونە زۆرجار بینیومانە خۆڵ و خاشاك كۆدەبێتەوە و ئاو بەڕێژەی پێویست ناگاتە ماڵە هەژارەكان و كارەبا بەش نەكات و محەویلەی كارەبایان دەسووتێت.
هەژارەکان چاویان لە دەستی حکومەتە
بەوتەی ئەو خاوەن نووسینگەیە، هۆكاری ئەوەی لەكاتی دروستبوونی كێشەی خزمەتگوزاریدا لە گەڕەكە هەژارنشینەكانی هەولێر خۆپیشاندان دروست ببێت و لە گەڕەكە دەوڵەمەندەكاندا ناکرێت بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە دەوڵەمەندەكانیش كێشەی كەمیی ئاو یا كارەبایان هەیە، بەڵام بە پارە تەنكەرێك ئاو دەكرێت بۆ كارەباش موەلیدەی گەڕەكەكەی دەكات بە 24 سەعاتی، ئیتر ئەوكات ناڕەزایی دەڕنابرێت.
عیسا عەبدولسەمەد یەكێكە لە دانیشتوانی پڕۆژەی نیشتەجێبوونی (گەنجان سیتی) كە بەشێكی زۆر لە بەرپرسان و كەسانی سەرمایەدار و بازرگان تێیدا نیشتەجێن، زۆربەی خانووەكانی ڤێللا و خانووی گەورەن، لەبارەی دابینكردنی سەرجەم خزمەتگوزارییەكانەوە بۆ ئەو گەڕەكە دەڵێت: هۆكاری ئەوەی هەموو جۆرە خزمەتگوزاریەك لە گەڕەكەماندا هەیە، بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە خاوەنی پڕۆژەکە زۆربەی خزمەتگوزارییەكانی لەسەر بودجەی خۆی جێبەجێ کردووە، نەوەك حكومەت، تەنیا ئەو پڕۆژە نیشتەجێبوونانە خزمەتگوزارییەكانی لەلایەن حكومەتەوە بۆ جێبەجێ دەکرێت كە حكومەت خۆی دروستی كردبێت، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا حكومەت جیاوازیی لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری بە پڕۆژەکان دەكات.
حکومەت رەتیدەکاتەوە جیاوازیی کردبێت
وتیشی: كاتێك گەڕەكێك خەڵكی دەوڵەمەندی تێدا نیشتەجێیە یان لێپرسراوێكی تێدا نیشتەجێبێت، ئەوا بەرپرسانی شارەكە گرنگیی زیاتری پێدەدەن، جگە لەوەش هەر گەڕەكێك شوێنی بازرگانیی گەورەی تێدابێت، دووبارە حكومەت گرنگی زیاتری پێدەدات، بەڵام گەڕەكێكی وەكو بنەسڵاوە یا مامزاوە كە هیچ شتێكی گرنگی تێدانییە ئەو گرنگییەیان پێنادات.
لەوەڵامی ئەو رەخنە و گلەییانەشدا كارزان عەبدولهادی جێگری سەرۆكی شارەوانی هەولێر رایگەیاند: بۆئەوەی راستیی ئەوبابەتە بزانرێت، دەبێت سەیری پڕۆژەكانمان لە شاری هەولێر بكرێت كە ئایا جیاوازیی نێوان گەڕەكەكان دەكرێت یاخود نا؟ زۆربەی ئەو پڕۆژانەشمان لە گەڕەكە هەژارنشینەكان جێبەجێ کردووە، ئەوەی پێی دەوترێت زۆرنی زێڕین ئەوا كۆمەڵە كەسێك ئەو ناوەیان لێناوە، بەڵام لای ئێمە گەڕەكەكان یەک گرنگییان هەیە و ناوی خۆیان هەیە و هیچ گەڕەكێكیشمان فەرامۆش نەكردووە، بەڵام لە ساڵی 2014 ەوە كۆمەڵێك قەیرانمان تووش بووە، بۆیە هەندێك كار نەكراوە، ئەوەش راست نییە كە گوایە گرنگی زیاتر بە گەڕەكە دەوڵەمەندنشینەكان دەدەین، بەڵکو هەمویان بە یەک چاو سەیر دەکەین.
