ئا: هەردی عومەر حەسەن
تێڕوانین و چاوی تەماعکاری بەرپرسانی عیراق بۆ داگیرکردنی خاکی کوێت، مێژوویەکی دووری هەیە، ئەوکاتەی دووەمین پاشای عیراق (غازی)ی کوڕی مەلیک فەیسەڵ لە ساڵی 1935دا ئێزگەیەکی رادیۆیی لە (قصر الزهور) دانابوو، بەرنامەی تایبەتی پەخش دەکرد بۆ گەڕانەوەی کوێت بۆ سەر خاکی عیراق، سوپای پاشایەتی لە ئامادەباشیدابوو بۆ پەلاماردانی کوێت، بەڵام بەهۆی ئەوەی مەلیک غازی بە کارەساتێکی ئۆتۆمبێل گیانی لەدەست دا، ئەو کارە نەگەیشتە ئەنجام، هەتا هاتنە سەر حوکمی عەبدولکەریم قاسم وەک فەرمانڕەوای عیراق و کوێتیش لە ژێر ئینتیدابی بەریتانیادا نەما و سەربەخۆیی وەردەگرێت، هەر زوو بەرپرسانی عیراق هاتنە دەنگ و حوزەیرانی ساڵی 1961 عەبدولکەریم قاسم لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایدەگەیەنێت: کە خاکی کوێت بەشێکە لە عیراق و لێی جیانابێتەوە. هەروەها رایگەیاند بژاردەی بەکارهێنانی هێزی سەربازی ئەگەرێکی چاوەڕوانکراوە، بەڵام ئەم ئەگەرە دەگاتە بنبەست و روونادات، هەرچەندە لە تشرینی یەکەمی1963دا عیراق دانی بە سەربەخۆیی کوێتدا نا، بەڵام ئەم بژاردەیە هەر بە کراوەیی مایەوە هەتا ئەو کاتەی سەدام حسێن لە 2ی مانگی ئابی 1990دا کوێتی داگیرکرد و پاش چەند رۆژێک رایگەیاند: «کوێت نۆزدەیەمین پارێزگای عیراقە» بەمەش پلانی لە مێژینەی فەرمانڕەوایانی پێشووتری عیراقی بۆ داگیرکردنی کوێت خستە بواری جێبەجێکردنەوە.
بیانووی داگیرکاریی
بەهۆی ئەو داڕمانە ئابوورییەی، کە لە شەڕی هەشت ساڵەی عیراق- ئێراندا تووشی دەسەڵاتەکەی هات، عیراق پلانی داگیرکردنی کوێتی هێنایەوە بەرباس، بیانووی ئەوەی هەبوو کە کوێت بەرهەمهێنانی نەوتەکەی بەڕێژەیەکی بەرچاو زیادکردووە، ئەمەش بەهۆی دزینی نەوتی چاڵەکانی (رومێلە)ەوەیە. سەدام جەنگی بەرپاکرد، جەنگەکەشی ناونا (ام المعارک) و لە بەرەبەیانێکی زووی ئەو رۆژەدا فڕۆکە جەنگییەکانی عیراق ئاسمانی ئەو وڵاتەیان داپۆشی و دەستیان بەسەر هەردوو بنکەی ئاسمانی کوێت و زۆربەی فڕۆکەکانیشیاندا گرت.
رۆژی یەکەمی هێرشەکە بە کۆنتڕۆڵکردنی گاردی نیشتمانی کوێت و گاردی ئەمیریی کۆتایی هات. رۆژی دووەمی هێرشەکان دوای چەند سەعاتێک بەرگری، کۆتایی بە دەسەڵاتی ئەو وڵاتە هات و دەسەڵاتی سەربازیی عیراق جێگای گرتەوە و عەلی حەسەن مەجیدی ئامۆزای سەدام وەک پارێزگاری کوێت دەستنیشانکرا.
نەگەشتن بە چارەسەری ئاشتییانە
ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی هەر زوو هاتە سەرخەت و هەردوو بڕیاری (660 و 661)ی بۆ ئیدانەکردنی ئەم داگیرکارییەی عیراق دەرکرد، کشانەوەی بێمەرج و سزای ئابووریی بەسەر عیراقدا سەپاند. سەرەڕای ئەوەش عیراق بۆ ماوەی حەوت مانگ لەو وڵاتەدا مایەوە.
دوای زنجیرەیەک گفتوگۆ لە نێوان عیراق و وڵاتانی عەرەبی و دەرەوە لەبارەی ئەم کردەوەیەی عیراقەوە، نەگەشتن بە چارەسەری ئاشتییانە و کشانەوەی عیراق لە خاکی کوێت، لە کۆنگرەی سەرانی عەرەبیدا کە لە قاهیرە بەسترا، نەتوانرا عیراق رازی بکرێت بە کشانەوەی هێزەکانی.
دوای شکستهێنانی هەموو هەوڵە دپلۆماسییەکان، ئەنجومەنی ئاسایش بڕیاری دەرکردنی هێزەکانی عیراقی لە خاکی کوێت پەسەندکرد. لە (16ی کانوونی دووەمی 1991)دا هێرشی هاوپەیمانان کە پێکهاتبوو لە 34 وڵات و 750 هەزار سەباز و سەرەکیترینیان ئەمریکا بوو بۆ سەر هێزەکانی عیراق لە کوێت دەستیپێکرد.
هێرشەکان بە دوو قۆناغ جێبەجێکرا، قۆناغی یەکەمی هێرشەکان ناونرا (قەڵغانی بیابان) و بۆ پارێزگاری بوو لە هێرشی هێزە عیراقییەکان بۆ سەر بیرەنەوتەکانی سعودییە کە نزیکی سنوور بوون، قۆناغی دووەمیش کە هێرشی سەربازی و زەمینی بوو ناونرا (گەردەلوولی بیابان).
جەنگەکە بە سەرکەوتنی هاوپەیمان و تێکشکانی هێزەکانی عیراق و ناچارکردنی بە کشانەوە و زەرەر و زیانێکی گەورە کۆتایی هات. عیراقیش لە (28ی شوباتی1991)ملکەچی بۆ بڕیارەکانی ئەنجومەنی ئاسایش نیشاندا و بڕیاری (687)ی ئیمزاکرد.
راپەڕین لە عیراق
دوای ئەو شکستەی تووشی هێزە سەربازییەکانی عیراق و دەسەڵاتدارانی بەعس بوو، لە مانگی (ئازاری 1991)دا دەنگی ناڕەزایی گەلانی عیراق لە ناوچە جیاوازەکانی عیراقدا دژی دەسەڵاتی تاکڕەوی بەعسییەکان بەرزبۆوە. خەڵکی شارەکانی باشوور کە چەندین ساڵ بوو بەهۆی جیاوازیی مەزهەبییەوە لەژێر ستەمی دیکتاتۆریی بەعسدا دەیانناڵاند، راپەڕین و بە هاوکاریی بەشێک لە هێزە سەربازییەکان پەلاماری دامەزراوە حزبی و هەواڵگریی و ئەمنییەکانیان دا، بەڵام پاش ماوەیەکی کەم لە خۆ کۆکردنەوەی هێزەکانی گاردی کۆماری و دەزگا داپڵۆسێنەرەکانەوە راپەڕینەکەی باشوور دامرکێنرایەوە.
ئامادەکارییەکان لە کوردستان
ئەوکاتەی هێزەکانی عیراق کوێتیان داگیرکرد، بەرەی کوردستانی کە پێکهاتەی هەشت حزبی سیاسی بوو و لە کۆمیتەیەکدا بە ناوی (سەرکردایەتی بەرەی کوردستانی) چەند کەسایەتییەکی سیاسی نوێنەرایەتیان دەرکرد، لە ئامادەکاریی و خۆسازداندا بۆ راپەڕین و رزگاری نەتەوەیی کەوتبوونە کار، لە دەرەوەش مام جەلال وەک فیگەرێکی دیاری ئەو بەرەیە لە بڕیاری دەرەوە و پێشهاتە سیاسییەکان ئاگاداری دەکردنەوە. لە کۆبوونەوەیەکی سەرکردایەتیی سیاسی بەرەدا کە (5ی ئابی 1990)و دوای سێ رۆژ لە داگیرکارییەکەی عیراق بۆ سەر کوێت بەسترا، چەند بڕیارێک دەرکرا:
یەکەم: سەرکۆنە و تاوانبارکردنی داگیرکردنی کوێت.
دووەم: لەو ماوەیەدا بە وردی چاودێریی بارودۆخەکە بکرێت و پەلە نەکرێت لە چالاکیی سەربازی و پێشمەرگایەتی.
سێیەم: خۆئامادەکردن بۆ هەموو ئەگەرەکان.
چوارەم: لیژنەکانی بەرەی کوردستانی لە دەرەوە دەست بە هەوڵێکی چڕوپڕ و دیپلۆماسی بکەن لە چوارچێوەی ئەم بڕیارانەدا.
پێنجەم: کۆبوونەوەکانی بەرە بەردەوام بن، بە مەبەستی بەدواداچوون و چاودێریکردنی بارودۆخەکە.
مام جەلال وەک نوێنەری بەرەی کوردستانی
لەو کاتانەدا کە هەوڵە ئاشتیخوازییەکانیش بۆ دەرچوونی هێزە عیراقییەکان لە کوێت نەدەگەیشتنە ئەنجام، بیروڕای وڵاتانی دەرەوە دەربارەی ئەم کردەوەیەی عیراق گەشتبووە بنبەست، ئەوەیان بە نوێنەرانی کوردی باشوور راگەیاندبوو، کە عیراق نەچێتە دەرەوە بە هێزی سەربازیی و لێدان لە دەسەڵاتی سەدام حسێن کۆتایی دێت. ئەوکات کە مام جەلال وەک نوێنەری بەرەی کوردستانی لە دەرەوە خەریکی دروستکردنی لۆبی دەبێت، ئەمەی بە روونی پێ وترابوو. هەر بۆیە لە نامەیەکیدا بۆ (کۆمیتەی کاتی سەرکردایەتی) مام جەلال زۆر بە دڵنیاییەوە ئەوە دووپات دەکاتەوە کە لێدانی سەدام و دارودەستەکەی نزیکە و پێویستە ئێمەی کوردی باشووریش ئامادەکاری بکەین و خۆسازدەین بۆ هەر ئەگەرێک کە رووبدات.
جۆشدانەوەی رێکخستنەکان
بە دروستی نامەکە رێکەوتی (27ی ئەیلولی 1990)ی بەسەرەوەیە، واتە کەمتر لە دوو مانگ لە پاش داگیرکرنی کوێت لەلایەن عیراقەوە، لە بەشێکی ئەو نامەیەدا دەنووسێت: «من رەئیم وایە، کە تیاچوونی سەدام حسێن و دارودەستەکەی مسۆگەرە و قەتعییە. دەبێ خۆمان سازدەین، هێزەکانمان ئامادەکەین، هێزی پێشمەرگەی کوردستان جۆش دەینەوە و گەش کەینەوە بۆ رووداوە گرنگەکانی داهاتوو. بەڵام نابێ شەڕ بە هێزەکانمان بکەین، بەڵکو سازیان دەین بۆ کات و ساتی هەرەسهێنانی رژێم، ئەوسا هەوڵی دەستگرتن بەسەر کوردستاندا بدەین».
مام جەلال لەبارەی زانینی پێشهاتەکانی لێدانی هێزە سەربازییەکانی عیراق لە کوێت لەلایەن هێزەکانی هاوپەیمانانەوە دەڵێت: «من چۆن زانیم شەڕ دەبێت، من برادەرێکم هەبوو لە سەرکردایەتی هێزی سەربازیی گشتی عیراق، ئەو برادەرەم پێی وتبووم: سەدام لە کوێت ناکشێتەوە، پێیوایە شەڕ نابێت و ئەوە هەمووی هاشوهووشە، لەبەرەئەوە هیچ پێویست ناکات، بکشێتەوە و پێشیوایە ئەمریکا ناتوانێت هێرش بکات. هەروەها زانیارییەکی ترم هەبوو، ئەویش ئەوە بوو، برادەرێکمان هەیە و دۆستی کوردە، ناوی (پیتەر گالبرێس)ە لە واشنتۆن، شتێکی پێوتم: ئەمریکا لە سەدام دەدات، چونکە سوپای عیراق زۆر گەورە بووە و دەبێتە مەترسی لەسەر ئاسایشی ناوچەکە، لەبەرئەوە شتێکی هەر لێدەکەن و دەیخەنەوە حەجمی ئاسایی خۆیەوە. هەروەها دۆستێکی تری ئەمریکیم هەیە، ناوی (جیمیس رێگند)ە کاتی خۆی سەفیر بووە لە سعودیە و عیراق، وتی: جەلال رەنگە ئەمریکا پێی خۆشبێت کە عیراق نەکشێتەوە، بۆئەوەی لێیبدات و سوپاکەی لاواز و بێهێز بکات، ئینجا دوای ئەوە، سوپای عیراق لاوازبوو، قۆناغێکی تر دێتە پێشەوە، ئەویش لابردنی سەدامە و رژێمەکەشی دەبێت بڕوخێت».
سەدام حسێن هەردەبێ بڕوات
مام جەلال لە (شام) دەبێت و دوای 13 رۆژ لە نامەی یەکەم، نامەیەکی تر لەبارەی دڵنیاییەکانی و پێشهاتەکانی عیراق و ناوچەکە بۆ نەوشیروان مستەفا دەنێرێت، نامەکە (10ی تشرینی یەکەمی 1990)ی لەسەرە و لە ناوەڕۆکەکەیدا دەڵێت: رای دەرەوە لەسەر رووخان و لابردنی سەدام کۆکن و بە روونی ئەوەیان وتووە کە: «سەدام حسێن هەردەبێ بڕوات».
«ئێمەش لەم ماوەیەدا بە هەموو توانای خۆمانەوە بۆ رووخانی سەدام هەوڵدەین، بەڵام بە شێنەیی و بە هێمنی و بێ ئەوەی هەموو دەرگایەک لە مفاوەزات دابخەین، بەڵام گورزی سەرەکی بۆ رووخاندنی دەوەشێنین، تۆڵە بە سەبرە ئەمما بە زەبرە. رێکخستنەکانمان جۆشدەینەوە و ببوژێنینەوە، ورەیان بەرزکەینەوە، پارەیان بۆ بنێرین، رادیۆ، رۆژنامە، بڵاوکراوەکانمان گەرموگوڕ و بەجۆش و خرۆش بن، خەڵک سازدەن، خەڵک هاندەن بۆ هۆشیاربوونەوە و خۆڕێکخستن و خۆسازدان بۆ رۆژی خۆی بۆ راپەڕینی جەماهیری و کاتی تر...» لە وەڵامی پەیامەکەی مام جەلال و ئامادەکارییەکانیان نەوشیروان مستەفا بۆ رێکخستن و ئامادەکارییەکان لە هاتنەپێشەوەی هەر پێشهاتێکدا و بە تایبەتیش پەیوەندیکردن بە کەسایەتییە سیاسی و سەربازی و کۆمەڵایەتییەکانەوە دەڵێت: «ئەوەی بە من بکرێت و لە توانادا هەبێت دڵنیاتان دەکەم، کە وەکو ئەرکێکی سەرشانم جێبەجێی دەکەم.»
خۆسازدانی نوێنەرانی بەرەی کوردستانی
لەسەر بنەمای ناوەڕۆکی نامەکانی مام جەلال بۆ ئامادەکارییەکان و رای نێودەوڵەتی لەسەر داگیرکارییەکە، نوێنەرانی بەرە لە کوردستان کەوتبوونە خۆسازدان بۆ ئەگەرەکانی روبەڕوبوونەوەی دەسەڵاتی بەعس لە ناوچەکەدا، وەک مەسعود بارزانی دەربارەی ئامادەکارییەکانی بەرە لە کوردستان پێش دەستپێکردنی هێرشەکانی هاوپەیمانان دەنووسێت: «ئێمە لە بەرەی کوردستانی ئامادەکارییەکی باشمان کردبوو بۆ هەموو ئەگەرە چاوەڕوانکراوەکان و بەرنامەیەکی رێکوپێك و تۆکمە دانرا، هاوتەریب لەگەڵ ئامادەکارییەکان، بڕیاردرا سێ سەرکردایەتی دابنرێت بۆ هەر سێ پارێزگای (سلێمانی، هەولێر و دهۆک)، بۆ هەموو شار و شارۆچکە و قەزا و ناحیەکانیش سەرکردایەتی فەرعی دابمەزرێنین».
چەخماخەی راپەڕین
ئامادەکارییەکان بۆ سەرهەڵدانی راپەڕین لە ناوچەکانی باشووری کوردستان و رەخساندنی کەشی داماڵینی ناوچەکە لە دەسەڵاتی رژێمی بەعس گەیشتبووە لووتکە، بڵێسەیەکی بچووک بەس بوو بۆ تەقینەوەی خەڵکی ناڕازی چەندین ساڵەی ژێر دەسەڵاتی دیکتاتۆری سەدام.
بەرەبەیانی رۆژی (5ی ئازاری 1991)، جەماوەرێکی زۆری خەڵکی رانیە، لە ناو بازاری شارۆچکەکە و لەبەردەم مزگەوتی گەورەدا کۆدەبنەوە، شەقام و کۆڵانەکان جمەیان دێت لە خەڵک، ئاماژەیەکی بچووک دەرگایەکی بە رووی ئازادیی گەلێکدا کردەوە، پاش تاوێک خەڵک هەڵیانکوتایە سەر دامودەزگاکانی حکومەت و شەقامەکان و رادیۆ و بڵندگۆی مزگەوتەکان خەڵکیان هاندەدا بۆ راپەڕین، بەو شێوەیە روبەڕوبوونەوە و دەنگی تەقە لە چەند لایەکەوە بەرزدەبێتەوە. یەکەمین فیشەکی راپەڕین کە تەقێنرا، ئاماژە بە شەهید (عەلی نەبی) دەکرێت، کە وەک یەکەمین فەرماندەی پێشمەرگە لەناو رانیە دژی دامودەزگاکانی حکومەت وەستایەوە و ئەو شەڕەش وەک یەکەم روبەڕوبوونەوەی چەکداریی راپەڕین دەستنیشان دەکرێت، بەڵام محەمەدی حاجی مەحمود لەبارەی چوونە ناوەوەی یەکەم مەفرەزەی پێشمەرگە بۆ ناو شاری رانیە دەنووسێت: «یەکەم پێشمەرگە گەیشتە ناو شاری رانیە، پێشمەرگەی حزبی سۆسیالست بوو». ئاماژە بەوەش دەدات: «کاتێک خەڵکی رانیە پەلاماری دامودەزگاکانی حکومەت دەدەن، سەرەتای دروستبوونی رووبەڕووبوونەوەکە سەربازانی حکومەتی بەعس هەر زوو وەڵامی خەڵکەکە دەدەنەوە و کپیان دەکەنەوە، بەڵام ژمارەیەک لەو خەڵکە بە مەفرەزەکەی حزبی سۆشیالست دەزانن کە لە بناری کێوەڕەشن و هانایان بۆ دەبەن و ئەوانیش لەگەڵ خەڵکەکەدا دێنەوە ناوشار و دواتر شەڕ هەڵدەگیرسێتەوە».
یەکەم هەواڵی سەرکەوتن
بەم شێوەیە خەڵکی رانیە و پێشمەرگە پێکەوە تا سەعات سێی ئێوارەی هەمان رۆژ لە دژی دەسەڵاتی بەعس دەجەنگن و ناوچەکەیان لێ پاک دەکەنەوە. 10 هاووڵاتی مەدەنی شەهید و زیاتر لە 50 چەکداری رژێم دەکوژرێن و بەم شێوەیەش رانیە نازناوی (دەروازەی راپەڕین) لە بەرۆکی دەدات. دواتریش ناوچەکانی (حاجی ئاوا، چوارقوڕنە، دەشتی بتوێن و سەربازگەی سەرکەپکان) ئازاد کران. هەمان کات حەمەی حەمە سەعید لەگەڵ چەند هاوڕێیەکیدا لە کۆمەڵگەی نەسر و باریکە دەبن و خەڵک و کەسایەتییە ناودارەکانی ناوچەکە لە روودانی راپەڕین و وەستانەوە بەرامبەر هێزەکانی رژێم ئاگادار دەکەنەوە، لەبارەی گەیشتنی یەکەم هەواڵی سەرکەوتنی راپەڕین لە رانیە، دەنووسێت: «بەیانی کە رۆژ بۆوە، هەستاین و رادیۆمان کردەوە بە دەنگی زوڵاڵ دەینەڕاند:
«ئێرە دەنگی گەلی کوردستانە...
زەماوەند... زەماوەند.
راپەڕینە...
زەماوەندی رزگاری و سەرفرازییە وا رانیە دەروازەی راپەڕینی خستە سەرپشت...
دەسا ئێوەش دەرگاکان بکەنەوە و هەڵمەت بەرن».
رۆژی (6ی ئادار) لە قاسمەڕەش سەرکردایەتی بەرەی کوردستانی (مەسعود بارزانی، نەوشیروان مستەفا، رەسوڵ مامەند، مەلا حەسەن/ شیوعی و م. شوان پاسۆک) لەبارەی سەرهەڵدانی راپەڕین و ئازادکردنی ناوچەکانی رانیە و دەوروبەری کۆبوونەوەیەک دەکەن، «دوای تاوتوێکردنی بارودۆخەکە، بڕیاردرا کە لە هەردوو ئێزگەی دەنگی گەلی کوردستان و دەنگی کوردستانی عیراقەوە زانیاری و رێنمایی پێویست بە جەماوەری کوردستان بدرێت».
تێکڕای جەماوەر خرۆشا
(6ی ئادار)ە و بێژەرەکەی ئێزگەی دەنگی گەلی کوردستان (باست حەمە غەریب)، پڕ بە گەرووی لە ئێزگەوە و لەسەر شەپۆلە (41) و (75) مەترییەکەی دەنگی گەلی کوردستانەوە هاوار دەکات و خەڵک و پێشمەرگە دەخرۆشێنێت و مژدەی سەرکەوتن بە گوێی هەموواندا دەدات. ئەو بروسکەیەی لە رێگەی بێتەلەکانەوە بە هێزەکانی پێشمەرگە گەیشتووە ئەم بەو دەنگە زوڵاڵەیەوە بە گوێی خەڵکی سلێمانی و ناوچەکانی تریدا دەدات و دەڵێت: «ئاگادارییەک لە زمناکۆوە بۆ ئازاد 1760، برادەران ئاگادار بکەنەوە (7)ی مانگ زەماوەند بکەن، ئێمەش دەگەینە لاتان.» سەرەتای راپەڕین گەیشتە سلێمانی و (7ی ئازار) زەماوەندیان سازدا، (9ی ئازار) دەربەندیخان، دوکان، شارەزوور، پیرەمەگروون، تاسڵوجە، چەمچەماڵ، کۆیە و شەقڵاوە، (10ی ئازار) ناحیەی خەلیفان، هەریر، باسرمە، کۆڕێ، بەستۆرە، رواندز، دیانا و مێرگەسوور، (11ی ئازار) هەولێر، (13ی ئازار) ئاکرێ، (14ی ئازار) دهۆک، زاخۆ و ئامێدی، (20ی ئازار) کەرکوک راپەڕین و ناوچەکانیان لە رژێمی بەعس پاککردەوە.
«بەوجۆرە ئەو جەماوەرەی کە رەنگە پێشتر ماندوو و پەرتەوازە و خاوەنی بیروڕای جیاوازیش بووبێت، لە راپەڕیندا پێکەوە و شانبەشانی یەکتر بە روویەکی گەشەوە و بە دڵێکی پاک و برایانەوە پشتی یەکتریان گرت و ستەمکارییان راماڵی».
سەچاوەکان:
1- بروسکەنامە، سەڵاح رەشید، چاپی یەکەم، سلێمانی، 2023، ل 33 و 41.
2- دیداری تەمەن لە لاوێتییەوە بۆ کۆشکی کۆماری، سەڵاح رەشید، بەرگی دووەم، سلێمانی، 2017، ل 180 و 181.
3- گەڕان بەناو شەپۆلەکاندا، عوسمان عومەر (عوسمانی جیهاز)، بەرگی یەکەم، چاپی یەکەم، سلێمانی، 2022، ل 198 و 202.
4- دەنگی خاک، حەمەی حەمەسەعید، بەرگی یەکەم، چاپی دووەم، سلێمانی، 2020، ل 789.
5- بارزانی و بزوتنەوەی رزگاریخوازی کورد، مەسعود بارزانی، بەرگی پێنجەم، چاپی یەکەم، حوزەیرانی 2022، ل 44 و 61 و 65.
6- رۆژمێری پێشمەرگەیەک، محەمەدی حاجی مەحموود، بەرگی سێیەم، ل 272.
7- لەبری بیرەوەری، مەلا بەختیار، چاپی یەکەم، تاران، 2020، ل 433.
بەردەرکی سەرا - مەکۆی راپەڕینەکان لە مێژوودا
رانیە دوای پاکردنەوەی لە بەعسییەکان
