كتێبی لالە مارف فەرماندەیەكی بە ئەمەك

كوردۆ عەزیز

    
ئەم کتێبە بەناو و رووخساردا وا دەردەكەوێت دەربارەی ژیانی شەهیدێكە، وەلێ بە تەواوی ئەو پەندە ئینگلیزییەی لەسەر جێبەجێ دەبێت كە دەڵێت: (بە بەرگەكەیدا بڕیار لەسەر كتێبەكە مەدە) چونكە ئەم كتێبە ئاوێنەی خەبات و تۆماری داستان و بەرخودانی نزیكەی 500 پێشمەرگەی گیانبازە، مێژووی مێرخاسە خوینگەرم و كێوڕەنگەكانی نیشتمانە، هەوڵێكە بۆ لە یادنەچوونی دەیان شەڕ و داستانی گەورە، زیندوو راگرتنی ناوی سەدان شەهید و بریندار و بیرخستنەوەی دەیان ئەندامی ئازای رێكخستنەكانە كە  ئاشكرابوونی ناوەكانیان سزاكەی كەمتر نەدەبوو لە پەتی سێدارە!

بەشداریی لە دوو شۆڕشدا
محەمەد مەحمود قادر ناسراو بە (لالەمارف 1951-1995) تەنها 44 ساڵ ژیاوە، بەو تەمەنە كەمەوە بووەتە ناوێكی دیار و بەشکو، نووسەر لە سۆنگەی ژیانی لالەمارفەوە ژیانی فەقێیەتی و خوێندنی ڕوونكردۆتەوە، چۆن تەنها خەڵكانێكی كەم خراونەتە بەرخوێندن لە گوندەكاندا و لالەمارف خراوەتە بەر خوێندن و قۆناغی سەرەتایی تەواو كردووە و لە حوجرەدا خوێندویەتی و هەندێك بە حەمە فەقێ بانگیان كردووە، ئەمەش بۆ ئەو رۆژگارە نوخبەی خوێندەوار بووە.
لالە مارف ساڵی 1973 بووەتە پێشمەرگە لە شۆڕشی ئەیلولدا، لە بەتالیۆنی حەوتی خانەقین، تاوەكو نسكۆی ئەیلول بەردەوام بووە. دواتر كاری رێكخستنی كردووە و تا لە ساڵی  1980 بووەتە پێشمەرگە لە  شۆڕشی نوێدا لە هەرێمی پێنجی قەرەداخ. ساڵی 1982 فەرماندەی كەرتی دووی تیپی 53 ی شێروانە بووە. ئەوەندە ئازایانە و دڵسۆزانە خەباتی كردووە لە ترۆپكی دەسەڵاتی یەكێتییدا جێگەی متمانە و پیاوی ئەركە سەختەكان بووە. رەوان شاد نەوشیروان مستەفا لە دیدارێكدا كە بیرۆكەی ئەم كتێبەی بۆ باس كراوە وتوویەتی: (من سەرپەرشتی شەڕەكانی یەكێتییم كردووە و هەمیشە لالەمارفم بۆ شەڕەكان هەڵبژاردووە) بەشداری لالەمارف لە  «داستانی رزگاری»دا هاوشانی شەهیدی نەمر مامەڕیشە دەرخەری ئەو راستیەیە. ئەمە جگە لە شەڕی قڕناقە و پشت ئاشان و شەڕی نەیجول لەگەڵ شەهید خالد گەرمیانی، شەڕەكانی بەرگری لە شاڵاوی ئەنفال لە گوندی زەڕین و شەڕی سەید خەلیل، شەڕی زەنگەكە، شەڕی خاڵە بەگ، داستانی پیازەجاڕ و  زۆر شەڕی سەختی تر، سەرەڕای بەشداری كارای لە راپەڕین و شەڕە نەگریس و داسەپاوەكانی یەكێتی لە پاش راپەڕین.
تێپەڕاندنی بیروبۆچوونی خێڵەكی
مامۆستاعەلی پەرلەمان نووسەر و پێشمەرگەی دێرین پێشەكی بۆ کتێبەکە نووسیوە و ئاماژەی بە ڕۆڵ و كاری رێكخستنی لالە مارف كردووە نووسیویەتی: (لالە مارف لە خەباتی ژێرزەمینیدا رۆڵێكی باڵای هەبووە دەیان كەسی بۆ رێزەكانی كۆمەڵەی ماركسی-لینینی دواتر كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستان رێكخستووە، بەمەش لالە مارف لەو سنورە دەترازێ كە بیروبۆچوونی خێڵەكی تیدا زاڵبوو). 
شایەنی ئاماژەپێدانە، بەهۆی ئەوەی لالە مارف كادری رێكخستن بووە و كەسێكی چاوكراوە و رۆشنبیرو خوێندەواربووە ساڵی 1982 كراوەتە ئەندامی كۆنفرانسی محەلی كۆمەڵە لە (بەلەكەجاڕ)، دواتر كراوەتە ئەندامی كۆنفرانسی سێیەمی محەلیی كۆمەڵە لە گوندی زەردەلیكاو لە ساڵی 1983. لالە مارف ئەندامی یەكەمین كۆنگرەی یەكێتی بووە لە 27-31/1/1991.

رێكخستن و پێشمەرگە
هەماهەنگی نێوان رێكخستن و پێشمەرگە پێویستییەكی حەتمی بووە بۆ سەركەوتنی چالاكییەكانی پێشمەرگە. لە رێگەی رێكخستنەوە چەندین كەس پەیوەندییان بە ریزەكانی پێشمەرگەوە دەكرد و چەندین زانیاری گرنگ ئاڵوگۆڕ دەكرا و ئەم كارەش بۆ كەسێكی وەك لالە مارف كە هەم كادری رێكخستن و هەمیش پێشمەرگە بوو بەكارامەیی بەدیدەهات و چەندین چالاكی لە رێگەی ریكخستنەكانەوە کراوە، لەوانە هەڵدانی نارنجۆك لەناو دڵی رژێمدا لە كەلار ساڵی 1983 . بەهاوكاری چەند ئەندامێكی رێكخستن ساڵی 1982 توانی رەبیەی سەر حامیەی كەركوك بەبێ تەقە بگرێ و 13 سەرباز بەدیل بگرێت و دەسكەتی چەك و تەقەمەنی ناو رەبیەكە بكاتە دەسكەوتی شۆڕش. ئەمە جگە لە گەیاندن و بڵاوكردنەوەی بڵاوكراوە و ئەدەبیاتی شۆڕش و بەكارهێنانی ئامێری فۆتۆكۆپی ماڵی سابیری كتێبخانە كە ئەندامی رێكخستنی كەلار بووە و گەیاندنی كۆمەك و پیتاكی رێكخستنەكانی شار بە شاخ دیارترینیان گەیاندنی نۆ هەزار دینارە بە شۆڕش لە 1/8/1986 دا.

تەنز و قسەی خۆش
بەدەر لە ئاگری شەڕ وهێرش و بۆسە و چالاكی پێشمەرگانە، تەنز و قسەی خۆش بەشێك بووە لە ژیانی رۆژانەی پێشمەرگەکان، لالە مارفیش سوارچاكی ئەم بوارە بووە و هەردەم بە قسە خۆشەكانی لەو رۆژگارە ناهەموارەدا دڵی خەڵك و هاوسەنگەرانی خۆش كرووە هەربۆیە چەند لاپەڕەیەكی كتێبەكە بۆ نوكتە و تەنزی لالەمارف تەرخان كراوە. 

دەستگیركردنی كەسوكاری پێشمەرگە
دەستگیركردنی كەسوكاری پێشمەرگە یەكێك بوو لە سیاسەتەكانی رژێمی رووخاو بۆ ئەوەی فشار لەسەر پێشمەرگەكانی شاخ دروست بكات تەسلیم ببنەوە و چەكەكانیان دابنێن ئەمەش وایكردووە كەسوكاری پێشمەرگە ژیانێكی زۆر سەخت و دژوار بگوزەرێنن لە دۆخێكی دەروونی ئێجگار لانەباردا بن و هەمیشە چاوەڕێی گرتن بوون. رژێم  حاجی مەحمودی باوكی و حاجی فاتمی دایكی و عەزیزی برای لالەمارف لە گوندی میل قاسم –كفری دەستگیر دەكات و رەوانەی ئەمنی سەرقەڵا دەكرێن و پاشان دەبرێنە بەعقوبە لەوێوە بۆ زیندانی ناوچەی فزەیلیە لە بغداد دەگوێزرێنەوە. بەمەش تەواوی بنەماڵەكەیان دەكەونە ژیانێكی زۆر ناهەموار و سەختەوە دایكی هەرزوو ئازاد دەكرێ، بەلام باوك و براكەی دوای نزیكەی ساڵ و نیوێك بەر لێبوردن دەكەون و عزیزی برای لەبەرئەوەی گەنج بووە دەنێردرێ بۆ سەربازی. 
راپەڕین
لالەمارف ژمارەیەك خەڵك و كەسایەتی ئاگادار كردۆتەوە لەو نامانەی لە مەكتەبی سیاسی و شەهید حەمە رەشەوە پێی گەیشتوون و لەگەڵ راپەڕین دا بەشدارییەكی كارای كردووە، شەوێك پێش راپەڕبن ژمارەیەك پێشمەرگە ئاگادار دەكاتەوە چەكو و تەقەمەنی ئامادە بكەن و لە رزگاری تەقە بە ئاسماندا دەكەن و لە چەند لایەكەوە تەقە دروست دەبێت و دواتر دەچنە سەر بنكەی پۆلیس دەبینن هەڵهاتوون و دواتر لە كفری و سنوری جەلەولاو شێخ باوە بەشداریی راپەڕین دەبێت ئەمەش هاتنەدی خەونی لە مێژینەی لالەمارف بووە هەروەك لە چاوپێكەوتنێكی رادیوییدا لە ساڵی 1993 لە وەلامی پرسیاری ئەوەی خۆشترین بیرەوەریی  ژیانی پێشمەرگایەتیت چی بووە لالە مارف وتویەتی: (خۆشترین بیرەوەری ئێمە لەسەرەتای دەرچوونەوە بۆ پێشمەرگایەتی ئاواتی لە مێژینەمان ئەوە بووە كە دیكتاتۆری فاشی لەكوردستاندا نەمێنێ و بەعس رابماڵرێ و بڕوا، رۆژێكی ئارام و سەربەستی بەخۆمانەوە ببینین، راپەڕین كرا ئیتر هەناسەیەكی ئازادم هەڵكێشا و وتم ئۆخەی ئەوە خۆشترین رۆژە). 

حكومەتی میلیشیا  و فەوجی پاراستن 
لە دوای راپەڕین كاتێك هەستی كوردایەتی خرۆشا بوو، دۆخی شەڕ و دیاردەی چەكداریی باڵی كیشابوو بەسەر كۆمەڵگادا، حكومەت زیاتر لە دۆخێكی ناسەقامگیردا بوو، یاسا وەك پێویست جێبەجێ نەدەكرا و ساڵی 1994 لالەمارف لە ئاهەنگی كۆتایی خولی مەشقی فەوجی پاراستن دا وتەیەك پێشكەش دەكات و تیایدا بە روونی باس لە مەترسی حكومەتی میلیشا دەكات، ئەگەر بگەڕیینەوە بۆ ئەو رۆژگار و كات و بارودۆخە  بۆمان دەردەكەوێت لالەمارف لە پێش هەمووانەوە دەركی مەترسی میلیشا كردووە و داوای سەروەریی یاسا و گرنگی مەشقی پۆلیس دەكات بۆ پاراستنی ئارامی و ئاسایش نەك بۆ زوڵم و ستەم و ترساندنی خەڵك. دژی دیاردەی بەتاڵانبردنی موڵك و ماڵی دەوڵەت بووە بەتایبەت دیاردەی دزین و بڕینی تەلی كارەبا. هەروەك لەگەڵ گەشەكردنی شارستانییانەی شاردا بووە و رووبەڕووی ئەوانە بۆتەوە كە زیادەڕەوییان كردۆتە سەر زەوی و لە رێگەی لیژنەی ئەمنییەوە ئەركی لابردن و رێگری زیادەڕەوییان پێسپێردرابوو. 

كێ ئەم كتێبە بخۆێنێتەوە؟
بۆیە خوێندنەوەی ئەم كتێبە سوودبەخش و چێژبەخشە بۆ پێشمەرگە و كەسوكاری شەهیدان، مێژوونووسان، ئەوانەی توێژینەوە دەكەن لە بواری ئەنفال، شۆڕشی نوێ، زانیاری تێدایە بۆ ئەوانەی لە وەزارەتی شەهیدان و مەكتەبی شەهیدان كاردەكەن، بۆ ئەوانەش گونجاوە ئارەزووی خوێندنەوەی یاداشت و بیرەوری دەكەن.