پیسبوونا ژینگەها دھوكێ دناڤبەرا (كواشێ و موەلیدێن ئەھلی)دا

دیڤچوون: ع. بامەرنی

ئەگەر چ چارە ل موەلیدێن ئەھلی نەهێتە كرنێ و ژبێ كارەبیێ خەلك نەشێن ژیانێ بكەن، لێ د شیاندایە چارە بۆ پالاوگەهێن كواشێ بهێتە دیتنێ! ئەڤ پارزینگەهێن خەلكێ چەندین گوندان ب ژێدەرێ ژەھرێ ناڤدكەن و بەردەوام گازندا ژ پیسبوونا هەوای دكەن، دبێژن (نە ب شەڤ و نە ب رۆژ، مە چ خۆشییا خوە ژ بەر ڤی هەوایێ پیس و بێھنا نەخۆش نینە). ئەڤە سەرەرای كو ئەڤ هەوایێ ژەھراوی، دبیتە ئەگەرێ سەرھلدانا چەندین نەخۆشییا و ژ وان ژی، نەخۆشییا پەنجەشێرێ و چەندین حالەت هاتینە توماركرنێ. 
 ئێك ژ هاولاتیێن بەردەوام بەحس ل پیسبوونا هەوایێ ژەھراویێ ڤان پالاوگەهان دكەت، گوت: «ئەڤە نە پالاوگەھن هەر وەكو ھندەك ب ناڤدكەن و چ سیمایێ پالاوگەهان لێ نینن، بەلكو ئەڤە ژێدەرێن ژەھرێ نە و خەلكێ ڤێ دەڤەرێ ئێدی نەشێن د خانیێن خوە ڤە بژین، گەلەكان خانیێن خوە یێن ئیناینە بەر فرۆشتنێ و قەستا باژێرێ دھوكێ و سێمێلێ دكەن و ھندەكان ژی بەرێ خوەدایە زاخو». ئدریس ئاسھی زێدەتر گوت: « ئاڤا پیسا ژبن ڤان پالاوگەهان دچیت، ئاڤەكا ژەھراوییە و نزیكی (22) كیلومەتران درێژ دبیت و ب دو نهالاندا دچیتە خارێ و گەلەك گوند دكەڤنە بەر ڤێ ژەھرێ و ژوان گوندان، گوندێ (كواشێ، مالهەسن، گرەش، باترشا، موقبلێ، باستكێ، مەرینا، ئاسیهێ، قەرقینێ، بالقوسێ و بەشەك ژ باتێلێ) و مخابن چ داتایێن فەرمی ناكەڤنە بەردەست لدوور حالەتێن پەنجەشێرێ یێن ژ ئەگەرێ ڤێ ژەھرێ دروست دبن، لێ نە بتنێ پەنجەشێر، بەلكو چەندین نەخۆشیێن دی ژی لێ سەرھلداینە». لدوور پرسیارەكێ، ئەرێ ما بریارا داخستنا ڤان پالاوگەهان نەهاتبوو دەركرن: ئاسھی گوت: «چەندین جاران بریارا داخستنێ بۆ ڤان پالاوگەهان هاتیە دەرێخستن و لڤێ دووماھیێ پارێزگارێ دھوكێ بخوە سەرەدانا ڤێ دەڤەرێ كریە و چەندین دار ژی هاتنە چاندن، لێ مخابن پشتی چەند رۆژان، جارەكا دی ئەڤ پالاوگەهە دەست بكاربوونەڤە».
لدوور كا ئایا خەلكێ ڤان گوندان چ شێوازێن نە رازیبوونێ گرتینە بەر، ئدریس ئاسھی گوت: «ل سالا 2010 مە 500 ئیمزا كومكرن و مە برنە پارێزگەها دھوكێ و مە دانەیەك ژێ گەهاندە رێڤەبەریا ژینگەها دھوكێ و مە دانایەك ژێ گەهاندە رێڤەبەریا گشتی یا ساخلەمیا دھوكێ و لێ مخابن كەس لدویڤ گازیا مە نەهات و ئەڤ جهێن دەستێ مە گەھشتیێ مە دەنگێ خوە یێ گەهاندیێ و بۆ راگەهاندنێ ژی مە گەلەك جاران یا ئاخفتی و لێ مخابن ئاڤرێژا ژبەر ڤان پالاوگەهان دچیت زیانێن مەزن گەهاندینە خەلكی، تەندروستییا وان، ئاژەلێ وان و خوە جوتیاری ژی و پار سال زیانێن مەزن ب چەند پرۆژێ ماسییا كەفتن و تشتێ نەخوش و جهێ بێھیڤچوونێ، خەلكەك یێ ژێ بهێت یێ باردكەت و قەستا دەڤەرێن دی دكەت.
دهێتە زانین كو (13) پالاوگەهێن گازێ ل دەڤەرا كواشێ هەنە و چەندین جاران بریارا داخستنا وان هاتیە دان و ل دووماھی جار بۆ ماوێ حەفتیەكێ ئەڤ پالاوگەهە هاتنە داخستن، لێ داخستنا ڤان پالاوگەهان دوبارە دەستپێكرییە ڤە و بەردەوام خەلكێ ڤان گوندان دكەنە هەوار و دبێژن ئەڤە ژەھرە و لێ هەوارا وان جارەكا دی دگوهێ واندا دەنگ ددەتەڤە.