دیوانا (خویسارا پەیڤان) یا هەلبەستڤان (شەمال ئاكرەیی) ل بەر دەستێ مەیە و دگەل پێداچوونەكا كورت دناڤ پەرتووكێدا، دێ هەولدەین ژ پێشەكییا هەلبەستڤانی یا بۆ دیوانا خوە نڤیسی، بزانین هەلبەستا هایكۆ چییە و ئەو نموونێن دناڤ رۆژنامە و كوڤاراندا دكەڤنە بەرچاڤ، هندەك ب (هایكۆ) ناڤدكەن و هندەك ب كورتیلە شعر و هندەك برۆسكە شعر و هندەك ب پوستەرە شعر و چەندین ناڤێن دی و گەلەك ڤێ پرسیارێ دكەن و دبێژن: «ئایا ئەڤ پۆلینكرنا هەلبەستێ، بنەمایێن خوە هەنە یان ژی هەلبەستڤان ژ كەیفا خوە هەلبەستا خوە پولین دكەت؟». شەمال ئاكرەیی د پێشەكییا دیوانا خوەدا لدوور هایكۆیێ بڤی رەنگی دبێژیت: «هایكۆ، ئێك ژ جورێن هەلبەستێ یە و نڤیسینا وێ ژی هندەك بنەما بۆ دڤێن و نڤیسەرێ هەلبەستا هایكۆ (هایكیست)، ب رێكا ئیدیەم و پەیڤێن ساكار دەربرینێ ژ هەست و نەستێن كویرێن خۆ دكەت و ل پترییا جاران، سرۆشت و سیمایێ خۆ بەرددەتە دنێڤ هایكۆیان دا. هەر هایكۆیەك ئێك مالكا ب تنێ یە و ب سێ رێزان دهێتە نڤیسین و ب سەر (17) برگەیان (Aillables 5 ـ 7 ـ 5) دهێتە پارڤەكرن».
وەك دهێتە زانین، هەلبەستا هایكۆ ل سەرانسەری جیهانێ بوویە جهێ پویتەدانا نڤیسەر و رەخنەگران و پێناسێن جودا بۆ هاتینە نڤیسین، ئەگەر وەك نموونە چەند پێناسەكا بەرچاڤ بكەین، (ویلیام جەی) ڤەكۆلەر و نڤیسەرێ ئەمریكی، كو چەندین پەرتووك ل دۆر هایكۆیێ نڤیسینە، دبێژیت: «هایكۆ ئامرازەكە بۆ خەستكرنا ئەزموونا سرۆشتی و ژیانێ د چارچویڤێ هەژمارەكا كێم یا پەیڤان دا، بەلێ هەلگرا رامان و ئاماژەیێن كویرە و سیمایێن وێ یێن سەرڤەیی دەرباز دبیت». جاك كێرۆناك، نڤیسەرەكێ ئەمریكییە و هژمارەكا باشا هەلبەستێن هایكۆ نڤیسییە، دبێژیت: «هایكۆ روحا تێرامان و دیتنەكا كویرە، كو نوینەراتییا تێكهلبوونا هەستێن هەلبەستڤانی ل گەل سرۆشتی دكەت».
ئەڤە ژی چەند نموونەكێن كورت ژ دیوانا ناڤبری.
ـ هەیڤ ل ئەسمانی..
تنێ سێلەكا گەشە،
بێی دێمێ تە یێ گەش
ـ بەری شەڤ بهێت
تاریێ خۆ ڤەشارت بوو،
دەلیڤا خۆ دیت.
ـ ڤێ دارا تازی..
رێ دا تیرۆژكێن رۆژێ،
ئەردڕ ماچ بكەن.
ـ ل سەر گورێ من..
قەفتێن گولان دانەنێ،
خۆ شرین نەكە.
ـ خویسارا پەیڤان.. گەشتێن بلەز دنێڤ سرۆشتی و ناخێ مرۆڤی دا، شەمال ئاكرەیی، چاپا ئێكێ 2024.
