گرۆپێن خواندنێ و ھیڤییەك بۆ پەیداكرنا خواندەڤایی و درۆستكرنا نڤیسەری

دیڤچوون: ع. بامەرنی 

 

نڤیسەر پەرتووكێ چاپ دكەت و پەرتووكا وی ناهێتە خواندن! نڤیسەر گازندێ ژ خواندەڤایی دكەت و دبێژیت بازارێ پەرتووكێ یێ كزە و ئەگەر پەرتووك نەهێتە فرۆشتن، ئەز نەشێم پەرتووكەكا دی بگەھینمە چاپێ؟ ل دھۆكێ تا نڤیسەرەك پەرتووكەكێ چاپ دكەت، چەندین دەرگەھان د قوتیت و بزووری كەسەكی یان لایەنەكی دبینیت پەرتووكا وی بۆ چاپ بكەت و خواندەڤایی ژی گلەو گازندێن خوە هەنە و دبێژیت پەرتووكا ژ هەژی خواندنێ ل پەرتووكخانێ بدەست ناكەڤیت و ئەو پەرتووكێن دهێنە چاپكرن ژی، گەلەكا ژوان بەرگەكێ رەنگین و جوان، لێ ناڤەرۆكەكا لاوازە و ئەڤە ئەگەر ئەم ژ پەرتووكێ دویركەڤین و دەما تو پرسیار دكەی؟ دێ بینی گەلەك ژ نڤیسەرێن زیرەك، ژبێ پشتەڤانییێ پەرتووكێن خوە نادەنە چاپێ و دمالدا توزگرتی دبن و ئەڤێن پارە هەین، ب دیزاینەكا جوان پەرتووكێن خوە چاپ دكەن و دەرئەنجام خواندەڤایێ هەی ژی ژ كرینا پەرتووكێ درەڤیت. ل ئالیەكێ دی بازارێ پەرتووكا ب بادینی دهێتە نڤیسین بتنێ چوارچوڤێ دەڤەرا بادینانە، ل هەولێرێ و سلێمانیێ و كەركوكێ و هەلەبچە ناهێتە خواندن و د بەرامبەردا یا ب سورانی دهێتە نڤیسینێ، خواندەڤایێ وێ ل رۆژهەلاتێ كوردستانێ ژی یێ هەیی، ئەڤە ژبلی نەبوونا رەخنێ، كو رخنەگرتن نڤیسەری پەیدا دكەت و نەبوونا چالاكیێن رەوشەنیری وەك پێدڤی و خۆشبەختانە لڤێ دووماھیێ ل زاخۆ و دھۆكێ و ل ئاكرێ، چەندین گرۆپێن خواندنێ و پالپشتییا خواندنێ ب ناڤێن جودا پەیدابووینە و ھیڤییەك هەم بۆ خواندەڤایی دروست بوویە، كو ئێدی پەرتووك دێ هێتە رەخنەكرن و نڤیسەر دێ باشتر د بەر پەرتووكێ را چیت و هەم پەرتووك دهێتە ناساندن و هەم پەرتووك دهێنە خواندن. 
ژبۆ كو ژ نزیك بزانین ئەڤ گرۆپێن هەنێ چ چالاكی دكەن، گرۆپێن وان چاوان پێكھاتینە و ئەندامێن گرۆپی چەند ھیڤی بەخشن بڤان چالاكییان و دبەرامبەردا، نڤیسەری چەند پێخۆشە پەرتووكا وی بكەڤیتە بەر دانوستاندنێ، مە ئەڤ راپۆرتە دروستكرییە.

گرۆپێ وێژە:
گرۆپێ وێژە ل زاخۆ، ئێكەم گرۆپە ل سەر ئاستێ هەرێما كوردستانێ دهێتە دامەزراندن و ب چالاكترین گرۆپ دهێتە ھژمارتنێ، لدویڤ ئەو چالاكیێن ئەو ئەنجامددەن و رێژا ئەندامێن وان. (بێوار ئەكرەم)، بەرپرسێ گرۆپێ وێژە،لدوور پرسیارەكا مە دەربارەی مەبەستا وان ژ دامەزراندنا ڤی گرۆپی چبوو؟ گوت: «مەبەستا مە ژ دانانا گرۆپێ وێژە، ئەم خواندنێ بكەینە كەلتور و ژلایەكیڤە خزمەتا نڤیسەرێ خوە بكەین و ژلایەكێ دیڤە ئاستێ خواندەڤای بلند بكەین و لدەستپێكێ دەما مە گرۆپ دامەزراندی، ئەندامێن مە دكێم بوون و دگەل دەمی نوكە ب سەدان ئەندام مە هەنە و ئەڤە بخوە رێژەكا گەلەك باشە و ئەڤ ئەندامێن هەنێ ژی، هەمی دكەڤنە بەر پەرتووكێ و دگەل نڤیسەری دكەڤنە دانوستاندنێ، ئەڤە ژی ژ دوو ئالیانڤە باشێین خوە هەنە، ئێك: پەیداكرنا خواندەڤایی و دوو: دەما دانوستاندن دگەل نڤیسەری دهێتەكرنێ، نڤیسەر دزانیت خواندەڤای چاوان پەرتووكا وی خواندییە، ژبەركو نڤیسەر ھند خودانێ پەرتووكا خوەیە ھندی بلاڤ نەكری، ئەڤە دێ بۆ نڤیسەری باش بیت، بۆ بەرهەمێن باشتر ئەو زێدەتر ل سەر نڤیسینێن خوە راوەستیت و دەھان راوەستیانان بكەت، تا پەرتووكەكا خوە بدەتە چاپێ». لدوور پرسیارا چەند گرنگە پشتەڤانی لڤان جورە گرۆپان بهێتەكرنێ، بێواری گوت: « ل وەلاتێن پێشكەفتێ، پتنێ خەلكێ وان یێ پێشكەفتییە و ل وەلاتێن پاشكەفتی ژی، بتنێ خەلكێ وان یێ پاشكەفتییە و ئەگەر مە بڤێت ئەم تاكێ خوە ئاڤابكەین و پێش بێخین، دڤێت پشتەڤانیا كەلتورێ خواندنێ بهێتەكرنێ و ل دەڤەرا بادینان مە كێشا نەبوونا خواندەڤایی یا هەی و دا ئەم بشێین خواندەڤایی پەیدا بكەین، مە پێدڤی ب پشتەڤانیێ هەیە و بۆ گرۆپێ خوە ب چەندین رێكان پشتەڤانیا مە ھاتیە كرن و نوكە بەرێز (گوھدار شێخۆ)ی ب رێزگرتنڤە پشتەڤانیا خوە بۆ گرۆپێ مە دیاركریە و هەیڤانە ھاریكاریەكێ بۆ مە تەرخان دكەن و ھیڤیا مە ئەوە ل هەمی دەڤەرێن دی ژی، ئەڤ جورێ گرۆپان بێھنە دامەزراندن و پشتەڤانی بۆ بهێتە تەرخانكرن».

گرۆپێ پشتەڤانێن خواندنا پەرتووكان:
بەرپرسێ گرۆپێ پشتەڤانێن خواندنا پەرتووكان گوت: «ئەڤە زێدەترە ژ سالەكێ مە ئەڤ گرۆپە دروستكری و زێدەتر ژ (50) ئەندامان مەیێن هەین ژ هەردوو رەگەزا هەر كەسێ بڤێت ببیتە ئەندام، دڤێت خواندەڤایەكێ چالاك بیت و ئارمانجا مە ژ دروستكرنا ڤی گرۆپی، ئەم خواندەڤایێ پەرتووكێ پەیدا بكەین و خواندنێ بكەینە كەلتور و هەر بۆ نموونە، دەما ئەم پەرتووكەكێ بۆ گەنگەشێ دەستنیشان دكەین، پێش وەخت ئەم وێ پەرتووكێ ل سەر ئەندامێن خوە بلاڤدكەین، دا بشێن گەنگەشێ دگەل نڤیسەری بكەن». شیان مەھدی، بەحسا گرنگییا ڤان گرۆپان كر و گوت: «نڤیسەرێ مە نە وەكی نڤیسەرێ باژێرێن دی یێن هەرێمێ یە، ژبەركو ئەوان بازارێ پەرتووكێ هەیە و ئەو هەمی دشێن پەرتووكێن ئێك و دوو بخوینن و ئەڤە ژی خاڤیەكێ لدەف نڤیسەری دروست دكەت كو دەستا ژ نڤیسینێ بەردەت و خوە پێڤە ماندی نەكەت، لێ دەما گەنگەشە ل سەر پەرتووكا وی ھاتەكرنێ، ئەو دێ باشتر نڤیسیت و ل تەكنیكێن نویتر گەریت». لدوور پرسیارا مە، سەبارەت كی پشتەڤانیا وان یا دارایی دكەت؟، شیانی گوت: «مخابن مە چ پشڤانی نینن و سەرەرای مە چەندین جاران ئەڤ داخوازییە ژ چەندین جھان كریە و مە داخوازییا خوە گەھاندییە گەلەك جھان و سەرەرای گەلەك ژڤان بمە ھاتینەدان، لێ تا نوكە چ ئالیەكی ئەڤ چەندە بگرنگی وەرنەگرتییە و بتنێ كەسەكی وەك تاك بۆ چالاكییەكێ پشتەڤانییا مە یا كری و ئەگەر پشتەڤانیەكا تایبەت بۆ مە هەبایە، كو نوكە هەیڤێ ئەم دوو روونشتنان ساز دكەین و پارەك ل بەر دەستێ مەهەبایە، مە پەرتووك وەك دیاری ژ نڤیسەری داخواز نەدكرن، كو ئەم گەنگەشێ ل سەر پەرتووكا وی بكەین و ھیڤیا مە ئەوە جهێن پەیوەندیدار خوە ل داخوازیا مە بكەنە خودان، ژبەركو كەلتوركرنا خواندنێ یان كو پێگەھاندنا تاكی و پێشكەفتن دهەمی بوارندا و ھینگێ ل دھوكێ ئەم نابێژین مە قەیرانا خواندنێ هەیە».