عادل باخه‌وان به‌ڕێوه‌به‌ری په‌یمانگه‌ی ئه‌وروپی بۆ توێژینه‌وه له سه‌ر رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و باكووری ئه‌فریقیا، له وتارێكدا به‌ناونیشانی (ماكرۆن وه‌ك سه‌رۆك كۆماری كوردستان مامه‌ڵه‌ی كرد، نووسیویه‌تی «له كۆنفرانسه‌كه‌ی پاریس له سه‌ر داهاتووی سوریا، نوێنه‌ری كوردی رۆژئاوا و باشوور به‌شدارنه‌بوون، به‌ڵام كورد شانسی ئه‌وه‌ی هه‌بوو كه كه‌سی یه‌كه‌می كۆنفرانس، سه‌رۆك ماكرۆن، وه‌ك ئه‌وه‌ی سه‌رۆك كۆماری كوردستان بێت مامه‌ڵه‌یكرد .... هتد»، له به‌شێكی دیكه‌ی وتاره‌كه‌دا نووسیویه‌تی: له‌پشت كامێراوه ماكرۆن ده‌ستی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی سوریا ده‌گرێت و پێیده‌ڵێت: ئێمه ئاماده‌ین هه‌موو هاوكارییه‌كتان بكه‌ین، به‌ڵام به مه‌رجێك كه كورد ئه‌كته‌ری سه‌ره‌كیی بیاناكردنه‌وه‌ی سوریا بن».
ده‌بێت ئه‌حمه‌د شه‌رع قبوڵی بكات كه كورد شه‌ریك و پارتنه‌رێكی سه‌ره‌كیی بیناكردنه‌وه‌ی سوریای داهاتووە
له‌باره‌ی وتارەکەیەوە، یەکەی هه‌واڵ و سیاسەتی كوردستانی نوێ، په‌یوه‌ندی به د.عادل باخه‌وان-ه‌وه كرد و ئه‌م دیداره‌ی له‌گه‌ڵدا ئه‌نجامدا و لێی پرسی:
*تا چه‌ند ماكرۆن جدییه له هه‌ڵوێسته‌كه‌ی بۆ پشتیوانیی كورد له ئاینده‌ی سوریادا؟
-د. عادل باخه‌وان: سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی فه‌ره‌نسا له‌سه‌ر دوو پره‌نسیپ دامه‌زراوه، یه‌كه‌میان به‌رژه‌وه‌ندییه باڵاكانی فه‌ره‌نسا و دووه‌میان پره‌نسیپی مافه‌كانی مرۆڤه، له چركه‌ساتی رۆژئاڤای كوردستاندا هه‌ردووكیان پێكه‌وه گرێدراون.
له‌سه‌ر ئاستی یه‌كه‌م به‌رژه‌وه‌ندییه باڵاكانی فه‌ره‌نسا واده‌خوازێت، فه‌ره‌نسا له‌گه‌ڵ كورده‌كانی رۆژئاڤای كوردستان شه‌راكه‌تێكی ئه‌منیی هه‌بێت له‌به‌رامبه‌ر داعش و بیناكردنه‌وه‌ی داهاتووی سوریا، هه‌روه‌ها دیسان له‌به‌رامبه‌ر توركیا و لوبنان و هه‌موو ئه‌و ئاڵنگارییانه‌ی كه هه‌یه، واتا ئه‌مه له به‌رژه‌وه‌ندیی باڵای فه‌ره‌نسایه پشتیوانی و هاوكاریی و هاوپه‌یمانی كورده‌كانی رۆژئاڤای كوردستان بێت.
له‌سه‌ر ئاستی پره‌نسیپه‌كانی مافی مرۆڤ، فه‌ره‌نسا به‌لایه‌وه گرنكه كورده‌كانی رۆژئاڤای كوردستان به‌شداریی راسته‌وخۆ بكه‌ن له بیناكردنه‌وه‌ی سوریای داهاتوو، واتا له‌سه‌ر ئاستی هه‌ردوو پره‌نسیپه‌كه‌ی سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی فه‌ره‌نسا، گریمانه‌ی هه‌ره به‌هێز ئه‌وه‌یه كه فه‌ره‌نسا كورده‌كان به‌جێنه‌هێڵێت.
*بۆچی گرنگه بۆ سه‌رۆك ماكرۆن له كۆنگره‌ی پاریسدا، ئه‌و داوایه له وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی سوریا بكات كه كورده‌كان كاره‌كته‌ری سه‌ره‌كیی بیناكردنه‌وه‌ی سوریای نوێ بن؟
-د.عادل باخه‌وان: له‌به‌رئه‌وه‌ی سه‌رۆك ماكرۆن یه‌كه‌م سه‌رۆكی وڵاتانی ئه‌وروپایه كه ئه‌حمه‌د شه‌رع به ڕه‌سمی ده‌عوه‌تی ئه‌وروپا و فه‌ره‌نسا به‌تایبه‌ت ده‌كات، ده‌عوه‌تكردنه‌كه‌شی بێگومان به خۆڕایی نابێت، به كۆمه‌ڵێك مه‌رجه، یه‌كێك له مه‌رجه‌كان ئه‌وه‌یه، ده‌بێت ئه‌حمه‌د شه‌رع قبوڵی بكات كه كورد شه‌ریك و پارته‌نه‌رێكی سه‌ره‌كی بیناكردنه‌وه‌ی سوریای داهاتوو بێت، ئه‌مه‌ش ته‌نها له‌به‌ر خاتری كورد نییه و له‌به‌رژه‌وه‌ندیی فه‌ره‌نساشه كه هاوپه‌یمانێكی ستراتیژیی هه‌بێت له سوریای سبه‌ینێدا، ئه‌و هاوپه‌یمانه ستراتیژه‌ش ته‌نها ئه‌و هێزه‌یه كه تا دوێنێ هاوپه‌یمانی بووه له جه‌نگی داعشدا و یه‌كتری باش ده‌ناسن و هاوكاریی یه‌كتریان كردووه، بێگومان ئه‌و هێزه‌ش عه‌له‌وییه‌كان و دروزه‌كان و سوپای نیشتمانی سوریا و هه‌یئه‌ی ته‌حریری شام نییه، به‌ڵكو هێزه كورده‌كانی رۆژئاڤای كوردستانه، بۆیه به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی فه‌ره‌نسا واده‌خوازێت كه سه‌رۆك ماكرۆن ئه‌و داوایه له ئه‌حمه‌د شه‌رع بكات.
ماکرۆن
*ئه‌و كۆنتاكت و پێكه‌وه‌به‌ستنه‌ی رۆژئاڤای كوردستان له‌گه‌ڵ فه‌ره‌نسا، چییه؟
-د.عادل باخه‌وان: راستییه‌كه‌ی ئه‌وه‌ی كه رۆژئاڤای كوردستان به فه‌ره‌نساوه ده‌به‌ستێته‌وه ئه‌وه‌یه پێیده‌وترێت (په‌یوه‌ندییه‌كانی هێز له سوریادا)، تاكه هێزێكی سیاسی كه له ئایدیاڵ و پرۆژه‌ی فه‌ره‌نسا و ئایدۆلۆژیای فه‌ره‌نسا و وێرژنی فه‌ره‌نسا بۆ دنیا «نزیك بێت» بریتییه له رۆژئاڤای كوردستان، نه دروز و نه عه‌له‌وی و نه سوپای نیشتمانی و نه هه‌یئه‌ی ته‌حریر شام، هیچیان به‌قه‌ده‌ر هه‌سه‌ده له ئایدیاڵ و ئایدۆلۆژیا و ڤیژنی فه‌ره‌نساوه بۆ دنیا نزیك نین، ئه‌مه‌ش واده‌كات فه‌ره‌نسا ئه‌گه‌ر بیه‌وێت له سوریای سبه‌ینێدا رۆڵێكی هه‌بێت و قسه‌یه‌كی هه‌بێت و بتوانێت كارایی دابنێت، ئه‌وه‌یه كه ده‌بێت شه‌ریكێكی ستراتیژیی هه‌بێت، ئه‌و شه‌ریكه ستراتیژییه‌ش به‌دڵنیاییه‌وه (ئه‌حمه‌د شه‌رع) نییه، به‌ڵكو (مه‌زڵوم كۆبانی)یه، (هه‌یئه‌ی ته‌حریر شام) نییه به‌ڵكو (قه‌سه‌ده- هێزه‌كانی سوریای دیموكرات)ه.
نه دروز و نه عه‌له‌وی و نه سوپای نیشتمانی و نه هه‌یئه‌ی ته‌حریر شام، هیچیان به‌قه‌ده‌ر هه‌سه‌ده له ئایدیاڵ و ئایدۆلۆژیا و ڤیژنی فه‌ره‌نساوه بۆ دنیا نزیك نین
ئایا كورد ئاماده‌یه بۆ گۆڕانكارییه‌كانی سوریای سبه‌ینێ و رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست؟
-د.عادل باخه‌وان: ئه‌وه‌ی به‌لای منه‌وه گرنگه ئه‌وه‌یه كه سه‌رۆكی یه‌كه‌م و گه‌وره‌ترین ده‌وڵه‌تی یه‌كێتیی ئه‌وروپا كه فه‌ره‌نسایه به‌و شێوه پۆزه‌تیڤ و ئه‌رێنییانه باسی كورد ده‌كات و ده‌یه‌وێت كورد رۆڵێكی یه‌كجار سه‌ره‌كی و گه‌وره‌ی هه‌بێت له رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا، پرسیاره سه‌ره‌كییه‌كه ئه‌وه‌یه كه ئایا كورد له رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست (باكوور، باشوور، رۆژهه‌ڵات و رۆژئاڤا) ده‌توانن بۆ هاوكاریكردنی كه‌سایه‌تییه‌كی گه‌وره‌ی وه‌ك سه‌رۆك ماكرۆن حیكایه‌تێكی هاوبه‌ش دروست بكه‌ن؟ وتارێكی هاوبه‌ش دروست بكه‌ن؟ ناراتیڤێكی هاوبه‌ش دروست بكه‌ن بۆئه‌وه‌ی به یه‌كده‌نگییه‌وه وه‌ڵامێكی پۆزه‌تیڤ و ئه‌رێنی به پشتیوانییه‌كانی سه‌رۆك ماكرۆن بۆ پرسی كورد له رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا بده‌نه‌وه یان نا؟ ئه‌ی ئایا كورد ده‌توانێت جیاوازییه‌كانی خۆیان له‌پێناوی ئه‌منی قه‌ومیی كوردستاندا بخه‌نه نێوان دوو كه‌وانه‌وه بۆئه‌وه‌ی له‌م ساته وه‌خته مێژووییه‌دا كه گه‌وره‌ترین و به‌هێزترین ده‌وڵه‌تی یه‌كێتیی ئه‌وروپا به‌مشێوه‌یه له‌گه‌ڵ كورددا مامه‌ڵه ده‌كات و به‌ناوی كورده‌وه قسه ده‌كات، ئه‌وانیش بێن و پشتیوانیی لێبكه‌ن و هاوڕێیه‌تی بكه‌ن؟ ئه‌ی ئایا دیپلۆماسیه‌تی كوردی توانایی ئه‌وه‌ی تێدایه كه بێت و له‌سه‌ر ئه‌م پشتیوانییه به‌هێزه‌ی فه‌ره‌نسا و سه‌رۆك ماكرۆن بۆ كورد، كاربكات و كار له‌سه‌ر بزووتنه‌وه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی فه‌ره‌نسا بكات؟ كار له‌سه‌ر رای گشتیی فه‌ره‌نسا بكات؟ كار له‌سه‌ر ئه‌نجوومه‌نی سیناتی فه‌ره‌نسا بكات؟ كار له‌سه‌ر ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی فه‌ره‌نسا بكات؟ وه‌ك ئه‌رمه‌نییه‌كان و جووله‌كه‌كان بتوانێت لۆبییه‌كی به‌هێزی وا دروست بكات كه پشتیوانیی سه‌رۆك ماكرۆن بێت بۆ ئه‌م بڕیارانه‌ی له‌سه‌ر كورد ئه‌یدات؟
*چی سه‌ره‌نجێكت ماوه سه‌رباری بكه‌یت بۆ خوێنه‌ران و له سوودی هه‌موو كوردێك بێت؟
-د.عادل باخه‌وان: ئه‌مه‌وێت بڵێم: ئایا كورد ئاماده‌یه واز له‌دابه‌شبوونی جوگرافیای وه‌ك (كارێزه‌وشك) و (شه‌قڵاوه) بهێنن بۆئه‌وه‌ی له ئاستی ئه‌و مه‌وعیده‌دا بن كه له‌گه‌ڵ مێژوودا هه‌یانه و ببن به ئه‌كته‌ری گه‌وره‌ی ناو مێژوو؟ یاخود تا ئێستاش سه‌رقاڵی ئه‌وه‌ن كێ چه‌ند ده‌نگی هێناوه؟ كێ چه‌ند كورسی هێناوه؟ كێ گۆڵی زیاتر له‌ویتر تۆمارده‌كات؟ ئایا كورد له‌وه تێده‌گات كه رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست له‌بیناكردنه‌وه‌یه‌كی زۆر زۆر گه‌وره‌ی وه‌ك سایكس بیكۆی ساڵی 1916دایه؟ یاخود تا ئێستا كورد به عه‌قڵییه‌تی گه‌ڕه‌كه‌وه بیر ده‌كاته‌وه؟
