پەیوەندیێن هەرێمێ دگەل هەردو جەمسەڕێن جیهانێ

هەبوونا یەدەگەكێ زور یێ نەفت و گازا سروشتی (غاز)ێ ل هەرێما كوردستانێ، فۆكسا رۆسیا و ئەمریكا و وەلاتێن زلهێزێن جیهانێ ل سەر هەرێما كوردستانێ یە و ‎دیسان دكەڤیتە سەر چەندین هێلێن ستراتیژی یێن ڤان هەردوو جەمسەران

گرنگە هەرێما كوردستانێ هەڤسەنگیەكا ئەقلانە بەرامبەر پرۆژێن ئەمریكا و رۆژئاڤا، دگەل پرۆژێن رۆسیا و چینێ كو ب رێیا ئیرانێ د ناوچێدا دهێنە جێبەجێكرن ب راگریت، چونكە هەردوو لایان گرنگی و هەژمون و كاریگەریا خۆ د دەڤەرێدا هەیە. ئەگەر هەرێما كوردستانێ ب ئاشكەرایی مەیلا خو بۆ ئەمریكا و رۆژئاڤا ببەت، ئوتوماتیكی مەترسی دكەڤیتە سەر هەرێما كوردستانێ ژ رویێ ئابووری و سیاسی و لەشكەری ڤە، چونكە ئێراق رۆژ ب رۆژ زێدەتر دكەڤیتە ژێر كونترولا ئیرانێ و ئیران بریكارێ سەرەكی یێ سیاسەتا رۆسیا و چینێ یە د رۆژهەلاتا ناڤەراستدا و هەژمونا وێ د حوكومرانیا ئێراقێ دا ل گوپیتكێیە و هەر دەمێ ڤیا وەك نوكە دشێت دەستێوەردانان د ئێراقێ دا بكەت، هەم یێن دارایی هەم یێن سیاسی و ئەمنی و ئەڤەژی نموونەكا بەرچاڤە كو ئەڤ كێشەیێن نۆكە دناڤبەرا هەردوو حكومەتێن ئێراقا فیدرال و هەرێما كوردستانێ دا، ئیران ئەگەرە و ل دویڤ بەرژەوەندیێن خو سەرەدەریێ دكەت و هەر بریارەكا د بەرژەوەندیا وێدابیت، ل سەر حكومەتا ئێراقێ دسەپینیت بەرامبەر هەرێما كوردستانێ. دیسان ژ رویێ یاسایی و سیاسی، دەستێوەردانێت ئاشكەرا د ئێراقێ دا دكەت ب رێیا دادگەها فیدرالی و پەرلەمانێ ئێراقێ كو زورینەیا پەرلەمانێ ئێراقێ ئەو هێز و لایەنن یێن دبن كونترولا ئیرانێ دا. ئەگەر هەرێم مەیلا خو بۆ لایێ رۆسیا و چینێ ببەت، دیسان دێ كەڤیتە ژێر فشار و مەترسیێن ئەمریكا و رۆژئاڤا و ئەو دشێن كۆمەكا فشاران بێخنە سەر هەرێما كوردستانێ و مەترسیا نەفتا هەرێمێ یە و دەربازبوونا وێ بۆ دەرڤە و بلۆككرنا پارێن نەفتێ د بانكێن رۆژئاڤادا. دیسان تا رادەیەكی دشێت فشارێ ل سەر حكومەتا ئێراقێ بكەت، كێشا بۆ پرسێن بودجە و موچەییێن فەرمانبەرێن هەرێمێ چێكەت. ‎دیسان دێ وان هاریكاری و پشتەڤانیێن سەربازی و لوجستی و دارایی بۆ پێشمەرگەی راگرن و دێ رۆلێ هەرێمێ ژ رویێ سەربازی ڤە ئێخنە ژێر مەترسیێ و هەر لێكدانەكا سەربازی ل دەڤەرێ چێببیت، بۆ نموونە وەك هێرشا داعش بۆ سەر هەرێما كوردستانێ دێ مەترسیێن جددی بۆ سەر هەرێما كوردستانێ پەیدا بن. دیسان دشێین دەرگەهێن دپلوماسی ل سەر هەرێمێ بگرن یان سنوردار بكەن ‎و گەلەك كارتێن دی یێن كاریگەر ‎ژبەركو گرنگی یا  جوگرافیا هەرێما كوردستانێ و هەبونا یەدەگەكێ زور یێ نەفت و گازا سروشتی (غاز)ێ ل هەرێما كوردستانێ، فۆكسا رۆسیا و ئەمریكا و وەلاتێن زلهێزێن جیهانێ ل سەر هەرێما كوردستانێ یە، ‎دیسان دكەڤیتە سەر چەندین هێلێن ستراتیژی یێن ڤان هەردوو جەمسەران.
‎ئەڤ هەمی فاكتەرە و چەندین فاكتەرێن دی ئەگەرن كو هەرێما كوردستانێ جهێ بایەخ و گرنگیپێدانێ بیت، ‎بەلێ گرنگە هەرێما كوردستانێ ب دپلوماسیەتەكا بهێز و ژیرانە د سیاسەتا خو یا دەرڤەدا بكەت و هەڤسەنگیەكا ناڤەندی دناڤبەرا هەردوو ئالیێن مە پێشتر بەحس لێكری چێبكەت، ل گور بەرژەوەندیێن نشتیمانی. دیسان گرنگە گوتارا نشتیمانی یا كوردستانی ئێكگرتی بیت، ب تایبەت د پەیوەندیێن ناڤدەولەتی دا بەرامبەر ڤان زلهێزێن مە باس لێ كری.
‎ئەڤ پرسگرێك و كێشەیا بودجە و موچەی دناڤبەرا هەرێمێ و ئێراقێ دا، ‎هەر دەرهاڤێژتەیێن ڤان فاكتەرانە یێن مە بەحس لێكری ‎و هندی هەرێم د پرسێن ناڤ دەولەتی دا باشتر بەلانسێ خو ب راگریت، دێ ئاریشە دگەل ئێراقێ پتر بەرەڤ چارەسەربوونێ چن ‎و دهەمان دەمدا ئەگەر هەرێمێ بەلانسێ خو دگەل ئێك ژ وان هەردو بەرەییان خورتكر، دێ دگەل بەرەیێ دی ب هێز بیت و بەرۆڤاژی.

#بادینان