دیڤچوون: ئاڤدۆ
رۆژا زمانێ دایكێ، بیرئانینەكا باش بوو ئەم زێدەتر ل سەر پرسا زمانی باخڤین و ژ نزیك بزانین رەوشا زمانێ مە یێ كوردی بەرەڤ كیڤە دچیت! چەندین چالاكی هەتنە ئەنجامدان و دناڤ ڤان چالاكیاندا دانوستاندن ھەبوو، گوتار هەتنە نڤیسین و مامۆستایەكی نەڤەشارت و گوت: «ئەگەر بڤی رەنگی بەردەوام بیت، تا پێنجی سالێن دێ مە زمانەكێ سەقەتێ كوردی ھەبیت». لڤێرە پرسیار، ئەو چ ئەگەرن زمانێ مە بەرەڤ بەرزەبوونێ و شێواندنێ دبەن؟ ئەڤە دێ بابەتێ ڤێ دیڤچوونێ بیت.
مامۆستایەكێ قوناغا بنەرەتییێ گوت: «مە گەلەك قوتابی ھەنە، تا پولا شەشێ و حەفتێ دەرباز بووینە و ھێشتا نزانن ب كوردی بخوینن و بنڤیسین، ژبەركو دەیبابێن وان ئەو یێن داناینە قوتابخانێن ئنگلیزی و ل مالێ ژی دەیك و باب ب ئنگلیزی دگەل وان د ئاخڤن و بكارئینانا تورێن كومەلایەتی ژی، ھەر ب زمانێ ئنگلیزییە». مامۆستا ئەگەر حەجی حەسەن، زێدەتر گوت: «تا بەری چەند سالان ژی برێكا ئاخفتنێ، مە زارۆكێن مەسیحی ناسدكرن، ژبەركو نەدشییان ب دروستاھی زمانێ كوردی سەرلێڤ بكەن و دیسان ئەڤ زارۆكێن كورد ئەڤێن دناڤ ژینەگەھەكا دیدا مەزن بووین و ژ باێژێرێن دی هەتین وەك (مووسل و بەغدا و....) ب سەقەتی د ئاخفتن، لێ مخابن ئەڤرۆ ل دهۆكێ و زارۆكێن دەیبابێن وان كورد ژی، بڤی رەنگی دھێنە دیتنێ». مامۆستا ئەگەری گوت: «راستە پێدڤیاتیێن ژیانا نۆكە وەسا دخوازن ئەم پێدڤی زمانێ دووێ و سیێ ببین، ب تایبەت زمانێ ئنگلیزی و عەرەبی، ژبەركو دنۆكەدا پرانیا دەلڤێن كاری دڤێت تە زانینا زمانێ دووێ و تایبەتی ئنگلیزی ھەبیت، لێ ئەڤە نابیتە بەهەنە ئەم زارۆكێن خوە ژ زمانێ كوردی دویر بێخین».
بەرپرسێ ئەکادیمیا جیهان ـ دهۆک زمانێ ئنگلیزیێ گوت: «بەرێخوەدانا قوتابەخانەیێن ئنگلیزی یا بوویە دیاردە و ئەڤە ژی تشتەكێ سرۆشتییە و دبیت ئەز ژی سوبەھی ڤێ چەندێ بكەم و زارۆكێن خوە فرێكەمە قوتابخانێن ئنگلیزی ئەگەر دەرفەت بۆ من دروست بووو، لێ نابیت ل مالێ ئەم وی دویر زمانێ كوردی بكەین و ئەو كوردییا خوە ژ دەست بدەن». شیان مەھدی زێدەتر گوت: «دێ دناڤ گەلەك خێزانان دا بینی، شوینا بێژنە زارۆكێن خوە هەنێ بۆ تە موزێ دێ بێژنێ هەنێ بۆ تە (بەنانا)، یان شوینا بێژنێ تە سێڤ دڤێت، دێ بێژنێ تە (ئەپل) دڤێت و راستە ئەز دگەل وێ چەندێ مە زارۆكێن مە فێری زمانەكێ دی ببن، لێ نابیت زمانێ دایكێ بهێتە ژبیركرن، ھەر چنەبیت دناڤ مالێدا دڤێت ئەم ب زمانێ خوە یێ كوردی دگەل وان باخڤین و فەرھەنگا وی یا كوردی زەنگین بكەین». شیان مەھدی نە بتنێ دناڤ خێزانێ دا بەلكو بەحسا نەبوونا چ بەرنامەیێن تایبەت ژی زمانی ڤەكر و گوت: «ئەگەر ل تیڤیێن مە بنێرین، رەنگە ب دەهەن تیڤییا مە كوردی ھەبن و ژوان ژی رەنگە دوو سێكەك بەھدینی بن، لێ دناڤ دوو سێكەكان ژیدا تو بەرنامەكێ زمانی نابینی، ئەڤ زارۆكێ ھەنێ بشێت برێكا وێ فێری رێنڤیسەكا درۆست بیت و نەبتنێ ئەڤە، ھەر بۆ نموونە جارەكێ من ڤیا ل كەنالەكی كارێ دوبلاجا درامایان بكەم، من گەلەك پەیڤێن بیانی دیتن و دەما من ژێ خواستین ئەم جهێ وان پەیڤان یێن كوردی دانین، گونە من نەخێر، مە پێ باشترە مە پەیڤێن كولانكی ھەبن. شیانی نموونەك ل سەر زمانێ دایكێ ئینا، كانێ فەرھەنگا كوردی لدەف خوێندكارێن زانكویێ چەند یا زەنگینە و گوت: «ل ئێك ژ زانكوییێن دهۆكێ، ماموستا ھەر خوێندكارەكێ كاغەزەكاA4 دانا بەرسینگی و نزیكی 100 مالكێن ڤالا تێدا ھەبوون و گوتە خوێندكاران بۆ ماوێ پێنج خولەكان ھندی ھین پەیڤەكا كوردی بزانن دوان مالكاندا بنڤیسن و تشتێ سەیر ژڤێ بەریكانێ، خوێندكارێ ژ ھەمیان زیرەكتر نەشییا ژ 50 پەیڤێن كوردی دەرباز بكەت و راستی ئەڤەل جهێ ل سەر راوەستیانێ یە و ئەڤە ژی ب راستی بەرپرساتییا مە ھەمیانە و ئەز دترسم تا پێنجی سالێن دی ئەم زمانێ خوە یێ كوردی ژ دەست بدەین».
ماموستایەكا قوناغا بنەرەتی ئەگەرێ پویتەنەدان ب زمانێ كوردیێ، بەشەكێ وێ بۆ ناڤەندێن خواندنێ بخوە ڤەگەراند و گوت: «دەما بەرێخوە ددەینە نمرێن خویندكاران، نمرە وەسان بۆ دھێتەدانان كو چ خوێندكار ل پولێن خوە نەمینن و ھەمی دەرباز دبن، ئەڤە جورەكێ بێخەمیێ ل دەف وی خویندكاری دروست دكەت، كو خوە ماندی نەكەت و كەفتن و ڤەمان ژی بتنێ بۆ ئێكێ ئێكجار ھیچ تشتەكی نەزانیت، ئەگەر یێن دی ھەمی دەرباز دبن». ماموستا مهەباد ئەنوەر زێدەتر گوت: «خوێندكار بخوە ژی ئەگەرە خوە فێری زمانێ دایكێ نەكەت، دەما گرنگییێ ب پەرتووكێ نەدەت و نەخوینیت و كەس نەبیت گڤاشتنێ لێ بكەت یان وی شیرەت بكەت كو دڤێت ئەو فێری زمانێ كوردیێ ببیت و دیسان دەیباب هەریكار نەبن، پێنەڤێت ئەو ژی گرنگییێ پێنادەت و خالەكا دی ژی دبیتە ئەگەر كو خویندكار ل خواندن و نڤیسینێ یێ لاواز بیت، تورێن كومەلایەتینە و تایبەتی ژی ئەڤ كەس فونتێن كوردی نەبن، یێن فێری نڤیسینەكا سەقەت بووین و مخابن یا دبیتە دیاردە ژی».
