ژ زاڕۆكینیێ هەتا نها ژی، پەیڤا هەری ڕۆمانتیك و هەری نموونەیی من گوھ لێ دبیت؛ ئاقل بە، كریارێن خوە ب ئاقل بكە، سەرەدەرییەكا ئاقل بكە، گوهێ خوە نەدە دلێ خوە، بڕیارەكا ئەقلانە بدە.
هەتا نها هندەك كەس وەسا هزر دكەن، كۆ هندەك بڕیار و كریار یێن دلینە و هندەك یێن ئاقلینە، ل ڤێرە دەمێ مرۆڤ پەیڤا ئاقل دبهیزت، مرۆڤ وەسا وێنە دكەت كۆ دادوەر و چارەسەرییا نموونەیی یا هەر پرسەكێ یە و هەمی كەسان ئەو تایبەتمەندییا جادۆیی هەیە، لێ هەتا نها كەسێ نەگۆتییە من، ئەرێ ئاقل ئانكۆ چ؟؟؟
ئەرێ مەرەم ژێ هەلبژارتنەكا دورستە د ناڤبەرا چەند بژاردەیان دا؟ لێ ل ڤێرە كێشەیەكا دی دەردكەڤت ئەو ژی ئەڤەیە:
هەلبژارتنا «دورست» ل سەر چ بنەمایەكی یا دورستە؟ ئانكۆ دێ چاوا زانین ئەو هەلبژارتن یا دورستە؟
ئەگەر هەڤالەكێ مرۆڤی، ژ ئەگەرێ نەساخیەكێ، داخوازا هاریكارییەكا دارایی ژ مرۆڤی كر و مرۆڤ بزانت ب ڤێ هاریكارییێ دێ پیشڤەچوونەكا باش و گوهۆڕینەكا مەزن د ساخلەمییا وی دا پەیدا بت، لی د هەمان دەمدا، مرۆڤی پلانا خوە یا دارایی هەبت و مرۆڤ بزانت دێ پلانا مرۆڤی یا مەهەكێ هێتە تێكدان و چەند كێشەیەك، ژ ئەگەرێ وێ چەندێ، دێ سەر هەلدەن؛ ئەرێ بڕیارا ئاقلانە ئەوە، ئەز هاریكارییێ بكەم یان نەكەم؟
ل ڤێرە پرسیارا دویێ یا كۆ دبێژت: ئەم دێ چاوا زانین بڕیارا مە یا دورستە، دهێتە هەبوونێ.
ئانكۆ؛ ئەم پێدڤی ب لایەنەكێ دی نە، پالپشتییا بڕیارا مە بكەت، ژبلی لۆژیكی وەك: ئەزموونێن هەستەوەری، ئەزمونێن دەروونی و شیانێن هەلسەنگاندنێ، یێن کۆ ڕێكا هزركرنا مە دەستنیشان دكەن. ل ڤێرە گۆمان بۆ مە ل سەر ماهییەت و وەزیفەیا نموونەیی یا ئاقلی دورست دبیت و مرۆڤ دزانت ئاقل نە ل وی پێگەهێ پیرۆزە یێ ئەم هزر ژێ دكەین و بڕیاردان و چاوانییا هزركرنێ وەزیفەیا ئاقلی نینە، وەكۆ ئێكانە بنگەھ و هەردەما ئەزموونێن هەستەوەری ب پالپشتییا بڕیارا مرۆڤی یان هەلویستێن مرۆڤی ڕابوون، ئێدی ب هەرفاندنا وی تشتێ ڕادبن ئەوێ دبێژنێ ئاقل و ل جهێ وی “ڕێكا هزركرنێ” یا کۆ دبیتە تاكە ئالاڤ كۆ چارەنڤیسێ هەر باردۆخەكێ مرۆڤ تێدا دبۆریت، دیار دكەت، دبیتە ئالتەرناتیڤێ ئێکانە یێ ئەقلی.
