ئاوارەکانی عەفرین بەهۆی مەترسییان لە زیندانیکردن و ئەشکەنجەدان و داگیركردنی خانوو و زه‌وییه‌كانیان به‌رده‌وام لە نائارامیدان و ترسیان هەیە لەوەی بگەڕێنەوە بۆ سه‌ر زێدی خۆیان. ئەمەش لەکاتێکدایە لە 16ی مانگی رابردوودا ئەحمەد شەرع، سەرۆکی کاتیی سوریا سەردانی عەفرینی کرد و بەڵێنیدا ئاوارەکانی عه‌فرین بگەڕێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان.
سەردانەکەی شەرعیش هیچی نەگۆڕی
له‌وباره‌یه‌شەوه ئیبراهیم شێخۆ عه‌فرینی، چالاكوانی مافی مرۆف له رۆژئاوای كوردستان به كوردستانی نوێی راگه‌یاند: دوای رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد، هێزەکانی ئاسایشی گشتیی حکومەتی نوێی سوریا لە6ی مانگی شوباتدا گه‌ڕانه‌وه بۆ شاری عەفرین، ئەمەش بووە جێگەی دڵخۆشیی خەڵکی عەفرین، بەتایبەتی کوردانی دانیشتووی عه‌فرین و ده‌وروبه‌ری. بەڵام دوای ئەوە گروپێکی چەکدار لە سنووری عەفریندا، ژمارەیەک هاووڵاتیی کوردیان بە تۆمەتی پێشوازیکردن لە هێزە ئەمنییەکانی حکومەتی سوریا دەستبەسەر کرد، بەڵام سەرەڕای ئاستەنگەکان، خەڵکی کورد لە عەفرین هەوڵیاندا په‌یوه‌ندی به هێزەکانی سه‌ربه حكومه‌تی شامەوە بكه‌ن.
هاوردەکان سەرانە وەردەگرن
وتیشی: ئەحمەد شه‌رع سەرۆکی کاتیی سوریا له16ی مانگی شوباتدا سەردانی عەفرینی کرد و لەگەڵ خەڵکی عه‌فریندا کۆبووەوە و بەڵێنیدا کاربکات بۆئەوەی به‌زووترین كات ئاوارەکانی عه‌فرین بگەڕێنەوە سەر زێدی خۆیان، بەڵام تائێستا خەڵکەکە مەترسییان هەیە لەوەی کە گومان دەکەن هێشتا بەشێک لە ئەندامانی چەکداره‌كانی پێشوو لەناو ئاسایشی گشتیی سوریادابن و ته‌نها ناو و جلوبەرگەکەیان گۆڕابێت. هەروەها سەرپێچی و پێشێڵكارییه‌كان رۆژانه بەردەوامە به‌رامبه‌ر به‌و ئاوارانه‌ی كه گه‌ڕاونه‌ته‌وه و بەشێک له عەرەبی هاورده خانوو و زەوییه‌كانی هاووڵاتیانی کورد رادەستی خاوەنەکانیان ناکەنەوە یان له‌به‌رامبه‌ردا داوای پارەیەکی زۆریان لێده‌کەن.
شێخۆ له درێژه‌ی قسه‌كانیدا وتی: ئێستا به‌شێكی زۆری پەنابەرە سورییه‌كان دەگەڕێنەوە سەر زێدی خۆیان، بەڵام زیاتر لە 100 هەزار پەنابەری عەفرین هه‌ن کە ترسیان لە گەڕانەوەیە بۆ ناوچه‌كانی خۆیان، چونکە لە هەندێک شوێن ئەشکەنجە دەدرێن و زیندانی دەکرێن و هەندێک جاریش داوای پارە و سه‌رانه‌یان لێدەکرێت.
هێشتا دۆخی عەفرین لەبار نییە بۆ گەڕانەوەی خەڵکەکەی، هەرچەندە نزیکەی پێنج هەزار كۆچبه‌ری كورد لە سنووری حەلەب و شەهباوە گەڕاونەتەوە بۆ شارەکە.
زۆربەی ئەو ئاوارانه‌ی گەڕاونەتەوە بۆ عه‌فرین، خانوو و زه‌وییه‌كانیان پێنەدراوەته‌وه و هێشتا لەدەستی گروپە چەکدارەکاندان و بەشێکیشیان تائێستا بەدەست عه‌ره‌بی هاوردەوه‌ن، بەڵام لە ناوچەی (شیێ) له عەفرین، عەرەبی هاوردە ماڵی کوردەکانیان بەجێهێشتووە
هەندێکیان دەستبەجێ ماڵە کوردەکانیان چۆڵکردووە
ئەو چالاکوانە باسیش له‌وه دەکات کە زۆربەی ئەو ئاوارانه‌ی گەڕاونەتەوە بۆ عه‌فرین، خانوو و زه‌وییه‌كانیان پێنەدراوەته‌وه و هێشتا لەدەستی گروپە چەکدارەکاندان و بەشێکیشیان تائێستا بەدەست عه‌ره‌بی هاوردەوه‌ن، بەڵام لە ناوچەی (شیێ) له عەفرین، عەرەبی هاوردە ماڵی کوردەکانیان بەجێهێشتووە و کوردەکان گەڕاونەتەوە ناوچەکانی خۆیان. بەڵام تا ئێستا گروپە چەکداره‌كان ماڵی کوردەکانیان رادەستی خاوەنەکانیان نەکردووەته‌وه و له به‌رامبه‌ردا داوای پارەیان لێده‌کەن.
ئیبراهیم شێخۆ وتیشی: دەبێت گەرەنتی سیاسی بۆ گەڕانەوەی ئاوارەکانی عەفرین لەنێوان حکومەتی نوێی سوریا و رێڤەبەریی خۆسەری باكوور و باکووری خۆرهه‌ڵاتی سوریادا هەبێت بۆ پاراستنی گیانی هاووڵاتیانی كورد و پێدانه‌وه‌ی خانوو و زەویەکانیان و هیواداریشین کۆمەڵی نێودەوڵەتی هاوکاربن لەوەی گوشار بکەن تا ئاوارەکانی عەفرین بگەڕێنەوە سه‌ر زێدی خۆیان، چونکە دۆخی ئاوارەکانی عەفرین لە قامیشلۆ و تەبقە زۆر خراپە و هیچ هاوکارییەکی مرۆیی نێودەوڵەتییان بەدەست ناگات.
لە هەزار بۆ 10 هەزار دۆلار
هەر لەوبارەیەشەوە شێخمووس ئه‌حمه‌د، به‌رپرسی نووسینگه‌ی په‌نابه‌ران و كۆچبه‌ران، له قامیشلۆ به كوردستانی نوێی راگه‌یاند: تراژیدیای كۆچبه‌رانی عەفرین لە مێژووی جیهاندا بێوێنەیە. چونکە ئه‌و چه‌كداره شۆڤێنییانه‌ی دژبە هەر قەوارەیەکی کوردن، بەشێوەیەکی سەرەکی خاكی عەفرین و خەڵکەکەی به ئامانج ده‌گرن، هەر لە درەختی زەیتونەوە تا زەوی و گوند و موڵکی هاووڵاتیان و شوێنەوارە گرنگەکان به‌تاڵان ده‌به‌ن و وێرانیان دەکەن.
وتیشی: ئێستا لە ناوچه‌ی عەفرین زۆر پێشێلکاری و ئاستەنگ لە دژی هاووڵاتیانی کورد دروست دەكرێت و هەندێک عه‌ره‌بی هاورده دزی و تاڵانییه‌كی زۆریان له خه‌ڵكی عه‌فرین كردووه تائێستاش به‌رده‌وامن بەوپییەی له‌به‌رامبه‌ر پێدانه‌وه‌ی خانوو و زه‌وییه‌كانیاندا داوای هه‌زار دۆلار تا 10 هه‌زار دۆلاریان لێده‌كرێت. ئەو عەرەبە هاوردانە مه‌به‌ستیان لەوە ئەوەیە کە کورد بێزاربن و نەگەڕێنەوە سه‌ر زێدی خۆیان.
به‌داخـه‌وه دۆخی ئاوارەکانی عەفرین لە رووی تەندروستی و نیشتەجێبوونەوە زۆر خراپە، بەتایبەتی ئەمساڵ کە زستانیان به‌سه‌ردا هات.
120 هەزار ئاوارە بەم جۆرە دابەش بوون
شێخمووس هەروەها دەڵێت: هه‌رچه‌نده ئەحمەد شه‌رع سەردانی عەفرینی کرد و لەگەڵ خه‌ڵكی ئێمه گفتۆگۆی کرد، بەڵام سەردانەکەی زیاتر بۆ مه‌به‌ستی کاروباری خۆیان بوو نەک دۆخی خەڵکی عەفرین.
بڕوای خۆشی نیشاندا کە ئیدارەی نوێی سوریا ناتوانێت هیچ هەنگاوێك بۆ باشتركردنی ژیانی خه‌ڵكی عەفرین بنێت، چونکە ئێستا ناوچەکە بە عەنتابەوە بەستراوەتەوە و سیاسەت و زمان و پارەی تورکیا لەوێ بەکاردەهێنرێت.
روونیشیکردەوە کە بەردەوام لەسەر هێڵن بۆئەوەی ئاوارەکانی عەفرین بە زووترین کات بگەڕێنەوە ناوچەکانی خۆیان.
هاوكات بەپێی ئامارە رەسمییەکانی رێڤەبەریی خۆسەر، زیاتر لە 120هەزار ئاوارەی عەفرین بەم دواییانە هەن کە نزیكه‌ی سێ هەزاریان لە دۆخێکی خراپدان لە قوتابخانە و له‌ناو ماڵی خه‌ڵكی قامیشلۆ و كه‌مپێكی ته‌بقه‌دا دەژین.
لەلایەن ئیبراهیم قامیشلۆیی-ەوە ئامادەکراوە
