راپۆرتی پەیامنێران:
محەمەد عەبدولڕەحمان
محەمەد تۆفیق نەورۆڵی
راپەڕینی هەڵەبجە و شارەزوور لە کاتێکدا بوو کە زۆربەی دانیشتوانەکەی بە ئاوارەیی دەژیان و بەشێکیشیان رەوانەی کەمپ و ئۆردوگا زۆرەملێیەکان کرابوون
لە هەشتی ئازاری ساڵی 1991، خەڵكی ناوچەكانی هەڵەبجە، چەمچەماڵ، عەربەت و كۆمەڵگە زۆرەملێكانی زەڕایەن، رزگاری، نەسر، باریكە، پیرەمەگرون و ئەڵڵایی دەستی پێكرد و رووبەڕووی رژێمی بەعس وەستانەوە.
کامەران شەهید عەلی بە کوردستانی نوێی راگەیاند: پێش یەک مانگ لە راپەڕین، بە نهێنی لە گوندی کانیمیل لە ناحیەی زەڕایەن مامۆستا ستار لەگەڵ ژمارەیەک پێشمەرگە بەرنامەیان دانا بۆ ئاگادارکردنەوەی رێکخستنەکان لە راپەڕین و پەیداکردنی چەک، مامۆستا ستار سەرپەرشتی ئیشەکانی دەکرد، لەگەڵ دەستپێکی راپەڕین لە زەڕایەن، عەربەت و هەڵەبجە توانرا ناوچەکە لە دەستی رژێمی بەعس رزگار بکرێت.
راوەدونانی بەعس لە زەڕایەن
راپەڕین بەرهەمی خوێنی شەهیدان، ئەنفال کراوان، رەنجی پێشمەرگە و زیندانیانی سیاسی و رێکخستنە دێرینەکان و سەرجەم چین و توێژەکان بوو و پاراستنی دەستکەوتەکانی ئەرکی هەموانە.
مەحمود فەرەج بەشداربوویەکی راپەڕین بە کوردستانی نوێی راگەیاند: لە دوای رزگارکردنی سلێمانی راپەڕین گەیشتە شارەزوور، نەسر، باریکە و زەڕایەن و خەڵکی داخ لە دڵ لە رژێمی بەعس لەگەڵ پێشمەرگە و شانە چەکدارەکان راپەڕین.
وتیشی: ئەوکات ماوەیەکی کەم بوو ماڵمان گواستبووەوە زەڕایەن، بیرمە یەکەمجار چووینە بەڕێوەبەرایەتی ناحیەکە، مودیر ناحیە رایکردبوو، دواتر چووین بەرەو منەزەمەکە کە جێگەی ئەمن و جەیش شەعبی بوو ئەوێش ررزگار کراو دواتر هەموو ناحیەکە.
دەستپێکردنەوەی ئاوەدانی دوای راپەڕین
راپەڕینی هەڵەبجە و شارەزوور لە کاتێکدا بوو کە زۆربەی دانیشتوانەکەی بە ئاوارەیی دەژیان و بەشێکیشیان رەوانەی کەمپ و ئۆردوگا زۆرەملێیەکان کرابوون.
سەرتیپ سابیر لێپرسراوی بەشی رێکخستنی مەڵبەندی 9ی شارەزوور بە کوردستانی نوێی راگەیاند: لە دوای راپەڕینەوە خەڵکی هەڵەبجە و دەوروبەری، دەستیان کردەوە بە ئاوەدانکردنەوەی خانووەکانیان، کە ئەودەم بە دەستی رژێمی بەعس وێران کرابوو، لە پاش دروستبوونی حکومەتی هەرێم زیاتر دەستی ئاوەدانی گەشتە ناوچە و گوندەکانی، کە ئەرکی لە پێشینە ببوو بە گەڕاندنەوەی خەڵکەکەی و هێنانەوەی کارەبای نیشتمانی و پاککردنەوەی گەڕەکەکان و کەلاوەکان، هەروەها چاککردنەوەی رێگەوبانەکان، لەگەڵ ئەوەشدا رێکخراوە خێرخوازییە جیهانییەکان بە هاوکاریکردنی دانیشتوانەکەی رۆڵێکی گرنگیان گێڕا.
وتیشی: ئەم ساڵانەی دوایی و پاش ئازادکردنی عیراق، هەڵەبجە بە هەوڵی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، زیاتر ئاوەدانی بەخۆیەوە بینی کە گرنگترینیان هەوڵەكان بوو بۆ بە پارێزگاكردنی هەڵەبجە، ئەم دەڤەرە پێویستی بە خزمەتی زیاترە و گرنگە لە پاش پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەت پرۆژە راگیراوەکانی هەڵەبجە دەستبەکار بکەنەوە و داواکارم وەبەرهێنەران و سەرمایەداران بە پرۆژە و کارەکانیان دەستی ئاوەدانی و خزمەتی زیاتر بۆ هەڵەبجە درێژ بکەن.
پێشکەشکردنی خزمەتگوزاریی زیاتر
لە دوای راپەڕینی بەهاری ساڵی 1991 و پێکهێنانی حکومەتی هەرێمی کوردستان، لە سەرجەم بوارەکاندا گەشەکردنی ژێرخان و ژیانی کۆمەڵگە بەرەو گۆڕانکاری هەنگاوینا.
هەڵكەوت بورهان لێپرسراوی كۆمیتەی عەربەت بە كوردستانی نوێی راگەیاند: دوای راپەڕین عەربەت وەک هەر ناوچەیەکی دیکە گۆڕانکاری تێیدا روویدا، بەڵام بە شێوەیەکی خێرا نەبوون و ناوچەکە پێویستی بە ئاوڕلێدانەوەی زیاتر و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاریی زیاترە لە سەرجەم بوارەکاندا.
وتیشی: عەربەت رێگەی سەرەکی دوو مەرزی نێودەوڵەتییە، بەڵام ئەوەی پێویستە بۆی نەکراوە لە بوارەکانیی رێگەوبان، پیشەسازی و نەکردنەوەی بەڕێوەبەرایەتییە پێویستییەکان لە ناحیەکەدا.
پایتەختی شەهیدان و ئەنفالكراوان
راپەڕینی هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان دژی رژێمی بەعس، سەرجەم ناوچەکانی گرتەوە و هەموان پەرۆش بوون بۆ ئازادکردنی ناوچەکانیان لە دەستی زوڵم و ستەم.
پێشڕەو مەلاوەیسی لێپرسراوی ناوەندی رێكخراوە دیموكراتییەكانی چەمچەماڵی یەکێتی بە كوردستانی نوێی راگەیاند: لەپێناو خاکی کوردستان خەڵكی سنووری چەمچەماڵ زۆرترین شەهید و ئەنفالی داوە و نازناوی پایتەختی شەهیدان و ئەنفالكراوانی بە باڵادا بڕاوە، بۆیە دەتوانین بڵێین گۆڕانكاری سەرەكی بەدیهێنانی هیوای شەهیدان و ئەنفالكراوانی سنوورەكەیە بە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری.
وتیشی: وەك رەمزێك بۆ ئەو قوربانییەی سنوورەكەمان مۆنۆمێنتێكمان هەیە، بەڵام وەك پێویست ئاوڕی لێنەدراوەتەوە، یاخود لەسەر ئاستی باڵا كاری لەسەر نەكراوە بۆئەوەی وەفدە نێودەوڵەتییەكان بهێنرێتە چەمچەماڵ و لەوێوە وێنە گەورەكەی پایتەختی شەهیدان و ئەنفالكراوان ببینن.
دوای راپەڕین هاووڵاتیانی چەمچەماڵ وەک هەر ناوچەیەکی دیکەی هەرێم پێویستی بە ئاوڕلێدانەوەی زیاترە و پێشڕەو مەلاوەیسی دەڵێت: دانیشتوانی چەمچەماڵ پێویستیان بە دابینكردنی خزمەتگوزارییە سەرەتاییەكانە، هەروەها کردنەوەی کارگەی حکومی یاخود ئەهلی بۆ ئەوەی ببێتە سەرچاوەی داهات و ژیان بۆ گەنجان، پاشان خاوەنی دێرینترین گوندی كشتوكاڵین لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان و عیراق دەتوانرێت وەك پڕۆژەیەكی گەشتیاریی برەوی پێبدرێت و ببێتە سەرچاوەی داهات بۆ سنوورەكە.
