باوكی خانی
ئەم كتێبە بیرەوەری و گێڕانەوەی پێشمەرگە و فەرماندەی كۆچكردوو، عەبدوڵڵا وسوو عەبدوڵڵایە كە باسی سەربوردە و ژیانی پێشمەرگایەتی دەكات، كتێبەكە ساڵی 1999 چاپكراوە و چاپی دووەمیشی هاوکاتە لەگەڵ چلەی نووسەرەكەی واتا (عەبدوڵڵا وسوو) لەسەر ئەركی مەكتەبی رێكخستنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان، 155 لاپەڕەیە و لە چاپخانەی حەمدی چاپكراوە.
شوێن و مێژوو بەڵگەی دەوڵەمەندیی كتێبەكەیە
كتێبەكە لەناوەرۆكدا دەوڵەمەندە بە زانیار و رووداوی زۆری ژیانی پێشمەرگایەتی، بەتایبەت نووسەر زۆر بەوردی باسی سەرەتای ژیانی پێشمەرگایەتی، كەسایەتییەكان و سەركردە و شەڕ و داستانەكانی هێزی پێشمەرگە و هەموو ئەو مەینەتی و نەهامەتییەی رۆژانی پێشمەرگایەتی هاتونەتە پێش، تۆماركردووە، لە هەموو ئەوانە پشت بە بەڵگە و شوێن و مێژوو و كاراكتەر بەستراوە و باس و بابەتەكانی دەوڵەمەند كردووە.
پێشەكی كتێبەكە بە قەڵەمی نەوشیروان مستەفا نوسراوە، كە ناوبراو دۆست و هاوڕێ و هاوسەنگەری عەبدوڵڵا وسوو بووە، باسی لە بیرەوەری و خەبات و ژیانی پێشمەرگایەتی و عەبدوڵڵا وسوو دەكات.
پاشان تاكە شتێ كە لە چاپی دووەم زیادكرابێت، ژیاننامەی عەبدوڵڵا وسووە كە لە (ئینسكلۆپیدیای یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان)وەرگیراوە.
سەرەتا باسی تۆماركردنی بیرەوەری دەكات، ئینجا باسی سەرەتای ژیانی پێشمەرگایەتی دەكات، كە لە ساڵی 1974 بەر لە نسكۆ چەكی پێشمەرگایەتی كردۆتە شان، پاش سەرهەڵدانەوەی شۆڕشی نوێ بۆتەوە پێشمەرگە، پاشان دێتە سەر باسی ئەوەی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان چی یە؟، ئینجا باس لە فەلسەفەی خەبات دەكات، چ چەكداری یان سیاسی، دواتر باسی رۆڵی پشدەر و هەڵوێستی شۆڕشگێڕانەی لە سەردەمە جیاوازەكاندا دەکات.
دێتە سەر باسی شۆڕشی هەستانەوە و نوچنەدان لە ساڵی 1976دا، دوای ئەوەش باسی كۆمەڵكوژیی ساڵی 1977ی باوزێ دەكات، هەروەها باسی جموجۆڵی هێزی پێشمەرگە و گەشەكردنەوەی دەكات كە چۆن سەرەتا هیچ بنكە و بارەگایەك نەبووە و بەنهێنی كاریان كردووە.
عەبدوڵڵا وسوو و پۆلێك پێشمەرگە- دۆڵە كۆگە 1988
رۆڵی ژنیشی خستۆتەڕوو
پاشان باس لە یەكەم چالاكی پێشمەرگە لە ساڵی 1977 دەكات، كە دەوترێ ئەگەری هەیە ئەمە یەكەم چالاكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان بێ لە سنووری پشدەر لە دوای سەرهەڵدانەوەی شۆڕشی نوێ، ئینجا باسی دۆخی سەختی ژیانی پێشمەرگایەتی و برسییەتی و مەینەتی پێشمەرگە دەكات، پاشان باس لە نانەوەی بۆسە لە دەربەند دەكات، لە هەموو ئەو رووداوانە باسی كارەكتەرەكان و شوێن و دەرئەنجامەكان دەكات.
پاشان دێتە سەر باسی شەهیدبوونی بەرپرسەكەی بە ناوی (محەمەدە سورەی باوزێ) و هەورەها باسی رۆڵی شۆڕشگێڕی وئازایەتی (پورە خەجێ) ی باوزێ دەكات، ئینجا باسی ئەو جەولە و بەسەركردنەوانەی هێزی پێشمەرگە لەناوچەكە دەكات، دواتر دێتە سەر باسی بیرەوەری لەگەڵ مامەڕیشە، پاشان باس لە هەڵگرتنەوەی لوغم دەكات، هاوكات باسی پەشیمانی خۆی دەكات لەوكارەدا، پاشان دێتە سەر باسی شەهیدی سەركردە جەمال تاهیر لە ساڵی 1982دا.
لە بەشێكی دیكەی كتێبەكەدا دێتە باسكردنی ئەو ئەركەی كە كاك نەوشیروان مستەفا بەوی سپاردووە لە گواستنەوەی بارەگاكانی سەركردایەتیی شۆڕش.
پاشان باس لە ئاوەدانكردنەوەی گوندی باوزێ دەكات لە ساڵانی 1982- 1983 و دواتریش دێتە سەر باسی دیارییەكی هەڤاڵ مام جەلال كە چەكی گرینۆف بووە بۆ پاراستنی باوزێ، هەروەها رۆڵی پێشمەرگە لە راپەڕینی 24/4/1982.
بەشێكیش تەرخانكراوە بۆ بیرەوەریەكانی خۆی لەگەڵ عەبدولڕەحمان قاسملۆدا و تیشكیش دەخاتە سەر هاوكاریكردنی حزبی دیموكراتی كوردستان- ئێران.
نووسەر لەبەشێكی دیكەی كتێبەكەدا باسی داستانی گردەبێناس لە ساڵی 1983 دادەكات و هەر دوای ئەوەش دێتە سەر باسی گفتوگۆی ساڵی 1983-1984ی نێوان شۆڕش و رژێم.
بیروەریی لەگەڵ مام-دا
پاش ئەوەش كە ئاماژە بە ژمارەیەك روداوو و بیرەوەریی خۆی لەگەڵ پێشمەرگە و شەهیدەكاندا دەكات دەچێتە سەر بیرەوەریی خۆی لەگەڵ هەڤاڵ مام جەلالدا.
ئاماژەیەكیش بە روداوەكەی (گەورە قەڵا) و شەڕی حەسەن بەگ دەكات و پاشانیش بەشدارییان لە شەڕی 101 رۆژەی قەیوان- ماوەت دەخاتەڕوو.
هەر لەچوارچێوەی گێڕانەوەی داستانە گەورەكانی هێزی پێشمەرگەی یەكێتی نیشتمانیی كوردستاندا درێژە بە گێڕانەوەی داستانی ڕزگاری دەدات و باسی هێرشی ڕژێمی بەعسیش دەكات بۆ سەر ناوچەی مەرگە و سەركردایەتی و ئاوارەبوونی خەڵك لە ساڵی 1987 دا. ئینجا دێتە سەر كارەساتی كوڕكوڕ كە ژمارەیەكی زۆری پێشمەرگە و ژن و منداڵ لەبەر بەفر و سەرمادا شەهید بوون.
لە بەشێكی تری كتێبەكەدا باسی شەڕی قەندیل و شەهیدی سەركردە حەسەن كوێستانی دەكات، هەروەها دێتە سەر باسی بیرەوەریی شەهیدبوونی مەحمودی برای، ئینجا دێتە سەر باسی شەڕی سادر لە ساڵی 1990.
دیارە وەك پێشمەرگەو فەرماندەیەكی دێرین رۆڵی گرنگی بینیوە لە راپەڕینی ساڵی 1991دا، بۆیە لەو رووەوە باسێكی تەسەلی لە دابەزینی هێزی پێشمەرگە و رۆڵی خۆی و ئەو ئەرك و بەرپرسیارییەتی پێی سپێردراوە لە رزگاركردنی شاری سلێمانی، كردووە، دوای ئەوەش باسی شكستهێنانی راپەڕین و سەرەتای كۆڕەو دەكات.
لە كۆتایدا باسی گوندی باوزێ و شۆڕش و شەهیدان و هەندێ دابونەریتی دەكات.
دوای دواوتەش، سوپاس و پێزانینی ئاڕاستەی هەموو ئەوانە كردووە كە لەژیانی پێشمەرگایەتی هاوكارییان كردووە، شانبەشانی ئەوە سوپاسی هەموو ئەوكەسانە دەكات كە لە نووسینەوەی بیرەوەرییەكانی هاوكاری بوون.
ژمارەیەكی زۆریش وێنەی سەردەمی شاخ و خەباتی پێشمەرگایەتی هاوپێچی كتێبەكە كراون لەگەڵ سەرجەم پێناسی قۆناغەكانی پێشمەرگایەتی تا دوا پلەی كە لیوایە.
بەشێكە لە مێژوو
ئەم كتێبە بەشێكە لەمێژووی شۆڕشی نوێ و رووداو بەسەر هاتەكانی كوردستان و ناوچەی پشدەر، كە تێیدا زۆر باس و بابەت و زانیاری گرنگ بە زمانێكی سادە و ساكار خراونەتەڕوو، دەشێ لەئایندە ببنە بەشێك لە كەرەستە و باس و بابەتی توێژینەوەی زانستی.
