دوو تەوەری جیاواز لە ناونیشان و ناوەڕۆک لەم دۆسێیەدا بڵاوکراونەتەوە، بەڵام لەگەڵ خوێندنەوەیدا چەندین خاڵی هاوبەش و بەریەککەوتن لە نێوان هەردوو تەوەرەکەدا بەدی دەکرێت کە خوێنەر لە کۆتایی خوێندنەوەی هەردوو بابەتەکەدا بە تەواوەتی دەتوانێت درک بە لێکچوون و خاڵە هاوبەشەکانیان بکات.
تەوەری یەکەم ئەگەرچی باسکردنە لە دیاردەیەک کە بریتییە لە گۆڕان و گۆڕانکاری، ئەوەش بۆخۆی تەوەرێکە کە لە خودی تاکەکانەوە دەستپێدەکات، تا بەڕێوەبردنی خێزان و کۆمپانیایەک و تا دەگات بە شارێک و دەوڵەتێک، بۆیە ئەوە ئەگەر شرۆڤەیەکی ورد و دروستی بۆ بکەین، پەیوەستە بە چاکسازیی و گۆڕانکاریی لە خودەوە و لەوێوە بۆ خێزان و کۆمەڵگە، دیارە ئەوەش بەبێ گوێگرتن بۆ یەکتریی و دۆزینەوەی خاڵە هاوبەشەکان بە ئاراستەی گۆڕانکارییەکی ریشەیی دەستەجەمعی نایەتەدی.
تەوەری دووەم ئەگەرچی لە رووکەش و وێنە گشتییەکەیدا مۆرکێکی زانستی دەروونیی هەیە و جۆرێک رەخنەی تێدایە لە دیاردەیەک کە لە جیهانی هاوچەرخدا گوێنەگرتن چ زیانێکی دەروونی لەسەر قسەکەر بەجێ دەهێڵێت، هاوکات رەهەندێکی سیاسیشی هەیە، لەو رووەوەی کە تاچەند گوێنەگرتن لە بەرامبەر، دەبێتە مایەی دوورکەوتنەوەی زیاتری لایەنە ململانێکارەکان لە بواری جەنگ و سیاسەتدا و هەروەها دەبێتە مایەی بزربوونی خاڵی هاوبەش بۆ لێکتێگەیشتن و نزیکبوونەوە و پێچەوانەکەشی ئەوەیە کە تاچەند هونەری گوێگرتن دەتوانێت ببێتە فاکتەری لێکحاڵیبوون و خاوکردنەوەی گرژییەکان.
دۆسێ
ئامادەكردنی لە فارسییەوە نیما سەرتیپ
مامۆستایەكی قوتابخانەی ڤارتۆن بەم دواییانە كتێبێكی لەبارەی گۆڕانی خووە تاكە كەسییەكانەوە نووسیوە و داوایەكی سەیر و سەمەرەی هەیە و دەڵێت: «بۆ گۆڕانكاری هیچ رێگەچارەیەكی گشتی نییە، كەواتە ئەگەر بە راستی دەتانەوێت بگۆڕێن، بە دوای رێگەچارەی كەسییەوە بن».
كیتی میلكمەن بۆ نووسینی كتێبەكەی نوێترین دەستكەوتە زانستییەكانی بەكارهێناوە و دەڵێت: «گرنگترین شت بۆ گۆڕانكاری هەر ئەوەیە، چونكە لە رێگەی گەیشتن بە گەورەترین ئامانجەكانی ژیانەوە، ئەو ستراتیژانەی كە بۆ هەموان داوا دەكرێت، ناتوانن بە ئەندازەی ستراتیژە كەسییەكان كاریگەربن، كەواتە بۆ ئەوەی بگۆڕێن بە دوای رێگەچارە كەسییەكانەوە بن».
رێگریی و لەمپەڕەكان لەنێوان ئێمە و سەركەوتندا
رەنگە تائێستا بۆ ئێوەش ئەوە هاتبێتە پێشەوە كە بتانەوێت خۆتان بگۆڕن یان ئەو كەسانەی كە لەبەردەستاندان هان بدەن بۆ گۆڕانكاری، بەدڵنیاییەوە دەزانن كە ئەو كارە چەند قورس و گرانە. هەرچەند سەرچاوەی زۆر هەیە كە بتوانێت لەوبارەیەوە یارمەتیتان بدات، بۆ نموونە رادەی بەهرەمەندی، وەرزش، خۆراكی تەندروست، بەرزكردنەوەی پاشەكەوت، بەڵام هێشتا ئەوەی كە دەتەوێت ئەوە نییە.
كیتی میلكمەن مامۆستای قوتابخانەی ڤارتۆن لە كتێبی چۆن بگۆڕێیت دەڵێت: «زانستی گەیشتن لەو شوێنەی كە هەیت، بۆ ئەو شوێنەی كە دەتەوێت، شیدەكاتەوە. خاڵێكی گرنگی ئێمە كە هەمانە، تێگەیشتنێكی هەڵەیە كە ئەویش، ستراتیژی ئێمەیە. گۆڕانكاری كاتێك بە ئاسانی بەدەستدێت كە ئێمە بزانین چ رێگرییەك لەنێوان ئێمە و سەركەوتندا هەیە و رێگەچارەیەكی تاكەكەسی بۆ ئەو رێگرییە بدۆزینەوە.
ئەو هێڵكارییەی خەوی لێ زڕاندم
پرسیارێك هەیە كە دەڵێت بڕیارەكانی رۆژانەی ئێمە لەسەر خۆشگوزەرانی و بەختەوەری كاریگەریان هەیە، لە كۆتاییدا چ شتێك ئێوەی بۆ خوێندنەوەی چۆنێتی گۆڕینی هەڵسوكەوتی خەڵك پەلكێش كرد؟
كیتی میلكمەن بۆ وەڵامی ئەو پرسیارە دەڵێت: سەرەتا نوقمی خوێندنەوەی كۆمەڵێك بابەت بووم كە پەیوەندیی بە خاڵە لاوازەكانی خۆمەوە هەبوو، كە حەز دەكەم ناوی بنێم لێكۆڵینەوە لە خود.
10 ساڵ لەمەوپێش هێڵكارییەكی بازنەییم بینی كە تێیدا هەموو شتەكان گۆڕان. هێڵكارییەكە تا چەندین هەفتە خەوی لێ حەرام كردبووم، ئەو هێڵكارییە باوترین هۆكاری مردنی پێشوەختەی لە ئەمریكا نیشاندەدا كە نزیكەی 40 %ی حاڵەتەكانی مردنی پێشوەخت لەبەر كردارە تایبەتییەكان بوو كە بیگۆڕن. واتە بڕیارە بە شتە بچووكەكانی رۆژانە، وەك، خواردن، خواردنەوە، وەرزش، جگەرەكێشان، سێكس، ئاسایش و كەرەستەكانی گواستنەوە، ئەم بڕیارانە لەسەریەك كەڵەكە دەبن و ساڵانە دەبنە هۆی نەخۆشییەكانی وەك شێرپەنجەی كوشندە، نەخۆشیی دڵ و هەروەها رووداوەكانی هاتوچۆ.
تائێستا خشتە و هێڵكاریی وەك ئەو هێڵكارییەم نەدیوە كە ئاوا بەوردی هەموو شتەكان نیشانبدات كە چۆن كۆی بڕیارەكانی رۆژانەی ئێمە لەسەر سوودمەندیی و بەختەوەریی و پاشەكەوت و تەنانەت نمرەكانی خوێندنیش كاریگەرییان دەبێت. بەڵام دەتوانین پێشبینی و مەزەندەی ئەوە بكەین كە تەندروستی تەنها بوارێك نییە كە كۆكردنەوەی ئەو بڕیارە بچووكانە كاریگەریی لەسەر دابنێت.
لەوكاتەوە كە هەستم پێكرد لێكۆڵینەوەكان لەبارەی گۆڕینی هەڵسوكەوتەكانەوە دەتوانن كێشەی جدی كەم بكەنەوە، گوڕ و تینم زیاتر بووە.
پاشەكەوتكردنی پارە و وەرگرتنی ڤاكسین
لە وەڵامی ئەو پرسیاری ئەوەش كە ئەگەر بە خەڵكی بڵێیت كە گۆڕین كارێكی باشە بۆ ئەوان و هاوكات ئاسان و هەرزانە، بەڵام ئەگەر رازی نەبن، چ سیحرێك وەڵام دەداتەوە؟
كیتی میلكمەن دەڵێت: وەڵامێكی زۆرم بۆ ئەو پرسیارە هەیە كە لە هەموویان گرنكتر ئەمەیە، ئەویش پەیوەندییە. رێگای گەیشتن بە سەركەوتن بۆ هەر كەسێك جیاوازە. هەر كاتێك داڕێژەرانی سیاسەت یان رێكخراوەكان یان لێكۆڵەرەوان یەك ستراتیژ بۆ هەموو كارەكان لەبەرچاو بگرن، دەرئەنجامێكی تێكەڵ و پێكەڵ بە دەست دێت. بەڵام كاتێك كە رێگرییەكان لەسەر رێگای پێشكەوتن لەبەرچاو دەگیرێت، بۆ نموونە -بۆچی فەرمانبەران بە ئەندازەی پێویست پارەكانیان پاشەكەوت ناكەن، یان بۆچی ڤاكسێنی ئەنفلۆنزا بەكارناهێنن- دواتر ستراتیژی ئامانجدار بۆ گۆڕینی هەڵسوكەوت دەخەنەڕوو، كە ئەنجامێكی زۆر باشی لێ دەكەوێتەوە.
چەند لەمپەڕێكی زۆر و هەمەڕەنگ لەسەر رێگای گۆڕانكاری هەیە. لەمپەرەكانی ئێوە دەتوانێت چەند شتێكی وەك: فەرامۆشی، متمانە بەخۆنەبوون، مەیل بۆ هەڵبژاردنی ئاسوودەترین رێگا، یان مەیل بۆ ملدان بە وەسوەسەكان بێت. هەروەها هەندێكجار لەمپەرەكانی كە رووبەڕوومان دەبنەوە زیاتر لە چەندین حاڵەتە. بەڵام خاڵی سەرەكی ئەوەیە كە كێشەكە دەستنیشان بكەین و ستراتیژی گونجاو بۆ زاڵبوون بەسەریدا لەبەرچاو بگرین، گرنگ نییە خودی كێشەكە چییە. كتێبەكەی من یارمەتی خەڵكی دەدات كە بە وردی ئەو كارە بكەن.
لە هەر كام لە بەشەكانی ئەو كتێبە یەكێك لە لەمپەرە باوەكانی لەسەر رێگای گۆڕانكاری تاوتوێ كراوە و چەند ستراتیژێك خراونەتەڕوو كە لە روانگەی زانستییەوە كاریگەرترین رێگان بۆ ناكاریگەركردنی ئەو كێشەیە.
ستراتیژێكی هەرزان و ئاسان
لە وەڵامی ئەو پرسیارەشدا كە ئایا بۆ خستنەڕووی ئەو كەرەستانەی كە كۆمەك بە بڕیاردانی باشتر و سوودمەندتر دەكەن، چ كارێكی هاوبەشت لەگەڵ كۆمپانیای گۆگڵ كردووە، چ شتێكی نوێت دۆزیوەتەوە؟
كیتی میلكمەن دەڵێت: دوای ئەوەی كە سەردانی نووسینگەی ناوەندی كۆمپانیای گوگڵ-م كرد، دەرفەتێكم بۆ رەخسا تا فەرمانبەرانی ئەوێ هانبدەم كە خووە وەرزشییەكانی خۆیان رێكبخەن. ستراتیژێكی هەرزانم خستەڕوو كە هەم خۆم و هەم هاوڕێی دێرینم جۆن بیشیرز پێمانوابوو كە كارسازە. من و جۆن لەسەر ئەو بڕوایە بووین كە چوون بۆ یانە یان دروستكردنی هەرجۆرە خوویەكی پایەداری دیكە، گۆڕانكارییەكی رەفتاری جێگیر دروست دەكات. خووە جێگیرەكان، كۆمەڵێ خوون كە هەمیشە لە یەك كاتی جێگر و سەقامگیردا بەپێی مۆدێلە وردەكان دەردەكەون. ئەم هەڵسوكەوتانەی لەژێر كاریگەریی ئەم خووانەدا گۆڕانكارییان بەسەردا دێت، جێگیرترن لەو خووانەی كە بە هەمان رێژە، بەڵام بە جێگیرییەكی كەمتر روو دەدەن. بۆ ئەو مەبەستە خوێندنەوەیەكمان لەگەڵ هاوكارەكانم كرد چوونی 2500 فەرمانبەری گوگڵ-مان بۆ یانەی وەزرشی لە ماوەی یەك مانگادا هەڵسەنگاند، كارمەندەكان لەكاتی تاقیكردنەوە و تەنانەت تا 40 هەفتەی دواتریش بۆ چوون بۆ یانەی وەرزشی پارەیان وەردەگرت، سەرەتا فەرمانبەرەكان پێیان وتین كە چ كاتێك بۆ وەرزشكردن تەرخان بكەن. هەندێك لە فەرمانبەرەكان پارەیەكی تایبەتیان وەردەگرت و ئەركی سەرشانیان بوو كە هەموو رۆژێك لە هەمان كاتی دیاریكراودا وەرزش بكەن، بەڵام ئەوانی تر پارەیەكی كەمتریان وەردەگرت كە هەر كاتێك بەنیازی ئەوە بوون كە وەرزش بكەن.
كەسانی خۆگونجێن و نەرم و نیان
كە ئامارەكان كۆكرانەوە، سەرسام بووین بە دەرەنجامەكانی، چونكە ئەو فەرمانبەرانەی كە هان درابوون لە یەك كاتی جێگیر و دیاریكراودا بچن بۆ یانەی وەرزشی، لە بنەڕەتدا راهاتبوون كە تەنها لە كاتی دیاریكراودا وەرزش بكەن، ئێمە بە هەڵكەوت ئەو كەسانەمان كرد بە كەسێكی خۆگونجێن و نەرم و نیان. بەشێوەیەك كە چ لە ماوەی تاقیكردنەوەكاندا و چ دواتریش ئەگەر نەیانتوانیبایە لە هەمان كاتی دیاریكراودا بچن بۆ یانەی وەزرشی، ئیتر بە تەواوەتی حەزیان نەدەكرد بچن بۆ یانەكە، بەڵام هەم لە كاتی تاقیكردنەوەكان و هەم دواتریش ئەوانەی كە پارەیان وەرگرتبوو تا بەپێی بەرنامەیەكی رێكوپێك و نەرم وەرزش بكەن، لە كاتەكانی دیكەشدا درێژەیان بە وەرزشكردنەكەیان دەدا، واتە لەو كاتانەی كە خۆیان بە گونجاوترین كاتیان دەزانی بۆ وەرزشكردن. ئەوان بە ئاشكرا تێگەیشتبوون كە چۆن تەنانەت ئەو كاتەی كە سەركەوتووش نین بە پێی بەرنامەی سەرەكی خۆیان كاربكەن، هەمدیسان بچن بۆ یانەی وەرزشی و بەگشتی خوویەكی زیاتریان بۆ وەرزش بەدەستبەهێنن. بە رای من یەكێك لە گرنگترین ئەو شتانەی كە لە لێكۆڵینەوەكەمدا دۆزیمەوە، ئەوە بوو كە هەر كاتێك كارە ئاسایی و باوەكان لەكاتی خۆیاندا بیانكەین، خووەكان زۆر بە ئاسانی فۆرمی خۆیان وەردەگرن، بەڵام كاتێك بمانەوێت جێگیرترینی خووەكان بهێنینە ئاراوە، دەبێت فێربین كە چۆن خۆمان لەگەڵ نالەبارترین هەلومەرجەكاندا بگونجێنین.
لەم حاڵەتەدا كاتێك كە رۆژگار بە مەیلی ئێمە نییە، هەمدیسان دەتوانین خۆمان لەگەڵ هەلومەرجەكەدا بگونجێنین. بە قورسی گرتنی كارەكان دژی خووە باشەكانە.
پۆلێنبەندی بۆ گۆڕانكاریی
لە بارەی ئەو پرسیارەشەوە كە ئایا تۆ لەبارەی گرنگی پۆلێنبەندی كات بۆ گۆڕانگارییەكان دەنووسیت، كاتێك خەڵك هەست بكەن كە دەتوانن سەرلەنوێ دەستپێبكەنەوە باشتر گۆڕان قبووڵ دەكەن، جگە لە ساڵی نوێ چ كاتێكی دیكە بۆ سەرلەنوێ دەستپێكردنەوە هیوابەخشە؟
كیتی میلكمەن دەڵێت: «لێكۆڵینەوەكان دەریدەخەن كە گەڕان بۆ واژەی» پارێزكردن» لە گۆگڵدا لە كانوونی دووەمدا لە رۆژانی دووشەممە و پاش پشووەكان زۆر بووە و رۆژی لە دایكبوونی كەسانەكان لەگەڵ ئامانجەكان زۆر لە پەیوەندیدا بووە. ئەمەش حاڵەتێكی نوێ لە دەروونناسی بە ناوی» شانس و بەختی دووبارە» دێنێتە ئاراوە، بەشێوەیەك كە خەڵكی هەست دەكەن كە لە شكستەكانی رابردووی خۆیان دوور كەوتوونەتەوە و وا هەست دەكەن كە بوون بە كەسێكی دیكە و سەبارەت بە داهاتووی خۆیان گەشبینن.
لێكۆڵینەوەكەم بە هاوكاری «هنگچین دای» مامۆستای زانكۆی كالیفۆرنیا لە لۆس ئەنجلس و « جیسین ریس» لە ڤارتۆن دەریخستووە كە زۆربەی خەڵكی لە بۆنەكاندا كە لە شێوەی دەستپێكێكی نوێ دەچێت، بیر لە گۆڕانكاری دەكەنەوە. خوێندكارانی قۆناغی بەكالۆریۆس نەك تەنها لە مانگی كانوونی دووەم زیاتر دەچن بۆ یانەكان، بەڵكو سەرەتای هەفتەش پاش پشووەكانی زانكۆ و سەرەتای دەستپێكی كۆرسی نوێ و رۆژی لە دایكبوونیان زیاتر حەز دەكەن بچن بۆ یانەكان.
هەروەها مەبەستی ئۆنلاین و دۆزینەوەی وشەی» پارێزكردن» لە گۆگڵ لە مانگی كانوونی دووەم و رۆژانی دووشەممە و دوای پشووەكان زیاتر بووە و رۆژی لە دایكبوونی كەسەكان لەگەڵ مەبەستی زیاتر، لە پەیوەندیدایە.
كۆمەڵێ رووداو و پێشهات هەن كە بۆمان دەردەخەن كە لە ساتە گرنگەكانی ژیانیشدا دەكرێت گۆڕانكاری بكرێت، وەك، لە نەخۆشییەكی سەخت، گواستنەوە لە شارێكەوە بۆ شارێكی دیكە، منداڵبوون، یان تەنانەت كورتكردنەوەی قژ بە مۆدێلی سەیر و سەمەرە.
بابەتێكی گرنگ كە دەبێت بیری لێ بكەینەوە ئەوەیە كە هەمووان ناتوانن سوود لە دەستپێكردنەوەیەكی نوێ ببینن، هەرچەند ئەو دەستپێكە نوێیانە دەتوانن بزوێنەر و جووڵینەری ئەو گۆڕانكارییانە بن كە مەبەستمانە، بەڵام دەتوانن لە بەرنامە بەسوود و كارامەكانی ژیانی رۆژانەمان گرفت و پشێویی دروست بكەن. هەر كەسێك كە لە هەوڵی ئەوەدایە كە خووە باشەكانی خۆی بپارێزێت، دەبێت ئاگاداری ئەم بابەتە بێت.
چۆن شتەكان بەبیر خۆمان بهێنینەوە؟
لە وەڵامی ئەو پرسیارەشدا كە ئاخۆ فەرامۆشی چۆن بۆ ئامانجەكانمان بكوژێكی بێدەنگە و چۆن دەتوانین كە بەڵێنەكانمان لەبیر نەكەین؟ كیتی میلكمەن دەڵێت: هێرمان ئەبینگهاوس دەروونناسی ئەڵمانی لە لێكۆڵینەوەی خۆی لە ساڵی 1885 رایگەیاند كە ئێمە نیوەی زانیارییە نوێكانی خۆمان كە هەوڵدەدەین لە یادگەی خۆماندا بیپارێزین، لە ماوەی بیست خولەكدا فەرامۆشی دەكەین و لەبیرمان دەچێتەوە.
یەكێك لە رێگەكانی زاڵبوون بە سەر فەرامۆشیدا ئەوەیە كە شتەكان وەبیر خۆمان بهێنینەوە. ئەگەر بتوانین ئەو وەبیرهێنانەوەیە بەشێوەیەك رێكبخەین كە راست لەو كاتەدا كە دەبێت دەستپێبكەین، دەركەون، دەبێت دەستبەجێ بیكەین. بەڵام مخابن ئەگەر وەبیرهێنانەوەكە لەكاتێكدا كە دەبێت بكرێت، دەرنەكەون، لەوانەیە دووبارە كارەكانمان فەرامۆش بكەین. كاتێك ناتوانین بە باشی وەبیرهێنانەوەكان بەكاربهێنین و لە كاتی خۆیدا رێكیان بخەین، دەتوانین دەرهەق بە خۆمان چاكەیەك بكەین، ئەویش ئەوەیە كە بەرنامەیەكی ورد دابڕێژین كە نیشانەی دەستپێكردنی تێدابێت. ئەمەش بە ئاسانی دەكرێت و تۆماركردنی ئەم رستەیەیە» هەر كاتێك فڵان شت روویدا، فڵان كار دەكەم». زۆر جار كاتێك بەرنامەیەك بۆ خۆمان دادەنێین، گرنگی بەوە نادەین كە چ شتێك دەیەوێت لەوبارەیەوە گوڕ و تین بە ئێمە دەدات تا كارەكانی خۆمان بكەین و هۆشمان لەسەر ئەو كارانە بێت كە دەیكەین.
بۆ نموونە بەرنامەیەكی باو بۆ پاراستنی زیاتری ددانەكانمان دەتوانێت ئەمە بێت « لەمەوبەدوا بە پەتی ددان، ددانەكانم پاك و خاوێن دەكەمەوە». بەڵام ئەم خوێندنەوەیە دەریدەخات كە پێویستە ئەم داوایە بە شتێكەوە گرێ بدرێت بۆ نموونە، نیشانەیەكی وەك زەمەن یان شوێن یان كردارێكی دیاریكراو كە مێشك و یادگەمان بەگەڕ بخات. ئەگەر بەنیازن بەڕێكوپێكی ددانەكانتان بە پەتی ددان خاوێن بكەنەوە، گۆڕانكارییەك كە دەكرێت لە بەرنامەكەتان بكرێت و سوودبەخشیش بێت ئەوەیە كە « هەر شەو دوای ئەوەی كە بە فلچە ددانم شۆرد، دەتوانم بە پەتی ددان، ددانم خاوێن بكەمەوە».
من و هاوكارەكانم نیشانماندا كاتێك داوا لە فەرمانبەرەكان بكەیت بۆ وەرگرتنی ڤاكسینی ئەنفلۆنزا لە نۆڕینگەی شوێنی كارەكەیان بەرنامەیەكی هەستپێكراوی پشتبەستوو بە نیشانەیەك هەبێت، ئەوكات ژمارەی ئەو فەرمانبەرانەی كە ڤاكسین وەردەگرن بە شێوەیەكی مانادار و بەبێ هیچ تیچوویەك روو لە زیادبوون دەكات.
كتێبێك نوێترین لێكۆڵینەوەی لەخۆگرتووە
لە وەڵامی ئەو پرسیارەشدا كە ئایا پێتخۆشە خوێنەرەكانت چ شتێك لە كتێبەكەی تۆوە فێربن؟ كیتی میلكمەن دەڵێت: هیوادارم كتێبی» چۆن بگۆڕدرێین» یارمەتیی خوێنەرەكان بدات كە چۆن درك بەو لەمپەرانە بكەن كە لەسەر كار و لە ماڵەوە بەرەوڕوویان دەبێتەوە و رێگەكانی زاڵبوون بەسەر ئەو لەمپەرانەدا فێربن. لەم كتێبەدا لە نوێترین لێكۆڵینەوە زانستییەكان كەڵك وەرگیراوە و رێگەچارە بۆ باوترین لەمپەڕە دەروونییەكان بۆ گۆڕانكاری خراونەتەڕوو، ئەگەر بڕیار بێت خوێنەرەكان تەنها یەك شت لەو كتێبە فێر بن حەز دەكەم ئەمە بێت: « لە رێگای گەیشتن بە گەورەترین ئامانجەكانی ژیان، ستراتیژەكانی كە بۆ هەموان پێشنیاز دەكرێت ناتوانن بە ئەندازەی ستراتیژە شەخسی و تاكەكەسەكان كاریگەر و كارساز بن.
سەرچاوە: Magazine Wharton