ئەمجارە بەفریش گڕی گرت

ئەمجارە بەفریش گڕی گرت داستانی دابان- هەلاج، وەرچەرخانێک لە نەبەردییەکانی پێشمەرگەدا

دۆسێی ئەمجارە، بیرهێنانەوەی داستانێکی کەم وێنەی هێزی پێشمەرگەی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانە کە 38 ساڵ لەمەوبەر و لە بەرەبەیانی 15/2/1985 دا و لە ماوەی تەنها چوار سەعاتدا زنجیرەیەک چیا و ناوچەیەکی بەرفراوانی ژێر دەسەڵاتی سوپای عیراق پاکرایەوە کە لە ساڵی 1975 –ەوە بە چەندین رەبییە و بارەگای سریە و فەوج قایم کرابوو.
مێژووی هێزی پێشمەرگەی کوردستان و شۆڕشی کوردستان بەگشتی و مێژووی خەباتی چەکداریی شۆڕشی نوێی گەلەکەمان بەتایبەتی، تەژییە لە تۆمارکردنی داستان و نەبەردی بەرگریی، هەرلە شەڕی بەرگریی مامەندەی (جەنەراڵ بەفر)ەوە بیگرە تا دەگاتە داستانەکانی دەشتێو و قازان و حەمک و دەربەندژاڵە و بێتواتە و قوڕەبەرازە و چەندین داستان و نەبەردی دیکە، بەڵام ئەوەی داستانی دابان-هەلاج لەوانی دیکە جیادەکاتەوە، کات و شوێن و شێوازی نەخشە و ئیدارەدانی شەڕەکەیە.
 بەشی زۆری داستانەکانی دیکە کە ئاماژەمان پێداوە، شەڕی پارتیزانی بووبن یان بەرەیی، لە چوارچێوەی بەرەنگاریی و خۆڕاگریدا بووە بەرامبەر هێرش و پەلاماری سوپا و جاش و دەربازبوون لە بۆسە، بەڵام داستانی دابان – هەلاج لەڕووی پلانەوە، فەرماندەیی هێزی پێشمەرگە و مەکتەبی عەسکەری بڕیاری هەڵبژاردنی کات و شوێنی هەڵمەتەکانی پێشمەرگەی داڕشتبوو و لە رووی شوێنیشەوە نزیک بوو لە بارەگا سەرەکییە تۆکمەکانی سوپاوە، لەڕووی کاتیشەوە هەم کاتی هێرشەکە زۆر کورت خایەن بوو، هەم وەڵام بوو بۆ پڕوپاگەندەی ناحەزان و نەیارانی یەکێتی.
لەم دۆسێیەدا بە تێر و تەسەلی هەڵوێستە لەسەر وردەکاریی داستانەکە و پێکانی ئامانجەکەی و ئەو وەڵامانەش دەکەین کە ئەو داستانە توانی وەک پەیام بیدات بەگوێی دۆستان و نەیاران و دوژمناندا.

دۆسێ

بەڕێکەوتنی هێزەکان بەرەو ئەو شوێنانەی بۆیان دەستنیشان کرابوو

ئامادەکردنی: جەمال ئارێز

پێشەکی:
کۆتایی ساڵی 1983 تیپ و کەرتەکانی هێزی پێشمەرگەی ی.ن.ک بەشێوەیەکی زۆر باش گەشەیان کردبوو، بەتایبەتی لە سنوورەکانی سلێمانی و گەرمیان و کەرکوک و باڵەکایەتی و بالیسان و هەولێر  کە لە سنووری چوار مەڵبەنددا نزیکەی 30 تیپ پێشمەرگەی (شەڕکەر) هەبوون و بریتیبوون لە تیپەکانی: 15ی هەورامان، 31ی پێنجوێن، 33 سلێمانی، 37ی شارباژێڕ، 41ی کوڕەکاژاو، 51ی گەرمیان، 53ی شێروانە، 55ی قەرەداغ، 57ی سەگرمە و تیپی مەڵبەند لە سنووری مەڵبەندی یەک.
هەرچی سنووری مەڵبەندی دوو-ش بوو، تیپەکانی بریتی بوون لە: تیپی 43ی ئاسۆس، 44ی چەکوچ، 47ی پیرەمەگرون، 21ی کەرکوک 23ی سورداش، 25ی خاڵخاڵان، 27ی تۆکمە، 49ی سارا و تیپی مەڵبەندی دوو.
لە سنووری مەڵبەندی سێ-ش، تیپەکانی 12ی سۆران، 19ی کۆڕەک، 61ی کوڕەش، 63ی جووتیاران، 68ی مامەندە، 74ی باڵەک، 78ی کاروخ، 79ی شەهیدان، 99ی بیتوێن و تیپی مەڵبەند.  
لە سنووری مەڵبەندی چوار-یش هەریەک لە تیپەکانی 83ی هەورێ، 85ی بەڕانەتی، 86ی دەشتی هەولێر، 87ی قەرەچوغ، 90ی باواجی، 91ی سەفین، 93ی کۆیە، 95ی بڵفەت و 97ی کۆسرەت و تیپی مەڵبەند.  
نزیکیی ئەم تیپانە لە سنووری شارە گەورەکان و بوونی ناوچەیەکی ئازادکراوی زۆر لەبەردەستیاندا، هێزەکانی رژێمی بەتەواوەتی شپرزە کردبوو، بەتایبەتی لە مانگەکانی نیوەی دووەمی  1983 دا زۆرێک لە گەڕەکەکانی چواردەوری شارە گەورەکانیش دەبوونە ناوچەی ئازادکراو و هێزە سەربازیی و ئەمنییەکانی رژێم بوێریی ئەوەیان نەبوو لەدوای خۆرئاوابوونەوە لەو گەڕەکانە نزیک بکەونەوە.

ساڵی 1984/ بەغدا - خولێکی گفتوگۆی نێوان وەفدی یەکێتی و رژێمی پێشووی عیراق

مفاوەزات و کەرنەڤاڵی یەکێتییانە

داواکردنی مفاوەزە و دانوستاندن لەلایەن رژێمەوە لە سەرکردایەتیی یەکێتی، بەشێکی ئەگەر بۆ خۆتەرخانکردن بووبێت بۆ پێڕاگەیشتنی هێزەکانیان بە بەرەکانی جەنگی عیراق – ئێران، بەشێکیشی هۆکارەکەی ئەوەبوو کە هێزی پێشمەرگەی یەکێتی هەموو ناوچەکانی سنووری دەسەڵاتی رژێمیان لە سلێمانی و کەرکوک و هەولێر و شارو شارۆچکەکانی دەوروبەریان کردبووە دۆزەخ بۆ رژێم، بۆیە مفاوەزاتەکەی 1983-1985 دەرفەتێک بوو هەم بۆ رژێم کە لە بەرەی ناوخۆدا ئاهێک بەبەر هێزەکانیدا بهێنێتەوە، هەم بۆ پێشمەرگە و شۆڕشیش کە ئەگەر ئەوەی بکرێت بە دانوستان و شێوازی سیاسی بەدەست بهێنرێت، لە شێوازی شەڕ و کوشتار باشترە و جگەلەوەش دەبووە وچانێک بۆ پێشمەرگە و گوندنشینان کە هەمیشە بەهۆی هەڵوێستی نیشتمانپەروەرانەوە زیانی زۆریان بەردەکەوت، وێڕای نانبدەیی و خزمەتکردنی پێشمەرگە و شۆڕش.
ئەوەی رژێم چاوەڕێی نەبوو، ئەوەبوو کە خەڵک و پێشمەرگە بەو شێوە فراوانە پێشوازیی لە چارەسەری ئاشییانە و گفتوگۆ بکەن، جگەلەوەش ئەو جۆشوخرۆش و کەرنەڤاڵە جەماوەرییە گەورەیەی لە شەوی سەری ساڵی 1984 دا لە سلێمانی و ناوچەکانی دیکە بە بەرزکردنەوەی دروشم و وێنەی شەهیدەکانی یەکێتی بەڕێوەچوو، هەروەها ئەو ئاهەنگەی لە 21/3/1984 بەبۆنەی جەژنی نەتەوەیی نەورۆزەوە لە سورداش بە ئامادەبوونی مام جەلال سازکرا، کە لە زۆربەی ناوچەکانی باشووری کوردستانەوە خەڵک بە جلی ئاڵوواڵاوە لە دەوری پێشمەرگە و سەرکردەکانی یەکێتی کۆببوونەوە.
ئەوەی زیاتر رژێمی تووشی سڵەمینەوە کرد ئەو بانگەوازە بوو کە هەڤاڵ مام جەلال لە وتارەکەیدا کری بۆ ئاشتبوونەوەی گشتیی هێزە کوردستانییەکان، بەوەش رژێم بەشێکی پیلانەکەی لێ تێکدەچوو، چونکە ئەو ئامانجی ئەوەبوو گفتوگۆی نێوان خۆی و یەکێتی بکاتە دەرفەتێک بۆ هەرچی زیاتر درزخستنە ناو ریزەکانی کوردەواریی و کوردایەتییەوە، بەڵام بەو بانگەوازە، ریسەکەی لێ دەبۆوە بەخوری، چونکە هەر لە رۆژەکانی سەرەتای گفتوگۆوە بە نووسراوی نهێنی  بەرپرسی لقەکانی بەعس لە (مەنزومەی شیمال) ئاگادارکرابۆوە لە دڵنەواییکردنی جاشەکان و کوردەکانی سەربە رژێم کە ترسیان لە گفتوگۆکە نەبێت خۆیان  و ئیمتیازاتەکانیان پارێزراو دەبێت. ئەوەش تاڕادەیەک دەستی جاشەکانی واڵاکرد لە بۆسەنانەوە بۆ ئەو پێشمەرگانەی بە مۆڵەت دادەبەزیین بۆ شارەکان.

تەڵە و تەشقەڵە 
رژێم هەرچی لە دۆخەکەی دەکۆڵییەوە مفاوەزات بەو شێوەیە بڕوات لە قازانجی سیاسەتەکانی خۆی ناشکێتەوە، بۆیە وەک هەوڵێک بۆ تێکدانی دۆخەکە لەلایەک لەڕێی جاش و بەکرێگیراوەکانییەوە کەوتە نانەوەی تەڵە و بۆسە بۆ پێشمەرگە و فەرماندە جەربەزەکان و بەو هۆیەشەوە چەندین فەرماندە و کادر و پێشمەرگەیان بە شێوەی ناجوامێرانە و غافڵگیرانە شەهیدکرد، لەسەرووی هەموویانەوە شەهیدان: ملازم سەید کەریم و مامەڕیشە.
لەلایەکی دیکەشەوە کەوتنە دەستگیرکردن و گوللەبارانکردنی ئەو سەربازە کوردانەی لە بەرەکانی جەنگی عیراق – ئێران هەڵاتبوون، هەروەها گوشارخستنە سەر خوێندکارانی زانکۆ و پەیمانگەکان تا لە پشووی هاویندا بچن بۆ مەشق لە سەربازگەکانی جەیشی شەعبیدا کە میلیشیایەکی حزبی بەعس بوو بۆ پاڵپشتی سوپا دروستکرابوو لەکاتی جەنگدا.

ساردبوونەوە و گلەیی و گازاندەی خەڵک
ئەم رێوشوێنانە و ئەو گێچەڵانەی رژێم لە ناوەڕاستی ساڵی  1984 دا ببووە مایەی ساردبوونەوەی بەشێک لە پێشمەرگە و تێکۆشەران لەلایەک و بەرزبوونەوەی دەنگی ناڕەزایی و گلەیی و گازاندەی خەڵک بەگشتی و جەماوەری یەکێتی بەتایبەتی، جگەلەوەش حزبەکانی دیکەش جۆرەها تیر و توانجیان لە یەکێتی دەدا و تۆمەتباریان دەکرد بە تەسلیمبوون بەو سیاسەتە و گوایە چیتر هێزی پێشمەرگەی یەکێتی توانای بەرگریی و روبەڕوبوونەوەی رژێمیان نەماوە.
هەرچی رژێمیش بوو هەڕەشە و گەفی ئەوەیان لە وەفدی دانوستانکاری یەکێتی دەکرد کە ئەگەر شەڕ بکەنەوە، ئەوا بە هەموو شێوەیەک پەلاماریان دەدەن و هەموو جبەخانەی خۆیان لە دژی یەکێتی دەخەنەکار.

پووچەڵکردنەوەی هەڕەشە و توانجەکان
وەک لە سەرەتاوە ئاماژەمان پێکرد، داستانی دابان - هەلاج وەڵامی گلەیی هەموو دۆستان و جەماوەری یەکێتی و توانجی نەیارانی یەکێتی و هەڕەشەی دوژمنانی کوردی دایەوە.
داستانی دابان – هەلاج سەلماندی کە یەکێتی وەک مارشەکەی (لە ئاشتیدا کۆتری سپی و شنەی بایە و لە شەڕیشدا پڵنگە و رەشەبایە). 
هەرچەندە تا رۆژی 15/1/1985 بەڕەسمی گفتوگۆ کۆتایی نەهاتبوو، بەڵام هەر لەدوای شەهیدبوونی فەرماندە ملازم سەید کەریم-ەوە لە 15/9/1984 لە تاسڵوجەی نزیک سلێمانی، دانیشتن و گفتوگۆ بەرەو رێگەیەکی داخراو چوو، بەتایبەتی لە دوای رێکەوتنی رژێم لەگەڵ تورکیا لە 1/9/1984 بۆ هاتنەناوەوەی سوپای تورکیا بۆ باشووری کوردستان بە قووڵایی 15 کلیلۆمەتر، بەڵام دۆخەکە بە هەڵواسراوی مابۆوە و حاڵەتی (نەشەڕ نە ئاشتی) لەئارادا بوو، ئەگەرچی رژێم لەلایەن مەفرەزە خاسە کوردە خۆفرۆشەکانی سەربەخۆی و بە پیلانی ئیستیخباراتی عەسکەری لێرە و لەوێ بەردەوام بوو لە شەهیدکردنی پێشمەرگە، بەڵام ی.ن.ک هەر سیاسەتی دانبەخۆداگرتنی پەیڕەوکرد، بە هیوای ئەوەی تا دوادڵۆپی گفتوگۆکە بڕوات، بەڵام تا دەهات لەدوای رێکەوتنە سەربازییەکەی ئەنقەرە -  بەغداوە رژێم زیاتر خۆی لە گفتوگۆ و دانوستاندنەکە دەدزییەوە.

بەیاننامە، مامەڕیشە، زنجیرەیەک تۆڵە
کۆمیتەی سەرکردایەتیی یەکێتی دوای زنجیرەیەک کۆبوونەوە و هەڵسەنگاندنی هەموو لایەنەکانی دۆخەکە و دڵنیابوون لە بێباکیی رژێمی بەعس سەبارەت بە چارەسەری مەسەلەی کورد بە شێوەی ئاشتیانە، لە رۆژی 15/1/1985دا بەیاننامەیەکی دەرکرد و کۆتایی هێنان بە مفاوەزاتی راگەیاند، بەڵام وەک هەوڵێک بۆ پاراستنی گیانی ئەو پێشمەرگانەی کە هێشتا لە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی رژێمدا مابوون، بەیاننامەکە هیچ ئاماژەیەکی تێدا نەبوو بۆ دەستپێکردنەوەی شەڕ، بەڵام دوای  تەنها نۆ رۆژ بەسەر بڵاوبوونەوەی بەیاننامەکەدا، رژێم بە پیلانێکی ئیستیخباراتی عەسکەری مامەڕیشە و هەردوو پێشمەرگەی دەستەکەی سەردار و موحسین-ی شەهیدکرد کە مامەڕیشە جگە لەوەی ناوبانگی لە هەموو کوردستاندا هەبوو و یەکێک بوو لە فەرماندە هەرە ئازا و چەلەنگەکانی یەکێتی و ئەفسانەیەکی شۆڕشی نوێ، خۆشەویستییەکی گەورەی لەناو خەڵک و هێزی پیشمەرگەدا هەبوو، بۆیە هەواڵی شەهیدبوونی مامەڕیشە و سەردار و موحسین، بووە ئاگر و سەبر و ئارامیی پێشمەرگە و خەڵکی گڕدا و هێزی پێشمەرگە لە چەندین ناوچەی جیاجیا و بەتایبەتی لە سنووری گەرمیان و کەرکوک زنجیرەیەک چالاکییان لە ژێر ناوی (تۆڵەی مامەڕیشە و هاوڕێکانی) دا کرد، کە بەتەواوەتی هێزەکانی رژێمیان شپرزەکرد بەوپێیەی چاوەڕێی ئەو کاردانەوە گورچکبڕەیان نەدەکرد.

شەهید مامەڕیشە

هەڕەشەکان و دەستپێشخستن

سەرکردایەتی و وەفدی دانوستانکاری یەکێتی هەڕەشەکەی وەفدی دانوستانکاریان بە هەند وەرگرتبوو، ماوەیەکی زۆریش بوو بەهۆی شەڕی عیراق – ئێرانەوە بەشێک لە بارەگاکانی سەرکردایەتی یەکێتی و کومەڵە و شۆڕشگێڕان گواسترابوونەوە بۆ دۆڵی جافایەتی و بەتایبەتی لە گوندەکانی سەرگەڵو-بەرگەڵو، هەڵەدن و یاخسەمەر، بۆیە سەرکردایەتی و مەکتەبی عەسکەری بڕیاریدا ئەو زنجیرە چیایەی بەسەر ئەو ناوچەیەدا زاڵە و لە ساڵی 1975 بەدواوە رژێم رەبییە و سەربازگەی لێ قایم دەکات، پاکبکاتەوە، بۆ ئەوەش بە پلانێکی سەربازیی تۆکمە و نهێنی لە رۆژی 9 ی شوباتەوە لەرێی بێسیم و ئیزگەی دەنگی گەلی کوردستانەوە زۆربەی پێشمەرگەکانی تیپەکانی سنووری مەڵبەندی یەک و دوو لەو ناوچەیە کۆکرانەوە.
هەڤاڵ مەحمودی حاجی عومەر پێشمەرگەی دێرین و بەشداری داستانەکە (کە بە عومەر بیکەیسی ناسراوە لە ئەکاونتی خۆی لە فەیسبووک لەبارەی داستانەکەوە نووسیوێتی: «سەرەتای مانگی شوباتی (1985) تەنیا سێ حەفتە لە دوای شەهیدبوونی مامەڕیشە و هاوڕێکانی، بە بڕیاری سەرکردایەتی هێزەکانی مەڵبەندی یەکی پێشمەرگە بە فەرماندەیی جەبار فەرمان و سامان گەرمیانی کە جێگری بوو بەرەو دۆڵی جافایەتی جووڵێنران. 
لە بەشێکی دیکەی گێڕانەوەکەدا دەڵێت: هێزەکە بە دوو سێ بەش گەیشتینە شوێنی مەبەست. 
وەک دەگێڕێتەوە لە رۆژی 14/2/1985 هەموو تیپەکان لە گوندی هەڵەدن کۆبوونەوە کە ئەو چەند رۆژە قورساییەکی زۆر کەوتبووە سەر دانیشتوانی گوندەکانی دۆڵی جافەتی،
سەعات 8:30 بۆ 9 ی شەو بە چاوساغی کۆمەڵێک لە شارەزایانی ناوچەکە لە پێش هەموویانەوە شەهید غەریب هەڵەدنی و خوالێخۆشبوو کاک عوسمان گێچینەیی و مام عومەری باوکی مامۆستا ئەبوبکر هەڵەدنی و بە سەرپەرشتی راستەوخۆی ملازم عومەر لێپرسراوی ئەوکاتی مەکتەبی عەسکەری و کاک جەبار فەرمان لە گوندی هەڵەدنەوە بە قەدبڕ سەرکەوتین بۆ سەر شاخی دابان. 
لە قۆڵێکی دیکەشەوە بەشێک لە هێزەکانی مەڵبەندی دوو بە سەرپەرشتی کاک قادری حاجی عەلی لێپرسراوی مەڵبەندی دوو لە سەرگەڵوو بۆ زنجیرە شاخی هەلاج سەرکەوتن.  

هێزەکەی سەر جادەی دوکان
پاشان دەڵێت بۆ رێگریکردن لە هەر هێزێکی دوژمن کە بیانەوێت لە سلێمانی یاخود شارۆچکەی دوکان و سەربازگەکانی سوسێ و تاسڵوجەوە بێن بە هانای هێزەکانی سەر دابان و هەلاج و شەدەڵە و سورداشەوە، هێزێکی تۆکمە لە بەشێک لە تیپەکانی مەڵبەندی دوو بەتایبەتی تیپەکانی23ی سورداش و 25ی خاڵخاڵان و 21ی کەرکوک لە حاجی تان و سەر جادەی گشتی سلێمانی- دوکان بۆسەیان دانا بۆ هەر هێزێک کە بێت بەهانایانەوە و لە رێگای نێوان دوکان - سورداشیش چەند مەفرەزەیەکی تیپی 99ی بیتوێن بۆسەیان دانا. 
وەک ئاماژەی پێ دەدات پاش گەیشتن بەو شوێنانەی بۆیان دیاریکراوە، لەسەر شاخ لەناو شەختە و بەفردا دامەزران تا سەعاتی سفری بۆ دەستپێکردنی هەڵمەتەکان دیاریکرد،  کە سەعات 4:00 ی بەرەبەیانی رۆژی 15/2/1985 بوو. 
یەکەم تیپ کە ئەرکی گرتنی سەختترین رەبییەیان پێ سپێردرابوو، تیپی 53ی شێروانە بوو بە فەرماندەیی عادل شکور فەرماندەی تیپەکە و لە کاتی دیاریکراوی خۆیدا و لەگەڵ یەکەم RBG دا، تەقە لەهەموو قۆڵەکانەوە دەستیپێکرد و لەماوەیەکی کەمتر لەوەی کە پێشبینی کرابوو، هەموو سەر شاخ و بەرزاییەکان بە سەرجەم رەبیەکانەوە ئازادکران و سەعات 10 سەرلەبەیانی هێزەکان لەناو گوندی شەدەڵەدا یەکیانژ گرتەوە. 
پاش نیوەڕۆی هەمان رۆژ، هێزی پێشمەرگە لە هەموو قۆڵەکانەوە هێرشێکی فراوانی دیکەی  دەستپێکرد بۆ گرتنی بارەگای سریە و بارەگای فەوجی نێوان شەدەڵە و سورداش و رەبیەکانی دەوروبەریان. 
لە بەشێکی دیکەی گێڕانەوەکەیدا دەڵێت سەرەڕای ئەوەی هێزەکانی خاڵخاڵان و سورداش و کەرکوک لەسەر جادەی دوکان سلێمانی شەڕێکی جوامێرانەیان لەگەڵ هێزێکی پشتیوانیی رژێمدا کرد و زیانی زۆریان پێگەیاندن، بەڵام هێزەکانی رژێم بە پاڵپشتیی فڕۆکەی هیلیکۆپتەر و تۆپخانە لە سەربازگەی سوسێ-وە گەیشتنە فریای بارەگای فەوجەکەی نێوان شەدەڵە – سورداش و بارەگای لیوای جەیش شەعبی.

ئەو پۆلە شەهیدەی کە بەتۆمەتی هەڵاتن لە سەربازی لە رۆژی 7/3/1984دا لە سەربازگەی تانجەرۆ گوللەباران کران

باجی سەرکەوتنەکە

لەو داستانە بێوێنەیەدا کە 17 رەبیە و سێ بارەگای سریە گیران و زنجیرە چیای دابان هەلاج چەرماوەند و هەردوو  گوندی شەدەڵە و هۆمەرقەوم ئازادکران و بە شەڕەکەی سەرجادەی دوکان - سلێمانییەوە  نزیکەی 560 کەس لە هێزەکانی رژێم کوژران و نزیکەی 150 کەسیشیان لێ بەدیلگیرا و بە سەدان پارچە چەکی قورس و سوک و جیهازی بێسیمی راکاڵ و پێداویستیی سەربازی و نەخۆشخانەی گەڕۆکی مەیدانی و بەدالە دەستکەوتی هێزی پێشمەرگە بوو، جگە لەوەی دەیان تانک و زریپۆش و ئۆتۆمبێلی سەربازیش تێکشکێنران و دوو کۆپتەریش خرایە خوارەوە. 
دیارە باجی ئەو سەرکەوتنەش  خوێنی گەشی 17 فەرماندە و پێشمەرگە بوو کە بریتیبوون لە شەهیدان: شێخ فاروق فەرماندەی کەرتی تیپی 37 ی شارباژێڕ و مام والی باریکەیی فەرماندەی کەرتی دووی تیپی 55ی قەرەداغ و شوان حەکیم حەمەڕەش، شامیل حەمە عەلی (رێبوار)، کاوە تەیفور ئیبراهیم، سەلیم سەلام (رەوەند)، شەفیق کاکل (هێمن)، فەخرەدین عەلی رەزا (هەردی) لە تیپی 21ی کەرکوک،  سەید ئیبراهیم لە تیپی 25ی خاڵخاڵان، عوسمان عەلی محەمەد لە تیپی 57ی سەگرمە، ئیسماعیل عەبد محەمەد لە تیپی 53ی شێروانە، عوسمان مەحمود محەمەد (شەهاب) لە تیپی 33ی سلێمانی، محەمەد عەزیز، عەبدولخالق عەزیز (ئاسۆ) لە تیپی 31ی پێنجوێن، ئەحمەد عوسمان، هەمزە خدر، ئومێد ئەحمەد، عەزیز شەوگەڕی و هادی عەبدول لە تیپی 93ی کۆیە.

رۆڵی ئێزگە لە جۆشدانی  ورەی پێشمەرگە و جەماوەردا
ئەو داستانە جگەلەوەی توانی خەونەکانی رژێم ئاوەژوو بکاتەوە، ئەو جۆشوخرۆشەشی بۆ سەرجەم هێزی پێشمەرگە لە ناوچە جیاجیاکان گەڕاندەوە کە لەماوەی مفاوەزاتدا کەمێک ساردببوونەوە و متمانەشی گەڕاندەوە بۆ جەماوەری خەڵکی کوردستان کە هەندێکیان کەوتبوونە ژێر کاریگەریی پڕوپاگەندەی دوژمنان و نەیارانی یەکێتییەوە بەوەی گوایە هێزی پێشمەرگەی یەکێتی توانای بەرگریی نەماوە و یان درێژە بە مفاوەزات دەدات وەک پڕۆژەیەکی ئیستیسلامی، یان سەنگەری مقاوەمەت چۆڵ دەکات و بڵاوەی لێ دەکات.
لەو رووەشەوە ئیزگەی دەنگی گەلی کوردستان لە یەکەم پەیامیدا لەکاتی بڵاوکردنەوەی هەواڵی سەرکەوتنی داستانەکەدا توانی ببێتە پارسەنگی هەموو ئەو میدیا زیکن و زەردانەی لە ماوەی ساڵێکی مفاوەزاتدا نوقڵانەی کۆتاییهاتنی هێز و توانای یەکێتییان لێدەدا.

شەهید ملازم سەید کەریم

ئەمجارە بەفریش گڕی گرت!

لێرەدا جێی خۆیەتی کە دەقی ئەو پەیامەی ئێزگەکە وەک خۆی بنووسینەوە بۆ مێژوو:
ئەمجارە بەفریش گڕی گرت... میللەتە خۆشەویستەکەمان.. تاجی سەری پێشمەرگە... گوێ رادێرن بۆ ئەم هەواڵە.. بۆ ئەم مژدەی سەرکەوتنە.. خۆزگە ئێوەش تەماشاکی مەیدانی شەڕ دەبوون و دەتانبینی کە چۆن هاتن، کەرت کەرت، تیپ تیپ، هەزاران سوارەی مەریوان، بازی بەرزەفڕی گەرمیان، ئاسکی تیژڕەوی شێروانە، هەڵۆی هەڵمەتی شارباژێڕ،  شێری قەرداغ‌ و ئاسۆس، پڵنگی تووڕەی پێنجوێن، بەوری چاوتیژی سەگرمە، یەکانەکانی خاڵخاڵان، پەڵخی شەڕەنێزی سورداش، هێزی گورجوگۆڵی کەرکوک.. پێش ئەوەی سواری ئەسپی سەرکێشی بڕوابن بەرەو هەواری هەڵمەت.. کراسی رەشی دایکی شەهیدانیان ماچ کرد، چاویان گێڕا بە دێهات و کانی و داروبەردی راگوێزراو و کاولکراوی کوردستاندا و هەریەک مشتێک خۆڵی هەڵگرت، سوێندی پێ خوارد، نەسرەوتن تا سەرکەوتن.
تۆڵەی شەهیدان سەید کەریم و هاوڕێکانی، مامەڕیشە و هاوڕێکانی، هەموو ئەو شەهیدانەی لەماوەی گفتوگۆدا شەهیدکران......
دوای ئەوەی دەقی هەواڵی چالاکییەکە بە سەرجەم کوردستاندا بڵاوبۆوە، ئیتر لە زۆربەی ناوچەکان شێوازی شەڕ لە شەڕی بەرگریی و بۆسە دانانەوە، گۆڕرا بۆ شەڕی ئازادکردنی ناوچە و شەڕی بەرەیی درێژخایەن و هەر لەو ساڵەدا چەند ناوچەیەک بە سەنتەری ناحیەوە رزگارکران وەک قەرەداغ، سەنگاو، دێگەڵە، رواندز و چەند گوندێکی دەورەبەریان و ئاستی چالاکیی پێشمەرگە لە گرتنی رەبییەوە گۆڕرا بۆ گرتنی بارەگای سریە و بارەگای فەوج.

رۆڵی سەرکەوتنی پلانی داستانەکە
سەرکەوتنی پلانەکە بەو تۆکمەییە و جێبەجێکردنی داستانەکە لە ماوەیەکی زەمەنیی دیاریکراودا رۆڵێکی گەورەی بینی لە نیشاندانی رۆڵ و کاریگەریی هێزی پێشمەرگەی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لەسەر ئاستی ناوخۆ و ئیقلیمی و دەرەوەش، ئەگەرچی لەگەڵ زۆریی لایەنە ئیجابییەکەی، لایەنە سلبییەکەشی کەم نەبوو. 

*لەسەر ئاستی ناوخۆ 
تەوژمێکی گەورەی بوژانەوەی بە هێزی پێشمەرگە و رێکخستنە نهێنییەکان دا و گیانی فیداکاریی و مقاوەمەتی بەهێزتر کرد کە بەجۆرێک لە جۆرەکان ‌هێزە سەربازییەکانی رژێم لە هێرش و هەڵمەتی پێشمەرگە دەسڵەمینەوە، بەڵام بەراورد بە پێشتر هێزە ئەمنییە داپڵۆسێنەرەکانی رژێم لەناو شاردا دڕندانەتر بەربوونە گیانی خەڵکی بێ دیفاع و گرتنی کەسوکاری پێشمەرگه و لایەنگرانی یەکێتی کە بەهۆی ماوەی مفاوەزاتەوە زۆرێک لە هەوادارانی یەکێتی و رایەڵەکانی رێکخستن ئاشکرا ببوون، بۆیە لەبەرامبەر هەر چالاکییەکی پێشمەرگەدا، چەند کەسێکیان لە شوێنی رووداوەکە دەستگیر دەکرد و بەشێوەیەکی دڕندانە گوللەبارانیان دەکردن.

*لەسەر ئاستی میدیای عەرەبی و ئیقلیمی 
داستانی دابان- هەلاج راستییەکی سەلماند کە هێزی پێشمەرگەی یەکێتی لە باشووری کوردستاندا یەکەم هێزی کاریگەرە، بەو پێیەی لە ماوەی ساڵێک گفتوگۆدا هیچ چالاکییەکی پێشمەرگانەی ئەوتۆ دژی هێزەکانی حکومەتی عیراق نەکرا کە جێی باسکردن بێت، ئەوەش وای لە زۆرێک لەو  وڵاتانە کرد کە پارەی زۆر و زەوەندیان لە حزبەکانی تر و هێزەکانی ئۆپۆزسیۆنی عیراقدا خەرج دەکرد، هەوڵ بدەن رایەڵەی پەیوەندیی لەگەڵ یەکێتیدا دابمەزرێنن.

21/3/1984 - سورداش، مام جەلال  لە وتارێکدا بانگەوازی ئاشتبوونەوەی ئاراستەی حزبە سیاسییەکانی کوردستان کرد

*لەسەر ئاستی دەرەوە

 میدیا و حزب و رێکخراوە سیاسییە جیهانییەکان کە پێشتر وەک پێویست زانیاریی ئەوتۆیان لەسەر یەکێتی نەبوو، یان هەندێک جار لە ژێر کاریگەریی پڕوپاگەندەی ناحەزانی یەکێتیدا پێیان وابوو کە یەکێتی پەیوەندیی لەگەڵ رژێمی بەعسدا هەیە، لەدوای داستانی دابان - هەلاج و داستانەکانی دواترەوە کە دەبوونە هەواڵ لە میدیا جیهانییەکاندا، زیاتر ئاشنابوون بە توانا و رۆڵی یەکێتی لە گۆڕەپانی سیاسیی عیراق و کوردستاندا، بەڵام ئەوەش بۆخۆی لایەنی سەلبی هەبوو کە بۆ یەکێتی بووە مایەی سەرئێشە، چونکە بەهۆی جەنگی عیراق – ئێرانەوە، زۆربەی وڵاتانی زلهێز و خاوەن گاریگەری لەسەر سیاسەتی جیهان لەڕووی بەرژەوەندیی ئابووریی و سیاسییەوە، پشتیوانیی رژێمی عیراقیان دەکرد، بۆیە رژێمیش ئەو دەرفەتەی قۆستەوە بۆ ناساندنی یەکێتی لە کۆڕ و کۆمەڵە نێودەوڵەتییەکاندا بە لایەنگری ئێران، بۆیە نەک هەر پەیوەندییەکانی یەکێتی لەگەڵ حزب و رێکخراوە بیانییە چەپ و سۆشیالیستەکاندا کاریگەریی لەسەر حکومەتی ئەو وڵاتانە نەبوو، بەڵکو بەشێک لەو حزبانە و میدیا جیهانییەکانیش چاوپۆشییان لە تاوانەکانی رژێم دەکرد، کە دواجار ئەو چاوپۆشییە کارەساتەکانی وەک کیمیابارانی هەڵەبجە و بالیسان و شێخ وەسانان و سێوسێنان و گۆپتەپە و عەسکەر و زنجیرە شاڵاوەکانی ئەنفالی بەشوێن خۆیدا هێنا.

ئەمجارە بەفریش گڕی گرت...
 میللەتە خۆشەویستەکەمان.. تاجی سەری پێشمەرگە... گوێ رادێرن بۆ ئەم هەواڵە.. بۆ ئەم مژدەی سەرکەوتنە.. خۆزگە ئێوەش تەماشاکی مەیدانی شەڕ دەبوون و دەتانبینی کە چۆن هاتن، کەرت کەرت، تیپ تیپ، هەزاران سوارەی مەریوان، بازی بەرزەفڕی گەرمیان، ئاسکی تیژڕەوی شێروانە، هەڵۆی هەڵمەتی شارباژێڕ،  شێری قەرداغ‌ و ئاسۆس، پڵنگی تووڕەی پێنجوێن، بەوری چاوتیژی سەگرمە، یەکانەکانی خاڵخاڵان، پەڵخی شەڕەنێزی سورداش، هێزی گورجوگۆڵی کەرکوک.. پێش ئەوەی سواری ئەسپی سەرکێشی بڕوابن بەرەو هەواری هەڵمەت.. کراسی رەشی دایکی شەهیدانیان ماچ کرد، چاویان گێڕا بە دێهات و کانی و داروبەردی راگوێزراو و کاولکراوی کوردستاندا و هەریەک مشتێک خۆڵی هەڵگرت، سوێندی پێ خوارد، نەسرەوتن تا سەرکەوتن.
تۆڵەی شەهیدان سەید کەریم و هاوڕێکانی، مامەڕیشە و هاوڕێکانی، هەموو ئەو شەهیدانەی لەماوەی گفتوگۆدا شەهیدکران.

لە دەنگی گەلی کوردستانەوە مژدەی سەرکەوتنەکە راگەیەنرا