هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی لە عیراق و هەرێمی کوردستان، لە پاش روخانی رژێمی عیراقەوە لێرەن، چۆنیان ویستبێت وایان داناوە و نەخشەی سیاسیی و ئیداریی عیراق بێ بڕیار و پلانی ئەوان بە تایبەت ئەمریکا، نەکراوە.
کورد چی بۆ ئەوان کردووە؟
هاوپەیمانان گەورەترین سوودێک کە پێیان گەیشت لەلایەن کوردەوە، ئەوە بوو کە( باکووری عیراقیان) تا نزیک بەغدا راماڵی بێئەوەی سەربازێکیان بکوژرێت، لەکاتێکدا کە لە بەسرەوە بەرەو بەغدا هاتن دەیان کەسیان لێ کوژرا.
لەدوای پڕۆسەکەش سەرجەم 4500 سەربازی ئەمریکی لە عیراقدا کوژراون کە هەموویان لە ناوەڕاست و خوارووی عیراق بووە.
کەوابوو دەکرێت ئەمریکا و هاوپەیمانانی لە بەرامبەر ئەمە پاداشتی کوردیان لە هەرێم دابێتەوە یان بیدەنەوە.
لە شەڕی داعشیشدا کورد بۆ هاوپەیمانان گەورەترین رۆڵی بینی و تەنها هێز بووە کە متمانەیان پێیکردووە، ئەمە باڵی کێشا بۆ خۆرئاوای کوردستانیش لە سوریا.
زۆرێک لە سەرۆک و بەرپرسانی وڵاتان جەختیان لەسەر ئەوە کردۆتەوە کە هاوکاری پێشمەرگە دەکەن، بەڵام تەنها وەزیرێک یان سەرکردەیەکی سەربازییش باسی لە دروستکردنی کیانێکی کوردی لەم هەرێمە نەکردووە و بە بەرچاویانەوە لە گشت لایەکەوە هێرشی دەکرێتە سەر و ئابڵووقەی دەدەن.
سوپای یەکگرتوو مەرجی بوون بە دەوڵەتە
مەرجەکانی دروستبوونی کیان یان دەوڵەت جگە لە ئابووری و ئیداری، سەربازییە ئەویش خۆی لە سوپایەکی رێکخراوی سەرتاسەریی نیشتمانیدا دەبینێتەوە، ئەگەر هاوپەیمانان مەبەستیان یەکخستنی هێزی چەکداری کوردستانە وەک سوپایەکی نیشتمانی، ئەمە ناگونجێت لەگەڵ سیاسەت و هەڵوێستی بەرامبەر (یەکپارچەیی خاکی عیراق) وەک ئیدیعای دەکەن، چونکە نابێت دوو سوپای جیاواز لە یەک وڵاتدا هەبێت، دەکرێت چەندین هێزی جیاجیا هەبن و هەموویان لەژێر فەرمانی یەک وەزارەتدا بن و هی یەک وڵات بن.
ئەمریکا و وڵاتانی دیکەی نێو هاوپەیمانێتییەکە سوورن لەسەر ئەوەی کە لە کوردستاندا یەک هێزی پێشمەرگە هەبێت، نەک چەند جۆرێک و سەر بە چەند حزبێک.
بەوپێیەش کە ئەوان پابەندن بە پرۆتۆکۆلە نێودەوڵەتییەکانەوە، ئەوا ناکرێت پێمان وابێت ئەمریکا دەیەوێت سوپایەکی بەهێزی یەکگرتووی نیشتمانیمان هەبێت، ئەگەر ئەمەی بوێت ئەوا بۆ مەرامی خۆیەتی و بەکارهێنانی ئەو سوپایەیە لە دژی لایەنە چاوەڕوانکراوەکانی ناوچەکە، یان بۆ پاراستنی هاوسەنگیی هێزە لە عیراقدا.
هەبوونی یەک هێزی چەکدار لە هەرێم، خواستی هەموو کوردێکی دڵسۆزە، چونکە پەرتەوازەیی و هەمە جۆریی هێز لە هەرێم بۆ ئێستا و ئاییندەش خراپە.
دەمانەوێت سوپایەکی یەکگرتوومان هەبێت، حزبی نەبن و لە گەنجانی وڵات پێکبێن وەک ( جیش)، سوپایەک بێت لە دەرەوەی هێزەکانی حەفتا و هەشتا و هەموو هێزە ئەمنییەکانی دیکە، گەنجانی سەرووی 20 ساڵ وەربگرێت و دایانبمەزرێنێت بەرامبەر مووچە، پیشەیان ئەوە بێت و پابەند بن پێیەوە، نەک پانزە رۆژ لە خاڵێکی پاسەوانی بن و پانزەش
لە ماڵەوە بن.
دروستکردنی سوپایەکی لەم جۆرە ئەستەم نییە، بەڵام یەکخستنی هەموو هێزی پێشمەرگەی هەرێم بە بیروباوەڕی جیاوازەوە ئەستەمە.
تائەوکاتەی هێزی پێشمەرگە لەژێر هەژموونی چەند کەسێکدا بن و بە ئاراستەی جیاواز ببرێن، ناکرێت لە چاوەڕوانی یەکخستنیاندا بین، ئەوەش بەس نییە کە یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان پێی هەڵدەستێت لە یەکخستنەوە و تۆکمەکردنی هێزە چەکدارەکانی خۆی، ئەمەیان لە سوودی یەکێتی و خەڵکی هەرێمە، بەڵام بە مانای یەکخستنی هێزی پێشمەرگەی کوردستان نییە، رەنگە ئامادەکارییەکی باش بێت بۆ ئەوکاتەی دەکرێت هێزی هاوبەش دروستبکرێت، چونکە لە هەندێک شوێن هێزی پێشمەرگەمان هەیە لە ناو حزبەکەی خۆیاندا فەرمان لە حزب وەرناگرن بەڵکو لە کەسایەتییەکی دیاریکراوی خۆیانی وەردەگرن.
پێشمەرگەکانی بەرەی کوردستانی سوپایەکی کاتی بوو
پێش راپەڕینی 1991 هێزی پێشمەرگەی ناو بەرەی کوردستانی، بە بڕیاری سەرکردایەتیی بەرە یەکخران و بە هاوبەشی فەرمانیان پێدەدرا، ئەمە بەو مانایە نەبوو کە هەموویان یەک بیروباوەڕیان هەبوو بێت، بەڵام ئامانج یەک بوو لەگەڵیشیدا کاتی بوو، هەر بۆیە دوای راپەڕین زۆری نەخایاند نەک ئەو سوپا یەکگرتووە نەما، بەڵکو بووە شەڕی ناوخۆ و ئەوانەی پێشڕەوی راپەڕین بوون خزانە ناو شەڕی یەکتر کوشتنەوە و مانایەک نەک بۆ سوپاکە بەڵکو بۆ بەرەی کوردستانییش نەما.
ئەگەر ئێمە پێمان وابێت ئەمڕۆ دەتوانین هێزی پێشمەرگە یەک بخەین و ئەوەی بەرەی کوردستانی ئەوکات بکەینە ئەزموون، ئەمە هەڵەیە، بەڵام دەکرێت ئەوەی ئەوکات دووبارە بێتەوە، وەک ئەوەی لە روبەڕوبوونەوەی داعشدا روویدا.
لاوازیی و پابەندبوون بە هەستی نەتەوەییەوە
لەدوای ئەوەی چەند ساڵێکە کەوتوینەتە بارودۆخێکی خراپی ئیداری لە هەرێم، سەرەکیترین بابەت ئەوەی مووچەیە کە زۆرێکی لێ گلدراوەتەوە بە عنوانی پاشەکەوت و تائێستاش نەک ئەو بڕە پاشەکەوتە بێسەر و شوێنە بەڵکو مووچەکەش لە مان و نەماندایە و وەرگرتنی لەکاتی خۆیدا بۆتە هەواڵی خۆش و بە پەلە، کارەبا، ئاو، جادەوبان، دەرمان و چارەسەر، رۆتیناتی فەرمانگەکان، کەمیی هەلیکار، دانەمەزراندن، زۆرشتی تر بوونەتە هۆکاری ئەوەی ئینتیما بۆ خاک و نەتەوە لاواز ببن، ئەمەش وادەکات تاک پشت لە پیرۆزییەکانی خاکەکەی بکات و جێی بهێڵێت، ئەوەش کە ناتوانێت جێیبهێڵێت، ئەوا وەفا و خۆشەویستی و دڵسۆزیی بۆی نابێت و حکومڕانییەکە بە هی خۆی نازانێت. ئەمە راستییەکە و کۆسپە لەبەردەم هەر پڕۆسەیەکی نیشتمانیی کە یەکخستنی هێزی پێشمەرگەش یەک لەوانە.
کەوابوو ئێمە دۆخی هەرێم بە باشی دەزانین، هەست بە دابەشبوونی تاکەکانی بەسەر چەندین بیر و ئاراستەی جیاوازدا دەکەین، ئەوەش دەزانین کە خەڵک لە بێزارییان بۆ حکومڕانیی خۆمان دەخزێنە ناو رێکخستنەکانی حزبی دەرەوەی هەرێم، ئیتر چۆن دەتوانین هێزی پێشمەرگەی یەکگرتووی وڵات لەم هێزانەی ئێستا پێکبهێنین؟
ئەفسەرێکی پلە باڵای پێشمەرگە وتی: ئێمە پێمان خۆشە هێزەکانمان بکەینە یەک، ئەمە خواستی نیشتمانی و نەتەوەیی و حزبەکەشمانە، بەڵام ناکرێت، چونکە لە کاتی هاتنەپێشی رووداو و ئەگەرەکاندا هەریەکەمان چاوەڕوانی سەرکردایەتی حزبەکەی خۆی دەکات و فەرمان لەوێوە وەردەگرێت!
سەربازانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی لە عیراق
