سینەما و جینۆساید

نێوەندی بەرجەستەکردنەوەی زام

11:39 - 2024-11-24
پ.ی.د.دڵشاد مستەفا
34 خوێندراوەتەوە

2 – 2 و کۆتایی

   ئێمە پێویستمان بە جۆرێکیتر لە کارکردنە تا روانینی دنیا بۆ ئێمە لە بەزەییەوە بگۆڕێت بۆ رێز، مامەڵەی ئەوان لە سۆزەوە بگوێزینەوە بۆ عەقڵ، بۆ ئەمەش دەبێت عەقڵگەرابین نەک سۆزگەرا

لەم سەروبەندەی خواستەکانی ئێمە بەرەو فراوانبوون دەڕوات، جارێکی دی وێناکردنەوەی تاوانەکان بەشێوەیەکی ئەکادیمی و دروست، دنیا دەخاتە بەردەم شەرمی قەرزارباریی سەردەمێک کە تێپەڕی و قەرەبووی لە سەردەمێکی تردا کە ئێستا و ئایندەیە. ئەوەی دەبێت لەم پێناوەدا بکرێت، دۆزینەوەی فۆڕمێکی سینەمایی دروستە لە دەرەوەی گێڕانەوە تەقلیدییەکان و ئەو ستایڵەی تا ئێستا فیلمی لەمەڕ ئەو تاوانە پێ بەرهەم هاتووە، لە دۆخی دووبارەبوونەوەی ئەزموونی رابردوودا، هیچ ناچنینەوە، بەتایبەتی کە وا بیر لەو زامە بکەینەوە وەک خۆی پیشانی دنیای بدەین، چونکە هەمیشە یه‌كێك له‌ گرفته‌كانی به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ی وێنه‌ی رووداوه‌كانی رابردوو له‌نێو كایه‌ی هونه‌ری كوردیدا، ســـه‌رله‌نوێ به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ی واقیعه‌، یان كۆپیكردنه‌وه‌ی رابردووه به ‌ورده‌كارییه‌كانییه‌وه‌، وه‌ك ئه‌وه‌ی هونه‌ر بیه‌وێت بڵێیت من ته‌نها وێنای رووداوه‌كان ده‌كه‌م و ئیدی ئه‌وه‌ی له‌به‌رده‌می وه‌رگردا رووده‌دات راستییه‌.
وه‌لێ كه‌مده‌ستی ته‌كنیكی و گوزارشت له‌به‌رده‌م گه‌وره‌یی ئه‌و برینانه‌دا واده‌كات، كه‌ نه‌ك وێنه‌ راسته‌قینه‌كه‌ نه‌گات، به‌ڵكو به‌شێوه‌یه‌كی شێواو ده‌رده‌بڕێت.

گلەیی لە ئەدەب دەکەن
 لە هەندێک ئارگومێنتی سادەدا نێوەندە هونەری و رووناکبیرییەکەی ئێمە گلەیی لە ئەدەب دەکەن کە جگە لە هەندێک کاری دەگمەن، هێشتا گوازرشتی تەواوی لە تاوان نەکردووە تا سینەما بتوانێت پەنای بۆ ببات و لەوێوە چیرۆکەکانی خۆی بەدەستبهێنێت. ئەم رایە دوورە لە تێگەیشتن لە هێز و کاریگەریی وێنەی بەرجەستەکراو، چونکە بە ئاسان هەستپێکراوە کە ئەوەی سینەما لە ئەدەب جیادەکاتەوە لە گوزارشتدا، ئەوەیە کە وێنەکانی نێو ئەدەب وێنەی زەینین، وەرگر بە کەرەستەکانی خۆی و بە پێودانگی ئەو وێنانەی نێو یادەوەریی خۆی بەرجەستەیان دەکاتەوە یان وێنایان دەکات، بەڵام سینەما وێنەکەی ئامادەیە و خۆی بە کەرەستەکانی خۆی بەرهەمی هێناون و بواری ئەوە بە وەرگر نادات کە وێنەکانی نێو یادەوەریی خۆی تێکەڵاوی بەرهەمهاتووەکە بکات، بەو پێیە سینەما راشکاو و راستەوخۆیە.

جۆرێکیتر لە کارکردن
 کەواتە دەربازی گەیشتن بەوانی دی، هەر بە تەنیا قسەکردن نییە لەسەر زام یان کڕووزانەوەیەکی نادروست نییە. ئێمە پێویستمان بە جۆرێکیتر لە کارکردنە تا روانینی دنیا بۆ ئێمە لە بەزەییەوە بگۆڕێت بۆ رێز، مامەڵەی ئەوان لە سۆزەوە بگوێزینەوە بۆ عەقڵ، بۆ ئەمەش دەبێت عەقڵگەرابین نەک سۆزگەرا، سواڵی بەزەیی بە وێنەی زامەوە هیچی لێ بەرهەم نایەت، چونکە وێناکردنی زام لە رێی گێڕانەوەوە، کاریگەریی خۆیان لەدەستداوە، بۆیە پێویستمان بە فاکتەرێکی کاریگەرترە کە وێنەیە و لە پرۆسەی بەرهەمهێنانەوەی یادەوەریدا، بەرجەستە دەبێت.

 لە رۆژگاری ئەمڕۆدا
دەشێت پێشنیازێکی نوێ بخەینە بەردەم فیلمسازانی کورد کە دەتوانن پەنا بۆ فۆڕمی نوێی کارکردن بەرن و واز لەو فۆڕمانە بهێنن کە پێشتر تاقیکراونەتەوە و نەیانتوانیووە لانیکەمی بینەری ئێمە بۆ خۆیان قایل بکەن. رەنگە ئەگەر قسەکردن لەسەر ستایڵی (راستی\چیرۆک Fact/Fiction)  چونکە لە رۆژگاری ئەمڕۆدا بینەران لەسەرانسەری جیهان ئارەزووی رەسەنایەتی و راستی دەکەن. ئەوان دەیانەوێت سەیری ئەو جۆرە لە فیلم بکەن کە هەست بە راستەقینەیی دەکەن و پەیوەندییان بە ژیانە ئاڵۆز و داواکارییەکانیانەوە هەیە، بۆیە لە زۆرینەی بەرهەمەکانی ئێستادا، رەوتێکی جیاواز لە چیرۆکەکاندا هەیە کە لەسەر بنەمای رووداوە راستەقینەکان دامەزراون، و خرۆشانێکی داهێنەرانە لە کارەکاندا کە سنوورەکانی نێوان فیلمی دیکۆمێنتاری و خەیاڵی تێکەڵ دەکات، بەڵام کاتێک ئەو کارە دەخرێتە چوارچێوەی سیناریۆوە، چۆن هێشتا قسە لەسەر راستەقینەیی بکەین؟
هەڵبەتە ئەم فۆڕمە کار و وردەکاریی زۆرتری دەوێت و گەڕان و پشکنینی زیاتر دەشێت کۆمەکمان بکات بۆ تێگەیشتن لێی. 
ئەو روانینە سەرەتاییەی دەربارەی ئەم فۆڕمە دەتوانین گەڵاڵەی بکەین ئەوەیە کە لە چوارچێوەی گێڕانەوەدا چیرۆکێکی راستەقینەی بونیادی لە چیرۆک نەخشێنراودا بەرجەستە بکرێت، بە شێوەیەک هێڵێکی کاڵی جیاکەرەوە هەبێت لەنێوان راستەقینە و چیرۆکدا لەنێوان واقیع و خەیاڵدا.
ئەم ستایڵانە دەتوانن ئەڵتەرناتیڤی دۆخی باو و تەقلیدی بن و فیلم لەو سنوورە بەرنە دەرەوە کە پێشتر فیلمسازی کورد تێیدا قەتیس بوو، سنوورێک بەلایەک رێی لە خەیاڵی دەگرت و لەلایەکی ترەوە لە چوارچێوەی لۆکاڵیدا دەیهێشتەوە.

وتارەکانی نوسەر