زیرەکیی دەستکرد زیاتر لە هەر کاتێکی تر، دەرفەتێکی مێژووییە بۆ کۆمەڵگەی کوردی، بەڵام ئەم دەرفەتە پێویستیی بە بەکارهێنانێکی هۆشمەندانە و ستراتیژیی هەیە
لە سەردەمی تەکنۆلۆژیای زانیاریی و گۆڕانکارییە خێراکاندا، زیرەکیی دەستکرد بووەتە یەکێک لە گرنگترین داهێنانە زانستیی و تەکنۆلۆژییەکانی سەدەی بیست و یەک، ئەم شۆڕشە تەکنۆلۆژییەش وەرچەرخانێکی گەورەی بەخشیوەتە هەموو بوارەکانی ژیان لە زانست و پەروەردە تا ئابووریی و کۆمەڵناسیی.
بۆ کۆمەڵگەی کوردی کە مێژوویەکی دوورودرێژی تێکۆشان و خەبات و داهێنانی هەیە، ئەم زیرەکی دەستکردە دەرفەتێکی مێژووییە بۆ گەشەسەندن و پاراستنی ناسنامەی کەلتوری خۆی لە جیهانێکدا کە بەردەوام گۆڕانکاری تێدا دەکرێت.
ئایا دەکرێت ئەم تەکنۆلۆژیایە ببێتە پردی پەیوەندیی نێوان میراتی کوردی و داهاتووی جیهانیی، بێ ئەوەی لە ناسنامەی رەسەن دووربکەوینەوە؟ ئایا دەتوانین زیرەکیی دەستکرد وەک ئامرازێک بەکاربهێنین بۆ پاراستن و بەهێزکردنی زمان و چیرۆک و کەلتوری کوردی؟
پاراستنی زمان و کەلتور
زمانی کوردی یەکێکە لەو زمانانەی بەردەوام لەژێر مەترسی لەناوچوون و فەرامۆشکردندایە، زیرەکیی دەستکرد دەتوانێت ببێتە هۆکارێکی سەرەکی بۆ پاراستن و گەشەپێدانی ئەم زمانە لە رێگەی:
1. پاراستنی ناسنامەی کەلتوریی
- بەکارهێنانی تەکنۆلۆژیا بۆ بەهێزکردنی زمان و کەلتور نەک لاوازکردنی.
- دروستکردنی ناوەڕۆکی دیجیتاڵی کوردی بە زمانی کوردی.
- پاراستنی میراتی نەریتیی لە رێگەی تۆمارکردن و دیجیتاڵکردن.
2 . گەشەپێدانی زانستی و تەکنۆلۆژیی
- پەروەردەکردنی تیمی پسپۆڕ لە بواری زیرەکیی دەستکرددا.
- وەبەرهێنان لە توێژینەوەی زانستییدا.
- دروستکردنی ژینگەیەکی گونجاو بۆ داهێنان.
3. بەهێزکردنی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان
- نمایشکردنی توانا و لێهاتوویی کۆمەڵگەی کوردی.
- دروستکردنی پردی پەیوەندی لەگەڵ کۆمەڵگە جیهانییەکاندا.
- بەشداریکردن لە گفتوگۆ و پڕۆژە نێودەوڵەتییەکاندا.
4. بەرنامەکانی وەرگێڕان
- دروستکردنی ئامرازی وەرگێڕانی زیرەک بۆ زاراوەکانی کوردی.
- پاراستنی وردەکارییە زمانەوانییەکان.
- ئاسانکردنی پەیوەندی نێوان ناوچە جیاوازەکانی کوردستان.
5. تۆمارکردنی میراتی زارەکیی
- بەڵگەنامەکردنی چیرۆک و ئەفسانە نەریتییەکان.
- گۆڕینی ناوەڕۆکی زارەکیی بۆ دەقی نووسراو.
- پاراستنی وردەکارییە مێژووییەکان.
6.پەروەردە و میرات
زیرەکیی دەستکرد دەرفەتی نوێی خوڵقاندووە لە بواری پەروەردە و پاراستنی میراتی کوردیدا.
- دروستکردنی پەڕەی پەروەردەیی ئەندامگیر.
- گەشەپێدانی ناوەڕۆکی دیجیتاڵی پەروەردەیی.
- گێڕانەوەی مێژووی کورد بە شێوازی داهێنەرانە.
دەرفەت و بەربەستەکان
بەربەستە تەکنیکییەکان وەک:
* سنووردارکردنی سەرچاوە تەکنۆلۆژییەکان.
* کەمیی وەبەرهێنان لە توێژینەوەکاندا.
* پێویستیی بە پەروەردەکردنی تیمی پسپۆڕ.
دەرفەتە ستراتیژییەکان
- گەشەپێدانی ناوەڕۆکی دیجیتاڵیی نیشتمانیی.
- دروستکردنی پەڕەی کەلتوریی نوێ.
- بەهێزکردنی ناسنامەی کەلتوری.
بوارەکانی جێبەجێکردنی داهاتوو
ئەرشیڤی زیرەک، لەوانە:
- ژمارەییکردنی دەستنووسە مێژووییەکان.
- چاکسازیی بەڵگەنامە کۆنەکان.
- دووبارە دروستکردنەوەی دەقە لەناوچووەکان.
مۆزەخانەی سەرمەجازی، وەک:
- پیشاندانی میراتی ماددیی گەلی کورد.
- نمایشکردنی شتە دەگمەنە مێژووییەکان.
- گێڕانەوەی چیرۆکە مێژووییەکان بە شێوازی ئەندامگیر.
دەرئەنجام
زیرەکیی دەســـتکرد دەرفەتێکی مێــــــژووییە بــۆ کۆمەڵگەی کوردی، بۆ پاراستنی میرات و بەهێزکردنی ناسنامەی لە سەردەمی دیجیتاڵیدا، ئەم تەکنۆلۆژیایە نابێت بە مەترسیی بۆ ناسنامەمان، بەڵکو دەبێت بە ئامرازێک بۆ پاراستن و گەشەپێدانی کەلتور و زمانمان.
زیرەکیی دەستکرد لە ئێستادا زیاتر لە هەر کاتێکی تر دەرفەتێکی مێژووییە بۆ کۆمەڵگەی کوردی، بەڵام ئەم دەرفەتە پێویستی بە بەکارهێنانێکی هۆشمەندانە و ستراتیژی هەیە.
ستراتیژییەتی داهاتوو
بۆ دڵنیابوون لە سەرکەوتنی زیرەکیی دەستکرد پێویستمان بە:
(پلانی درێژخایەن، وەبەرهێنانی بەردەوام، پەروەردەکردنی نەوەیەکی نوێ). بۆیە ئەرکی ئێمەیە ئەم تەکنۆلۆژیایە بکەین بە دەرفەت نەک مەترسیی.
*دەستەی کوردستانی بۆ دیراساتی ستراتیجی و توێژینەوی زانستی