ستونی کراوە

پێشگرتن لە سووتانی دارستانەكانی گۆیژە و كوردستان

مەحمود شێرزاد

ساڵی پار (2024) بە هۆی ئاگرتێپەردانی پووش و پەڵاشی گوێژە، نزیكەی چوارهەزار نەمام و درەختی سنەوبەری گوێژە سووتان، جگە لەوە ئەو ئازیزانەی بە سروشتی دڵڕفێنی كوردستاندا گەڕاون، زۆر جار، قەد و لاپاڵ و شیو و دۆڵیان بینیوە كە سووتاوە، خۆم ئەمساڵ ئەم حاڵەتەم زۆر بینیوە، بەڵام ژینگەی كوردستان بۆ زوو ئاگری تێبەردەبێ و ئاگرەكە بۆ وا زوو گەورە دەبێتەوە؟
كاتێ بیرم لەو بابەتە دەكردەوە، وەبیرم هاتەوە، ئەو كات كە منداڵبووم، زۆرم بینیوە و بە دڵنیاییەوە ئێوەش بینیوتانە، رژێمی داگیركەر و خوێنڕێژ، لە دژی پێشمەرگە و وێرانكردنی كوردستان، رۆژانە شاخ و كێو و دەشت و دەری دەورووبەری گوندەكانی بە چەكی قورس و سووك ئاگرباران دەكرد، بەڵام هەرگیز شاخ و كێوی گوندەكەی ئێمە ئاگری تێبەر نەدەبوو، هۆكارەكەشی ئەوە بوو شاخەكان، پوشوو و پەڵاشیان پێوە نەبوو، بۆ؟ لەبەرئەوەی لە گوندەكەی ئێمەدا جگە لە گاڕان، زیاتر لە دە مێگەلی گەورە و بچووكی مەڕ و بزنی هەبوو، هەمووی ئەوانە لە نەورۆزەوە تا پاییزی درەنگ، تا شەختە دەكەوت و نوابەفر زەوی دادەپۆشی، ئەو گاڕان و مێگەلانە لەو شاخ و داخ و دەشت و دەرە دەلەوەڕان، واتە گیا و پوشوو و پەڵاشیان بە زەوییەوە نەدەهێشت، ئەو زەوییەیان لە هەموو لایەكەوە دەكرۆستەوە، جاری وابوو گاوان و شوانەكان بۆ ئەوەی بڵێن لەوەڕ نەماوە، دەیانگوت لەو شاخ و داخە (كەر بكەوێ ددانی دەشكێ)، واتە ئەو شوێنانە هیچ سوودیان بۆ ئەو ئاژەڵانە نەماوە و ناتوانن هیچی لێ هەڵكڕێنن. كەواتە یەكێك لە هۆكارەكانی ئاگر تێبەربوون و گەورەبوونەوەی زووی ئاگرەكە، بوونی ئەو هەمووە پوشوو و پەڵاشەیە بە دەشت و دەر و شاخ و كێوەكانەوە.
چارەسەری دیاردەی سووتانی گۆیژە و سروشتی كوردستان، پەرەپێدانی ئاژەڵدارییە، ئەم چارەسەرە جگە لەوەی سروشت دەپارێزێ، داهاتی ماددیشی زۆرە،  پێشنیاز دەكەم دەوڵەمەندەكان و خاوەن پڕۆژەكان، یان حزب و حكومەت، هاوتەریب لەگەڵ پڕۆژەكانی شارسازیی و تازەكردنەوە و جوانكردنی شار و شارۆچكەكان، پڕۆژەی بووژاندنەوەی گوند و ئاژەڵداری و كشتو كاڵیشیان هەبێ، یانی خاوەنی پڕۆژەكان لەسەریان واجب بكرێ، هەرجارە و گوندێك ئاوەدان بكەنەوە و مەڕ و ماڵات بۆ گوندنشینەكان دابین بكەن. هاوكات پێشنیاز دەكەم دەوڵەمەندێك لە دەورووبەر و داوێنی شاخی (ئەزمەڕ) و (هەڕووتە) ئاژەڵدارییەكی گەورەی مۆدێڕن ساز بكا، نزیكەی هەزار سەر ئاژەڵ لە خۆ بگرێ، بەڵام شوانیان بۆ دابین بكرێ و لە (ئەزمەڕ) و (هەڕووتە) و (گوێژە) بلەوەڕێندرێن، تا لە بەهارەوە گیاكان بخۆن و ئەو گیایانە نەبن بە سووتەمەنی بۆ وەرزی هاوین و سەرەتای پاییز، بەمشێوەیە هەم ئەم سروشت و درەخت و نەمامە جوانانە لە سووتان دەپارێزین، هەم سەرچاوەیەكی داهاتی باشە و هەم دیارەدەیەكی جوانیشە، من خۆم پارە و دەسەڵاتم هەبوایە، بێ دوو دڵی، بە دڵنیاییەوە ئەو كارەم دەكرد.