ستران عەبدوڵڵا
دیداری یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە خولی دووەمیدا بە پشتبەستن بەو دەستکەوتانەی لە خولی یەکەم بەدەستیهێنا، بە متمانەیەکی زۆرەوە بەرەو پێشەوە دەڕوات.
ئەم دۆخە ئەرێنییە لەگەڵ ئەوەدا دەگونجێت کە خودی دیدارەکە بۆ چوارچێوەی دیموکراسی ناوخۆیی و چالاکیی تەشکیلاتی حزبی بووەتە دیاردەیەکی حزبی دیار و لە نێویشیاندا لای حزبە دامەزراوەکان یان حزبە سەقامگیرە نوێیەکان کە لەم دواییانەدا سەریان هەڵداوە.
هەموان دەزانن کە بزووتنەوەی سیاسی لە بەغدا و چالاکییە جۆراوجۆرەکانی ناوەندەکانی توێژینەوە و لێکۆڵینەوە تایبەتمەندە بە دیاردەی کۆڕ و دیالۆگی جۆراوجۆری نێوان نوخبە سیاسی و ڕۆشنبیرییەکان کە تیایدا بابەتەکانی گۆڕەپانی سیاسی لە وڵاتدا باس دەکرێن، بەداخەوە بە مجامەلەیەکی زۆر و دیپلۆماسییەکی زیادەڕۆیی داپۆشراوە، زۆرجار لە ناوەڕۆکی ڕاستەقینەی خۆی بەتاڵی دەکاتەوە. دەبینین ئەم دیاردەیە دێتە ناو هەرێمی کوردستانیشەوە، جا لە زانکۆکانەوە بێت، یان لە رێی ناوەندەکانی توێژینەوەوە، یان لە دامەزراوە فکرییە جۆراوجۆرەکانەوە.
ئەوەی لەم دیاردەیە جێی سەرنجە، ئاڵوگۆڕی بەشداریی نێوان نوخبە جیاوازەکانی نێوان کوردستان و بەغدایە. ئەمەش خۆی لە خۆیدا هەناسەیەکی ئەرێنییە لە کەشوهەوای خنکێنەری ناوچەکەمان و لە پەستانی پەیوەندییە لەرزۆکەکانی نێوان ئەو دوو لایەنی هەرێم و بەغدا . بەڵام ئەوەی لەو واقیعه پۆزیتیڤهدا ئاماده نییه، رۆڵی حزبی و فایلی ژیانی حزبییه که بنەمای هه موو پرۆسەیەکی دیموکراسی چالاک و بەرهەمداره.
دیداری یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان خۆی لە خۆیدا دیاردەیەکی ناوازە و سەرنجڕاکێشە، چونکە نوخبەی حزبی و کادیرە دێرینەکانی خەبات، بە نازناوە جۆراوجۆرەکانیانەوە، بەشداری لە گفتوگۆیەکی گەرم و قوڵدا دەکەن، ـەدەستهێنانی ئەزموون و حەماسەتی گەنجانە تێکەڵ بە چارەسەرکردنی ئەو ئاستەنگ و سەختییانە دەبن کە لە ئەنجامی ڕەقبوونی ناو خوێنبەرەکانی ڕێکخستن و شلبوونەوەی لە چەرخی حزبدا دێنە ئاراوە. ئەو دامەزراوانەی کە بەدەست بیرۆکراسی و ڕۆتینی بێسوودەوە دەناڵێنن.
لە کۆنفڕانسە ناوخۆییەکانی دیداردا پێویستە کادیر و نوخبەی حزبی کە لە چالاکیی رێکخستنەکاندا کاردەکەن، پێشنیاز و دیدگاکانی خۆیان بخەنەڕوو، تەنانەت پێویستە ڕەخنە لە دیاردە نەرێنییەکان بگرن و نیگەرانییەکانی خۆیان سەبارەت بە ئەدای حزب و تیمەکەی لە دامودەزگاکانی حکومەتدا لەسەر ئاستی حکومەتی خۆجێی و حکومەتی هەرێم و حکومەتی فیدراڵی دەرببڕن. بەم چالاکییە چۆنایەتییە، دۆخی داخراوی ژیانی حزبایەتی تێدەپەڕێنێت و دەچێتە ناو کایەی گشتی چالاکیی سیاسییەوە.
خولی دووەمی دیداری یەکێتی بە تۆکمەیی لەسەر ڕاسپاردە و بڕیارەکانی دیداری یەکەم دامەزراوە. کاتێک دیدگا و سیاسەتەکانی دیداری یەکەم بناغەی تۆکمەی ئاراستەی حزبی بەهێز و متمانەبەخۆبوون بەرەو کۆنگرەی پێنجەمی حزبی کەمێک پێش دوا هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان لە عیراق پێکهێنا. تەنانەت پەسەندکردنی سیاسەتە گشتییە پێشنیاز کراوەکان بۆ بوارە جیاوازەکان لە یەکەم دیداردا وەک بەشێک لە سیاسەتی نوێی یەکێتی لە پێنجەمین کۆنگرەدا. ئێستا سیستەمێکی دیدگا و پاکێجێک سیاسەتە کە سەرکردایەتی نوێی سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی بەگوێرەی دەرفەت و تواناکانی بەردەست پەیڕەوی لێدەکات.
چاودێرى سیاسی کورد و عیراقى کاریگەرییەکانى ئه م سیاسەته دەبینن که له خواستەکانى جەماوەری بنکه فراوانی یەکێتییەوه سەرچاوە ده گرێت، له ساتە هەستیارەکانى وەک هەڵبژاردنەکانى ئه م دواییەى پەرلەمانى کوردستان، که دەنگەکانمان دوو هێند بووه و گوتاری سیاسی لیستى هەڵبژاردنمان بەبانگەوازى رەوای ڕاستکردنەوەی رێڕەوی حکومڕانی و گەڕانەوەى هاوسەنگى بۆ پرۆسەى دیموکراتى له کوردستان درەوشایەوە.
بەم مانایە و دوای ئەم دەستنیشانکردنە خاکەڕایە، دیداری یەکێتی کە لە دوایین کۆنگرەی حزبیدا شەرعیەتی حزبی بەدەستهێنا وەک چالاکیەکی رەسمی کە لە پەیڕەوی ناوخۆدا جێگیر کرا، وێستگەیەکی دیار و گەشەیەکی چۆنایەتییە بۆ داواکاری دیموکراتیزەکردنی حزب و نوێکردنەوەی ڕێکخراوەکان و داڕشتنەوەی دامەزراوەکانی بە شێوەیەک کە ئەگەری کاریگەریی سیستەمی دیموکراسی لە کوردستاندا وەک لە عیراقدا زیاد بکات. چونکە لایەنە گەورەکان ئەزموون کەڵەکە دەکەن و ئاسۆی دیالۆگی بنیاتنەر لە هاوسەنگی ئەزموونی پراکتیکیەوە فراوانتر دەکەن، بەمەش پڕۆسەی سیاسی دەوڵەمەندتر دەکەن و ئاستی پیشەییبوون تێیدا بەرز دەکەنەوە.
بەم شێوەیە دەسکەوتە کەڵەکەبووەکانی دیداری یەکێتی کە ئێستا لە ژێر دروشمی (بە دیدگای نوێ: هێز و پێشڤەچوون و خزمەتگوزاری) بەڕێوەدەچێت، گۆڕانکارییەکی چۆنایەتی دەبێت لە ژیانی حزبیدا کە هەوڵدەدات هاوسەنگ بێت لەگەڵ دامودەزگاکانی دەسەڵات و حزبە سەرەکییەکانی هەرێمی کوردستان.
