پاش تێپەربوونی پەنجا ساڵ بەسەر دامەزراندنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستاندا، كاتی ئەوە هاتووە شیكارییەكی كورت بۆ ئەو مۆدێلە بكرێت، كە یەكێتی لەسەری داڕێژراوە .
مام جەلال ساڵی 1972 روو دەكاتە بەیروت، تا ئەو ساڵە، بە نهێنی سكرتێری كملك (كۆمەڵەی ماركسی - لینینی كوردستان ئەندێشەی ماوتسی تۆنگ) بوو، بەڵام بە ئاشكرا ئەندامی پێشووی مەكتەبی سیاسی پارتی بوو.
ئەندامی مەكتەبی پەیوەندییە عەرەبییەكانی پارتی
مام جەلال لە بەیروت دەبێتە ئەندامی مەكتەبی پەیوەندییە عەرەبییەكانی پارتی، كە عەزیزی شێخ رەزا لێپرسراوی بوو، هەر ئەو دەمە پەیوەندییەكی دۆستانەی لەگەڵ جۆرج حەبەش و (الجبهة الشعبية لتحرير فلسطين)و زۆربەی سەركردە فەلەستینییەكان هەبوو، كتێبی (الجبهة الوطنية المتحدة)ی بە زنجیرە لە گۆڤاری (الهدف)دا بڵاودەكردەوە، كە پێشتر بە پرنتكراوی لە ریزەكانی كۆمەڵەدا ئەم دەست و ئەو دەستی پێدەكرا .
ئەوەی كەمتر زانراوە لە ناوەڕاستی حەفتاكانی سەدەی پێشوودا، لە بن كاریگەری (تیۆری سێ جیهان) چینییەكان، پاژێك لە كۆمۆنیست و ماركسییەكان خۆیان خزاندە كاژی بیری ئیسلامی و بزاڤە دینییەكانەوە، مام جەلال لەگەڵ (عادل عەبدولمەهدی، مونیر شەفيق، ئەحمەد بن بێلا، د.سعود ئەلمەولا و د.فازیلی مەلا مەحموود ....تاد) زۆر تێكەڵاو بوو . د.سعود ئەلمەولا ئێستا لە لوبنان مامۆستای زانكۆیە، ئەو هاوڕێی دێرینی مام جەلال و فازیلی مەلا مەحموود بوو، ئەو دەیگوت: مام جەلال وەكو ئێمە بیری دەكردەوە.
مام جەلال بۆ دروستكردنی یەكێتی كام مۆدێل لە مێشكیدا هەبوو؟
1- سۆسیال دیموكرات.
2- ماركسی – لینینی.
3- بۆلشەویك.
4- لیبراڵ.
5- پارتی دیموكراتی كوردستان.
6- الجبهة الشعبية لتحرير فلسطين (جۆرج حەبەش).
پڕۆژەی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان، لە رووی فۆرم و رووكەش و رەنگەوە، لەگەڵ كەلتووری پارتی دیموكراتی كوردستاندا زۆر جیاواز بوو
خۆی بە كۆمەڵە دادەنا
مام جەلال تا ساڵی 1980 خۆی بە كۆمەڵە دادەنا، لە كۆبوونەوەكانی سەركردایەتی و ناوەندیی - كۆمەڵە ئامادە دەبوو، كاریگەریی ئەو لەسەر كادر و ئەندامان روون و ئاشكرابوو، خۆیشی وەكو ئەندامێكی كۆمەڵە پێناسە دەكرد.
پڕۆژەی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان، لە رووی فۆرم و رووكەش و رەنگەوە، لەگەڵ كەلتووری پارتی دیموكراتی كوردستاندا زۆر جیاواز بوو: شێوەی نیمچە بەرەیی: رێكخراوی ماركسی و سۆسیالیستی، بەڵام لە دوا ئەنجامدا سێوەكە بەربووەوە لە دارەكە و زۆر دوورنەكەوتەوە! مۆدێلی حزبی لینینی پەروەردەی فەرهەنگی مۆسكۆ هەموو دەسەڵاتەكان لەدەست یەك كەسدا چڕدەكاتەوە، فۆرمی لینینی لەناو كەلتوری عەشیرەتگەری و لەسێبەری لوولەی تفەنگەكاندا رسكابێت، دەبێ چاوەڕوانی چی بكەیت؟
پارتی لە سابڵاخ لە بن سێبەری دەسەڵاتی مۆسكۆ و سوپای سوور و كۆمنتێرن لە رۆژی 1946.08.16 لەدایكبووە.
هەر كەسێك بیەوێت، لە گۆشەنیگایەكی سۆسیۆلۆژییەوە ئەدەبیاتی یەكێتی بخوێنیتەوە، تارمایی ئەدەبیاتی پارتی پەنجاكانی سەدەی پێشوو بەدی دەكات، ئەمەش پێچەوانەی مەنتیقی هێگلی Hegel نییە :Thesis, antithesis, synthesisنوێبوونەوەی سەد لە سەد نییە، وەكو لەسەر زاری كادرە لاوە خوێن گەرمەكانی كۆمەڵە دەخوێنرایەوە !
كۆمەڵە لە شاخ بمایەتەوە باشتر بوو
مام جەلال لە حوزەیرانی 1978 پێی وتم: هێزەكانی پێشمەرگەی ساڵی 1975 چییان لێ بەسەرهات؟ دەبێ ئەو هێزە زیندووبكەینەوە، پاش رێكکەوتننامەی شا و سەدام من ئامادەبووم بێمەوە، ئەگەر ئەو چركە مێژووییە كۆمەڵە لە شاخ بمایەتەوە باشتر بوو، كۆمەڵە بە چەك دانان گەورەترین هەڵەی كرد .
دیارە من لێرەدا باسی (مۆدێل) دەكەم، باسی قۆناخێكی مێژوویی دەكەم، یەكێتی و پارتی خۆیان چۆن خۆیان پێناسە دەكەن و لە میدیای فەرمی خۆیاندا، لە كاتی هەڵمەتی هەڵبژاردندا چۆن خۆیان نمایش دەكەن، ئەوە كاری ئەم نووسینە كورتە نییە! دەبێ دانیش بەوەدا بنرێت جیاوازیی كۆمەڵایەتی و فەرهەنگی، لە نێوان گەرمیان و كوێستان، سۆران و هەورامان و بادینان رەنگدانەوەی خۆی هەیە.
*ئەندامی یەكێتی نووسەرانی جیهان PENو ئەندامی پێشووتری مەكتەبی سیاسی یەكێتی
سەرۆک مام جەلال و ژمارەیەک لە هەڤاڵانی دەستەی دامەزرێنەری (ی.ن.ک)
