نەریتی (کۆمێنت) نووسین لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا

عوسمان ساوجی




پێش هاتنی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بۆ کەسانی ئاسایی زۆر ئەستەم بوو بتوانن دەنگی خۆیان بگەیەنن بە ژمارەیەکی زۆری خەڵک، ئەوەش بە هۆی فەراهەم نەبوونی سەکۆیەک و بە هۆی ئەوەی زۆرینەی تاکەکانی کۆمەڵگە بوێری ئەوەیان نەبوو لە بۆنەکان و لە بەردەم مایک و کامێراکان لێدوان بدەن، بەڵام دوای ئەو شۆڕشە میدیاییەی لە دەیەی دووەمی ئەم سەدەیەدا رووی لە وڵاتانی جیهانی سێ و لە ناویشیاندا کوردستان کرد، دۆخەکە تەواو گۆڕا. تاکەکانی کۆمەڵگەی ئێمە بە نزیکەی هەمـوویان دەستیان راگەیشت بە ئامێر و ئامرازەکانی گەیاندن، ئاشنای نووسین و چالاکییە میدیایی و هونەری و زانستییەکانی زۆرێک لە رۆژنامەنووسان و هونەرمەندان و شارەزایان بوون، تەنانەت بوون بە هاوڕێ لەم جیهانە مەجازییەدا، لێرەوە دەرفەتی ئەوەیان بۆ رەخسا کە (کۆمێنت) بە هەر دوو باری ئەرێنی و نەرێنی بنووسن.

ئەو دەستەواژە جنێوئامێزانە ئەگەر لە جیهانی واقیعدا تەنیا کەسێک یان چەند کەسێک بیانبیستن و بیانبینن، ئەوا لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا لەچەند خولەکێکدا دەکرێت هەزاران کەس بیانخوێننەوە و بیانبینن

 ئەگەرچی لە دنیای نووسین و ئەدەبدا رەخنەگرتن هاوشێوەی دەستخۆشی و هاندان پێویستە و گرنگە، ئەوەش لە پێناوی ئەوەی نووسەر و میدیکار و شارەزایانی بوارە جیاوازەکان بە ئاگاییەوە بنووسن و لێدوان بدەن، بەڵام ئەوەی ئێستا لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان سەبارەت بە (کۆمێنت) نووسین دەگوزەرێت دۆخێکی نائاسایی و ناتەندروستە بە تایبەت لە بوارەکانی ئاین و سیاسەت وەرزشدا، تاکەکان بە بێ لەبەرچاوگرتنی پێگە و تەمەن و پلەی زانستی ئەوانیتر دەچنە سەر پەڕە و واڵەکان و (کۆمێنت) دەنووسن، ئەوان پرسیار ناکەن، بەڵکو وتار و توێژینەوە و لێکۆڵینەوە زانستییەکان و...هتد بە درۆ دەخنەوە، وشەی زبر بۆ ئەو کەسانە دەنووسن، مۆڕە، قاقا، فرمێسک و دڵی سووریان بۆ دەنێرن بە بێ ئەوەی بیر لە ماناکانیان بکەنەوە.
 پوختەی وتەکە ئەوەیە ئەو دەستەواژە جنێوئامێزانە ئەگەر لە جیهانی واقیعدا تەنیا کەسێک یان چەند کەسێک بیانبیستن و بیانبینن، ئەوا لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا لەچەند خولەکێکدا دەکرێت هەزاران کەس بیانخوێننەوە و بیانبینن. لە هەمان کاتدا بە گوێرەی یاسای ژمارە(6)ی ساڵی (2008) لە مادەکانی (1،2،3) سزای حەپسکردن و قەرەبووی داراییان بۆ دانراوە ئەگەر سکاڵا هەبێت.