فنلەندا دیوارێك لە نێوان سنووری خۆی و روسیادا دروست دەكات

ئا: دیاری سابیر

حكومەتی هێلسنكی لە هەوڵدایە بۆ دروستكردنی دیوارێك بە درێژایی سنووری نێوان فنلەندا و روسیا. ئەو هەنگاوەش ئامادەكارییە بۆ پاراستنی ئاسایشی وڵاتەكەی لە ئەگەری هەر وەڵامێكی تۆڵەكردنەوەی روسیا، چونكە هێلسنكی بێلایەنیی خۆی لەدەستداوە و داوای ئەندامێتیی پەیمانی باكووری ئەتڵەسی (ناتۆ)ی كردووە.
پەرلەمان پەسەندیكردووە
پەرلەمانی فنلەندا بڕیارێكی پەسەندكردووە، كە رێگە دەدات بە تۆكمەكردنی پاراستنی سنووری وڵاتەكەیان لەگەڵ روسیا، چونكە بەرپرسانی ئەو وڵاتە لەوە دەترسن، كە حكومەتی مۆسكۆ كارتی پەنابەران بۆ گوشارخستنەسەریان بەكاربهێنێت و بەپێی ئەو یاسایە، دیوار و بەربەستی تۆكمە و بەهێز بە درێژایی سنووری خۆرهەڵاتی وڵاتانی ئەسكەندەنافیا لەگەڵ روسیا دروست دەكرێت ، كە درێژییەكەی 1300 كیلۆمەتر دەبێت. 
جەنگی ئۆكرانیا هۆكارە
ئان ئیهانۆس یەكێك لە راوێژكارەكانی وەزارەتی ناوخۆی فنلەندا رایگەیاندووە: جەنگی ئۆكرانیا هۆكارە و وایكردووە كە حكومەتی هێلسنكی مكوڕ بێت لەسەر بەجێگەیاندنی ئەو یاسایە،  كە ئامانجی باشكردنی تواناكانی پاراستنی سنوورە بۆ وەڵامدانەوەی هەر هەڕەشەیەك لەسەر فنلەندا.  
هەروەها فنلەندا بڕیاریداوە پێداچوونەوە و چاكسازی بكات لە یاسای دەسەڵاتەكانی فریاكەوتندا، بۆ ئەوەی هەموو جۆرە هەڕەشەیەك بگرێتەوە، لەگەڵ پێداچوونەوە بە یاساكانی سنووردا، كە بەهۆی داواكاریی ئەو وڵاتە بۆ ئەندامێتیی لە ناتۆدا، هاتۆتە ئاراوە. 
مۆسكۆ هاندەر بووە
بەپێی لێدوانی پێشتری ئەنیكا ساریكۆ وەزیری دارایی فنلەندا: وڵاتەكەی بە نیازە یەك ملیار و 74 ملیۆن یۆرۆ خەرج بكات بۆ كڕینی پێداویستیی سەربازی و چەك و تەقەمەنی، لەگەڵ تەرخانكردنی 163 ملیۆن یۆرۆ بۆ كڕینی فڕۆكەی چاودێری بۆ پاراستنی سنوور. 
بەبۆچوونی راڤەكارانی سیاسی، فنلەندا بەشێوەیەكی بەرچاو كاردەكات بۆ پتەوكردنی دۆخی ئاسایشی وڵات و دابینكردن و باشكردنی  پێداویستی و توانا سەربازییەكانی، ئەوەش بەپێی پلانێكی تا رادەیەك گشتگیر لەپێناوی مسۆگەركردنی گەرەنتیی ئەمنیی تەواو لە ماوەی راگوزەردا، تا وەرگرتنی ئەندامێتیی ناتۆ.
ئاماژە بەوەش دەدەن: هێرشەكانی روسیا بۆ سەر ئۆكرانیا، تا رادەیەكی زۆر گۆڕانكاری بەسەر دۆخی ئەمنیی وڵاتانی ئەوروپادا هێناوە و لە سایەی هەڕەشەكانی ئەو وڵاتەدا، كۆنترۆڵكردن و تۆكمەكردنی سنوورەكان بۆ وڵاتانی ئەوروپا زۆر گرنگە.
لە هەمان چارەنووسی ئۆكرانیا دەترسن
تەئكیدیش دەكەنەوە، كە مۆسكۆ هاندەر بووە بۆ ئەو هەنگاوەی فنلەندا بە هەوڵدان بۆ ئەندامێتیی ناتۆ و پێش جەنگی نێوان روسیا و ئۆكرانیا، %20ی فنلەندییەكان لەگەڵ ئەوەدا بوون كە وڵاتەكەیان ببێتە ئەندامی ناتۆ، بەڵام لە مانگی حوزەیرانی رابردووەوە، ئەو رێژەیە بۆ 76 % بەرزبۆتەوە و هۆكارەكەشی بۆ ئەوە دەگەڕێننەوە، كە فنلەندییەكان لە هەمان چارەنووسی ئۆكرانیا دەترسن.   
 لای خۆشیەوە، سانا پالو بەڕێوەبەری بەشی یاسایی بۆ پاراستنی سنووری فنلەندا روونیكردۆتەوە:  ئەوەی ئێستا پێویستیانە، دروستكردنی بەربەستێكی تۆكمە و بەهێزە لە نێوان وڵاتەكەی و روسیادا، هەرچەندە لە هەموو حاڵەتەكاندا ئەو دیوار و بەربەستە ناتوانێت سەرجەم سنووری خۆرهەڵات بپارێزێت، بەڵام لە چەند شوێنێكی گرنگتردا چڕدەكرێتەوە. ئەوەش وا لەو پەنابەرانە دەكات كە لە هەوڵی بەزاندنی سنووردان، لە چەند شوێنێكی دیاریكراودا هەوڵی پەڕینەوە بدەن، بەوەش كۆنترۆڵكردنی لێشاوی كۆچەران ئاسانتر دەبێت.
 حكومەتی مۆسكۆ، فراوانبوونی ناتۆ لەسەر سنوورەكانی روسیا بە مەترسی دەزانێت بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی و چەندینجار داوای لە ناتۆ كردووە كە لە سنوورەكانی نزیك نەبێتەوە، بەڵام ئەو هاوپەیمانییە ئەوروپییە بەوە بەرگری لەخۆی دەكات كە سیاسەتی دەروازەی كراوە لەبەردەم ئەندامبوونی وڵاتانی ئەوروپا پەیڕەو دەكات و بەرگریش لە سەروەریی ئەندامەكانی دەكات.

سەرچاوە: ئاژانسەكان