ئاسۆ عومەر سوارە؛ شاسواری هونەر و ئەدەب

خەلیل عەبدوڵڵا

ئاسۆ عومەر سوارە هونەرمەند‌ و نووسەرو میدیاكارێكی ناسراوی كوردستان بوو، لە رشتەكانی شانۆ‌و سینەما‌و دراما‌و نووسین‌و میدیا‌و ئارشیف خزمەتێكی زۆری بەگەل ‌و نیشتمانەكەی كرد‌و لەو بوارانەدا شوێن پەنجەی رەنگینی دیارە. 
ئاسۆ عومەر حاجی محەمەد قوربانی ناوی تەواوی ئەو كەسایەتییە كەلتورییە ‌و بەئاسۆ عومەر سوارە ناسراوە.
ئەو لە ناوەڕاستی ساڵانی شەستەكانی سەدەی رابردوو لەشاری سلێمانی لەدایكبووە. بەڕەچەڵەك خەڵكی شاری پێنجوینی دڵگیرن، بەڵام خانەوادەكەی لەدوای بومەلەرزەكەی ساڵی 1946ی شارۆچكەی پێنجوینەوە ئەو شارۆچكەیەیان بەجێهێشت‌و لەشاری سلێمانی گیرسانەوە.
ئاسۆ قۆناغەكانی خوێندنی سەرەتایی‌و ناوەندی‌و ئامادەیی لەشاری سلێمانی تەواو كرد، دواتر لەپەیمانگەی تەكنیكی بەغدا بڕوانامەی دبلۆمی لەبواری كارگێڕی بەدەستهێنا.
هێشتا خوێندكاری قۆناغی سەرەتایی بووە، كە خولیای هونەر بووە‌و بەو تەمەنەوە بۆتە جێگای سەرنجی مامۆستاكانی هونەری قوتابخانەكەی‌و بۆتە جێگەی بایەخیان‌و پێی سەرسام بوون.
لە قۆناغی ناوەندی توانا هونەرییەكەی زیاتر دەركەتوووە‌و هەر بۆیەش تیپی هونەری لاوانی سلێمانی بەشانازییەوە بەئەندام وەریانگرتووە‌و ئەندامێكی چالاك‌و زرنگیان بووە.
ساڵی 1979 كە تەمەنی 15 ساڵ بووە، لەشانۆگەری (دڵدارانی باران) لە فیستڤاڵێكدا لەشاری هەولێر بەشداری كردووە‌و وەك ئەكتەرێكی كارامە‌و بەسەلیقە بۆتە جێگەی سەرنجی ئامادەبوانی نمایشەكە.
ئاسۆ عومەر سوارەی هونەرمەندی فرە بەهرە، لەدوای راپەرین زیاتر دەركەوت‌و بووە ئەستێرەیەكی دیاری بواری هونەر‌و میدیا‌و بەهۆی كارە جوان‌و ناوازەكانی لەناو دڵ‌و دەروونی خەڵكی كوردستاندا جێگەی خۆی كردەوە‌و خۆشەویستی هەمووان بوو.
ئەو وەك هونەرمەندێكی بەئەزموون‌و قاڵبووی هونەر لە رشتەكانی شانۆج‌و دراما‌و سینەما چەندین بەرهەمی جوان‌و ناوازەی پێشكەش كرد‌و لە ترۆپكی ئەو هونەرانەوە زیاتر  ناسرا. ئەو بەشداری لە دەیان كاری هونەریدا كردووە‌و درامای گەردەلول‌و فیلمی ژانی گەل نموونەی دووكاری هونەری بەرزی ئەون‌و ئاسۆیان لە لوتكەدا نیشان دا.
ئاسۆ لەبواری میدیاشدا رۆڵێكی دیاری بینی‌و بەتوانایەكی بەرزی هونەری‌و رۆشنبیرییەوە، چەند بەرنامەیەكی رەنگینی پێشكەش كرد، بەرنامەی پێشبڕكێی تەلەفزیۆنی گەلی كوردستان‌و بەرنامەی وێنەكانی دوێنێی كەناڵی كوردسات دوو بەرنامەی زیندوو بوون‌و شاهیدی توانای بەرزی هونەری‌و رووناكبیری ئەو بوون‌و بینەرێكی زۆری بۆ ئەو دوو كەناڵە كێش كردبوو.
ساڵانێكی زۆریش لە بنكەی ئەدەبی ‌و رووناكبیریی گەلاوێژ لەبواری كارگێڕی‌و رۆشنبیری خزمەتی كرد‌و زۆربەی فیستڤاڵەكانی ئەو بنكەیەی وەك پێشكەشكارێكی بەئەزموون‌و سەركەش بەڕێوە ئەبرد.
ئاسۆ لە بواری نووسینیشدا خاوەنی خامەیەكی رەنگین‌و سەنگین بوو، كتێبەكانی (پێنجوێن مەملەكەتی گوڵەزەردە)‌ و ( سلێمانی‌و خاكی) دوو شاكاری مەزن ئەون‌و مێژووی پێنجوێن‌و سلێمانی لە دوو كتێبی دۆكۆمێنتاری‌و ئەرشیفی بەرجەستە كردووە.
(سنوور)‌ و (رەبەن) ناونیشانی دوو پرۆژەی  نووسراوی دیكەی هونەری ئەو بوون، مەرگ دەرفەتی نەدا بەچاوی خۆی بیانبینێ‌.
كاكە ئاسۆ پیاوێكی دڵسۆز‌و نیشتمانپەروەر بوو، هەر لەسەرەتای گەنجییەوە تێكەڵاوی جووڵانەوەی سیاسی بوو، لەنێو ریزەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستاندا خەباتی لەدژی رژێمی بەعس كرد‌و بەهۆی هەڵوێستە سیاسییەكانییەوە تووشی گرتن‌و ئەشكەنجە‌و ئازاردان بۆوە‌و چەند ساڵێكی تەمەنی لاوی لەزیندانی فاشیستەكانی بەغدا بەسەر برد‌و لەكەناری مردن گەڕایەوە‌و سەربەزرانە بەلێبوردنی گشتیی ساڵی 1988 ئازاد كرا.
بەداخ‌و پەژارەیەكی زۆرەوە،ئەم هونەرمەندە بەتوانا‌و فرە بەهرەیە، رۆژی 30ی كانوونی یەكەمی 2019 بەنەخۆشی جەڵتەی دڵ كۆچی دوایی كرد‌ و لەرێورەسمێكی میللی‌و رەسمیدا لەگردی سەیوانی شاری سلێمانی بەخاكی نیشتمان سپێردرا. مەرگی لەناكاوی كاكە ئاسۆ كۆستێكی گەورە بوو، سەرجەم گەلی كوردستانی بەدەنگ‌و رەنگە جیاوازەكانەوە خەمبار كرد‌و لەدڵەوە بۆی گریان‌و فرمێسكی خەمیان بۆ هەڵڕشت.
دروودی رێزو وەفاو ئەمەكداری بۆ گیانی پاكی كاكە ئاسۆی هونەرمەند‌و نووسەر‌و میدیاكار‌و خۆشەویستی خەڵكی كوردستان.