جەلال كوڵكنی:

لە هیچ هەنگاوێکم پەشیمان نیم

دیداری: ئاوات كۆكەیی

جەلال كوڵكنی ناوێكی دیارە لە خەباتی پێشمەرگەییدا و لە سەردەمی خەباتی چەكداریدا لە شاخ، فەرماندەی تیپ بووە. كوڕی سنووری شارەزوورە و بەهۆی دۆخی كوردستانەوە هەلی خوێندنی بەتەواوی بۆ نەڕەخساوە و تەنها یەك ساڵ خوێندوێتی.
بەهۆی برایەكییەوە كە لە رێكخستنەكانی كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستاندا خەباتی كردووە تێكەڵاوی كاری سیاسی بووە و پەیوەندیی بە كۆمەڵە و یەكێتییەوە كردووە.
لە ژیانی پێشمەرگایەتیشیدا چەندین پلەی بەهۆی ئازایەتی ‌و دڵسۆزییەوە بۆ بیروباوەڕەكەی بڕیوە و تا پلەی فەماندەیی تیپ سەركەوتووە و تائێستاش لە خەباتی پێشمەرگایەتی بەردەوامە و هێشتا خەسڵەتی خاكی بوون و پێشمەرگایەتیی تێدا ماوە و لە گفتوگۆدا راشكاو و بێ پێچ و پەنایە، لە ژیانی خۆی زۆر رازییە و لە هیچ هەنگاوێكیشی پەشیمان نییە، پێیوایە ئێستا سەردەم سەردەمی عەقڵ و سیاسەتە، نەك هێزی چەكداریی پێشی وایە ئیتر پێویستمان بە عەقڵە نەك پارە. 

پڕۆفایلی جەلال كوڵكنی
*ناوی تەواوی محەمەد عەلی عەبدولڕەحمان ئەڵماسە، ناسراوە بە جەلال كوڵكنی.
*ساڵی 1957 لە گوندی ( كوڵكنی)ی سنووری شارەزوور لەدایكبووە.
*تەنیا پۆلی یەكەمی سەرەتایی خوێندووە و بەیەكەمیش دەرچووە و دواتر بە هەوڵی خۆی، فێری خوێندنەوە و نووسین بووە.
*ساڵی 1976 پەیوەندیی كردووە بە رێكخستنەكانی كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستانەوە.
*ساڵی 1977دا بووە بە پێشمەرگەی مەفرەزە سەرەتاییەكانی ی.ن.ك لە سنووری سورێن و هەمان ساڵ بووە بە جێگری فەرماندەی مەفرەزە و دواتریش بە فەرماندەی مەفرەزە.
*هەموو پلەكانی پێشمەرگایەتی ‌و فەرماندەیی بڕیووە و لە ساڵی 1987 بووە بە فەماندەی تیپی 15ی شارەزوور-ی سەردەمی خەباتی شاخ.
*ساڵی 1988 لە دوای ئەنفالەكان ئاوارەی رۆژهەڵاتی كوردستان بووە و تا راپەڕینی ساڵی 1991دا  لەوێ ماوەتەوە و لەگەڵ دەستپێكردنی راپەڕیندا بەشداریی كردووە و گەڕاوەتەوە باشووری كوردستان.
*تائێستا لە پێشمەرگایەتی بەردەوامە و پلەی لیوایە و فەرماندەی لیوای 132ی شارەزوورە.

بەو گۆڕانكاریی عەقڵ، كرانەوەیەی ئێستا دڵخۆشم، بەڵام لە نایەكسانی بێزارم، چونكە كەسانێك هەن پارەی پێدوایستیی رۆژانەیان نییە و كەسانێكی تریش ئەوەندەیان هەیە سەمای تێدا دەكەن 

 *ئەگەر لێت بپرسن جەلال كوڵكنی كێیە چۆن پێناسەی خۆت دەكەی؟

_هەرگیز نامەوێت باس و پێناسەی خۆم بكەم، دەمەوێ كردەوەكانم پێناسەم بكەن.

*هۆكار چی بوو خۆت لەناو سیاسەت و پێشمەرگایەتیدا بینییەوە؟
_ بنەماڵەكەمان لە سەرەتای كۆمەڵە و دواتریش یەكێتی و شۆڕشی نوێ-وە تێكەڵاوی رێكخستنەكانی ئەو جووڵانەوەیە بووە، منیش بەو هۆیەوە كۆمەڵە و یەكێتیم ناسیووە و تێكەڵاوی كاری سیاسی بووم.

*رێگەیەكی دوور و درێژت بڕیوە، ئێستا كە لەمسەری رێگەوە سەیری رابردوو دەكەیت، لە چ هەنگاوێكت پەشیمانیت؟
_ لە هیچ هەنگاوێكم پەشیمان نیم، چونكە زۆ بە باشی رێگەم بڕیووە و بە باوەڕەوە هەنگاوم ناوە،  رێگەیەكی پاك و باش بووە و ئێستاش بەردەوامە.

*چۆن دەكرێت لە ژیانی لێپرسراوێتیتدا هیچ بڕیارێكی هەڵەت نەدابێت، بەتایبەتی لە ژێر كاریگەریی سۆز و پەیوەندیی شەخسی و كۆمەڵایەتی؟
_مرۆڤ لە ژیانیدا هەر هەڵە دەكات، بەڵام وەك هەڵەی گەورە بە دڵنیاییەوە نەبووە، هەرگیز بە هەڵەشەیی یا بە بڕیارێكی سەرپێیی یاخود بە عاتیفە هەنگاوێكم نەناوە و كارێكی خراپم نەكردووە، بۆیە لە تەواوی ژیانی خۆم رازیم و شانازیشی پێوە دەكەم.
شانازیی دەكەم بە خەبات و پێشمەرگایەتیمەوە، بە رابردوو و ئێستاشمەوە.

*ئەگەر سیاسەتت نەكردایە قەدەری ژیانت چۆن دەبوو؟
_هەر پیشەیەك جوانی و پیرۆزیی خۆی هەیە، هیچیان كەم نین، بەڵام من ئەگەر سیاسەتم نەكردایە شوانێك دەبووم، یان جوتیارێك یان كاسبكارێكی ئاسایی و ئەوپەڕی بازرگانێك، بەڵام پێشمەرگایەتی منی كرد بەم جەلال كوڵكنی-یە و ئەگەر گەورەییەك، یان چاكە و باشییەكم هەبێت ئەوە فەزڵەكەی هی پێشمەرگایەتییەكەیە، بۆیە شانازیی پێوە دەكەم. 

*ماوەیەكی زۆر ناوێكی دیاربووی، ئێستا كەمتر یان هەر ونی، بۆچی؟
_مرۆڤ نابێت خۆی بخاتە ناو هەندێك موناقەشە و هەندێك كامێراو كەناڵی نابەرپرسیارەوە، نابێت تەنیا بۆ دەركەوتن و زۆربێژی قسە بۆ تەلەفزیۆنەكان بكات و دواتریش قسەكانی ببێتە مایەی زەحمەت و كێشە بۆ یەكێتی و دواتریش جەماوەری حزبەكە باجەكەی بدەن.

*دەوترێ لە گفتوگۆدا راشكاوی، ئەو خەسڵەتە زیانی لێ نەداویت؟
_ بەڵێ زیانی لێداوم، بەڵام من بە زیانی نازانم، ئەوەی باوەڕی خۆمە وتوومە و لە وتنی راستیش سڵم نەكردۆتەوە.
هەمیشەش كەسی عاقڵم بە عاقڵ زانیوە و پیاوی ئازاشم بە ئازا زانیوە، ئەگەر قڕە و ناخۆشیشم لەگەڵیاندا بووبێت، حەقی خۆیانم پێداون، هەرگیز رێگەم بەخۆم نەداوە كەسێكی مەزن، تێكۆشەر و پاك و ئازا بووبێت، ئەگەر كێشەیەكیشم لەگەڵیدا هەبووبێت، من بیشكێنم و سووكایەتی پێبكەم، هەرگیز شتی وام نەكردووە و ناشیكەم.

*لە بواری عەشایەری و نەریتی كۆمەڵایەتیەكاندا چۆنیت؟
_من عەشایەرێكی گشتیم، تەنیا خۆم بە عەشیرەتەكەی خۆمەوە یان عەشیرەتێكی تایبەتەوە نەبەستۆتەوە، هیچ كاتێكێش ستەمم لە كەسێكی غەیرە نەكردووە بۆ كەسێكی تر لە عەشیرەتەكەی خۆم، مێژووش شاهیدە.

*بەو پێیەی لە ناوچەیەكی عەشایەریت و كەسێكی دیاریت، لە سوڵح و پێكهاتنە كۆمەڵایەتییەكاندا چ رۆڵێكت هەیە؟
_ وەڵا راستییەكەی بانگم دەكەن وگوێشم لێدەگرن، بۆ چارەسەری كێشەكان قسەی خێرم كردووە و بە قسەشم كراوە.

*تۆ خۆت سەر بە چ عەشیرەتێكی؟
_من (سەیدانی)م، عەشیرەتەكەم سەربازی ونە، رێزم بۆ هەموو عەشیرەت و گوندەكانی دیكە كە تێكۆشەر و ماندوو و خاوەن شەهید و قوربانین، بەڵام مێژوو شایەتە لەناو گوند و قەومەكەی من كە لەسەر چەقی جادەی قیریشین، خوێن لە لووتی تێكۆشەرێك نەهاتووە، رۆژێك لە رۆژان پێشمەرگەیەك لە گوندەكانی ئێمە نەگیراوە  یان پێشمەرگەیەك تووشی زەحمەتی نەبووە  یاخود شەهید نەبووە.

ئێمە زۆر بە پەلەپەل و لەپڕ هاتینە دنیای سەرمایەوە، نە ئاگامان لە دواوە مابوو نە دەشمانزانی لەپێشەوە چی هەیە، هاتینە سەر ئەوەی كێ ئازایە زۆر كۆبكاتەوە

*رات چییە لەسەر نووسینەوەی بیرەوەریی تێكۆشەران كە ئێستا بۆتە باو، ئایا خۆت بەنیاز نیت؟
_ئەو هەقەم بەخۆم نەداوە بیرەوەرییەكانم بنووسمەوە.
ئەوانەی نووسراونەتەوە زۆریان راست نین، ئەسڵەن هەر باوەڕم پێیان نییە، قسەكە لەسەر ئەوەیە ئەوانەی بیرەوەریی دەنووسنەوە تا چەند پرس و راوێژیان بە دەورووبەروو هاوڕێكانیان كردووە؟ شەڕ هەیە من كردوومە بەڵام خەڵكی تر كردوێتی بەهی خۆی. هەیانە زیاتر وێنەی خۆیان داناوە و هەشیانە خۆیان لێ بۆتە پاڵەوان و شتی گەورەتر لە قەبارەی خۆیان. 

*رۆژانە بە چییەوە سەرقاڵیت؟
_ رۆژانە لێرە لە بارەگای لیوای شارەزوور دەوامی خۆم دەكەم، لە گوندەكەشم خانوویەكم هەیە، باخی هەناریشم هەیە و هەندێك گەنمیشم كردووە، دوای دەوام دەچم بۆ ئەوێ و ئەگەر ئیشێك هەبێت دەیكەم، زۆرجاریش كرێكاری بۆ بەكرێ دەگرم. خۆم حەزم لەو ئیشەیە و خۆمی پێوە سەرقاڵ دەكەم، سوودیشیم لێی بینیووە.

*بۆ زانینی هەواڵ و دەنگوباسەكان چی بەكار دەهێنیت، تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، رادیۆ، تەلەفزیۆن؟
_كەمجار لە تەلەفزیۆن هەواڵەكان دەزانم، لە تۆڕەكۆمەڵایەتییەكانیش كەمێك. راستیت پێ بڵێم بەس سەردێڕی هەواڵەكان وەردەگرم، كە سەردێڕەكانم وەرگرت، دەزانم كۆتاییەكەشی چییە.

*فەیسبووكت هەیە؟
 _شتێكم هەیە تازە كردوویانە بەڕیشمەوە، من تاقەتی ئەو شتانەم نییە، منداڵەكان وتیان هەمووكەس فەیسبووك و مۆبایلی چاكی هەیە (مەبەستی مۆبایلی زیرەكە)، دەبێ تۆش هەتبێت، ئیتر وا ماوەیەكە هەمە و لەوێوە بۆ هەواڵ و دەنگ و باسەكانی دنیا دەگەڕێم. بەڵام خۆ هەواڵی فەیسبووكیش زۆربەی راست نییە، زۆرجار بە هەڵەتدا دەبات و دەمارگیرت دەكات، ئاراستەت دەگۆڕێ بۆ شتێك و رقت لێی دەبێتەوە، دواییش دەردەكەوێ هەواڵەكە یان باسەكە بەو جۆرە نییە.
با نموونەیەكت بۆ بهێنمەوە، مۆبایلی زیرەك كە ئێستا هەمووكەس پێیەتی، پێویستی بە عەقڵی چاك هەیە، بۆ ئەو شتە بەكار نایەت كە بۆی دروستكراوە، ئەویش بۆتە كێشە، ئێستا كە هاتی ئەو كۆمەڵە كەسانەی لەلام دانیشتبوون بۆ چارەسەری كێشەی مۆبایل هاتبوون، منداڵێكیان گیراوە لەسەر خراپ بەكارهێنانی مۆبایل. 

*لە ژیانی ئێستات رازیت؟
_ هەر زۆر زۆر رازیم، ئەوەتا ماوم و قسە بۆ جەنابت دەكەم، زۆر دڵم خۆشە، لە حزبەكەشم رازیم، ئۆتۆمبێلم نییە و حزبەكەم بۆی دابینكردووم، مانگی چوار ملیۆن دینار مووچەم هەیە و منداڵەكانیشم گەورەبوون، ئیتر بۆ ناڕازیبم، ئەوەی هەمە لێم زیادە، كەواتە دەوڵەمەندم.

*هەیە لەو پێگەیەی تۆدایە و سامانیشی زیاترە، لە گەندەڵیش دەستناگێڕێتەوە، كەچی ناڕازییە، ئایا بەشی ناكات؟
_من زۆر ناچمە ناو وردەكاریی گەندەڵی و پارەپەیداكردنی هەندێكەوە، بەس ئەوەندە دەڵێم: بۆ بەشی ناكات؟ من چوار ملیۆن دینارم هەیە، بەشێكی دابەش دەكەم بەسەر خەڵكی تردا و بەشێكیشی بۆخۆم دەمێنێتەوە، ئێمە پێویستمان بە كۆكردنەوەی عەقڵە، نەك پارە.
كاتێك بووم بە پێشمەرگە بەتەمای پارە نەبووم، بەتەمابووم ژیانێك و كیانێك بۆ گەلەكەم دروست بكەم و میللەتەكەم چوار هەنگاو بەرەو پێشەوە بەرم و خۆشم لەو كێشمەكێش و رووداوانەدا تیابچم، ئێستا كە ماوم و مووچەكەم بەشم دەكات، ئیتر بۆ هەوڵی پارە كۆكردنەوە بدەم بەڕێگەی خراپ؟ من هەر باوەڕم بە كۆكردنەوەی پارە نییە.
ئەوەی كردوومە نامەوێ بیدەم بەدەم ئاوەوە، مەردایەتی بە زەحمەت دەستدەكەوێت و نامەدریش ئاسان.
مەرد ئەو كەسەیە كەسایەتی و مێژووی خۆی بپارێزێت، مێژووم سەروەت و سامانمە، دەستی پێوەدەگرم، چونكە ئاسان بەدەستم نەهێناوە، پێویستم بە عەقڵی زیاترە نەك بە پارە، دەمەوێت میللەتەكەم فێری زانست و عەقڵمەندیی ببێت نەك رووبكاتە كۆكردنەوەی پارە، بەداخەوە ئێستا بەو جۆرەمان بەسەرهاتووە كە خەڵك روویكردۆتە پارە و پشتی لە زانستە. 
ئاخر من هەڵپەی چیم هەبێت، ئەوەتا ماوم، خانووم هەیە، ئۆتۆمبێلی حزبم پێیە و وەك هی خۆم وایە، زەوی و ئاوم لە گوندەكەم هەیە، كە  دەشڕۆمەوە یەك پێشمەرگەم لەگەڵ نییە، پێویست بكات كەسوكاری خۆم و خەڵكی بێگانە دەمپارێزن.

*ئەم ناوانە لای تۆ چی دەگەیەنن، شەهیدان: فازیل شیرەمەڕی، عومەر كوڵكنی، حەمە سیاسی و كۆچكردوو مەلا ئەحمەدی دەلوجە؟
_ئەگەر ئەو فەرماندانە بمانایە گەورەترین سەرمایەی فەرماندەیی كردنمان دەبوو، ئەوانە پیاوی مەزن بوون.
ئەمانە پیاوی گەورەبوون و لەپێناوی گەل و بیروباوەڕی خۆیاندا شەهیدبوون، هەقە نەهێڵین ببنە سەربازی ون.

*بۆ دەبنە سەربازی ون، مەبەستت چییە؟
_من لەگەڵ زۆر دیاردە نیم، خەڵك هەیە دەسەڵاتی هەیە چەند جارێك یادی شەهیدەكەی دەكاتەوە، شەهید هەیە مەراسیم و یادی دووبارەی زۆر بۆكراوە، شەهیدیش هەیە هەر باسی ناكرێت، شەهید هەر شەهیدە با جیاوازی نەكرێت لە یادكردنەوەیاندا.
من برام هەیە شەهیدە بە دەمانچە تەقەی لە مودەڕەعە كردووە، تۆ نایناسی، خەڵكیش نایناسن، دوو برام شەهیدە، زاوام شەهیدە، لە كەسوكارەكەم شەهیدی زۆرمان هەیە. ئێستاش نازانم مووچەی برا شەهیدەكەم چەندە، بۆ من عەیبە بەدوای ئیمتیاز و یادكردنەوەی براكەم بكەوم و ئەو خەڵكەی تر پشتگوێ بخەم، چونكە دەیان پیاوی تێكۆشەر و كوڕی ئازام لەگەڵدا بووە و شەهیدكراون.

*شەهید سالاری حاجی قادر چیت بیردەخاتەوە؟
_زۆر شتم بیردەخاتەوە، كە دەڵێی سالار، شەهید سامانی براشیم بیردەخاتەوە.

*چی شتێكی یەكەم شەڕی خۆت بیرناچێتەوە؟
_من لەو سنوورەی سورێن بووم بە پێشمەرگە، لە دوو تفەنگ سەرپشكیان كردم كامیان هەڵگرم، بڕنەوەكە دەرزی و دارەكەی شكابوو بەكەڵك نەدەهات، دیكتاریۆفێكیشیان هەبوو بۆیان هێنام بە سێ كترییەوە (مەخزەن یان سندوقی فیشەكی رەشاش دیكتاریۆف شێوەیەكی ناقۆڵای هەیە و لە رابردوودا پێشمەرگە بە تەوسەوە پێیان دەوت كتری، هەر خودی رەشاشەكەش لای پێشمەرگە پەسەند و خوازراو نەبوو) كترییەك لەسەر رەشاشەكە بوو دووانیش بۆ لاقەدم، هەرچەندە زۆر قورس و ناڕەحەت بوو، بەڵام چونكە تازە پێدەگەیشتم وامدەزانی دنیا هی منە، لام وابوو ئیتر من دەبابەم.
ماوەیەك بەسەر ئەوەدا تێپەڕی، رۆژێك بە جەولە چووین بۆ گوندی (ریشێن)، كۆمەڵێك خەڵك بە گردێكەوە بوون وامانزانی ئەوانە جاش و سەربازن، برادەران خۆیاندا بە زەویدا و میلی تفەنگیان هێنایەوە، بەس من بەو كۆڵە قورسەوە نەمتوانی خۆم بدەم بەزەویدا، خۆمدایە پاڵ بەردێك، برادەران هاواریان كرد رەشاشەكە ئامادە بكە، منیش قاچەكانیم دادایەوە و هەرچەندم كرد نەمزانی میلەكەی بهێنمەوە، هاوارم كرد نازانم، برادەرێك ناوی رەوف بوو خوا لێی خۆشبێت هات و بەخێرایی فێری كردم چۆن میل بهێنمەوە و تەقەی پێبكەم، كەچی باش بوو دەركەوت ئەوانە خەڵكی گوندەكەن و شەڕ رووینەدا.
بەڵام دوای سێ رۆژ چووینە سەر رێگەی خورماڵ و بۆسەمان داناو بەو دیكتاریۆفە تەقەم لە ئۆتۆمبێلی ئیستخبارات كرد، ئەوە یەكەم شەڕبوو.

*نەترسایت؟
_نەوەڵڵا هەر زۆرم لەلا خۆشبوو، پێشتر خۆم بۆ ئامادەكردبووو حەزم دەكرد شەڕ ببینم. با ئەوەت پێبڵێم، تا دادەنیشیت بۆ شەڕ چركەساتێكی ناخۆش و ناڕەحەتە، لات روون نییە چی روو دەدات، بەڵام كە تەقەت كردو بۆنی بارووت هات بەسەرتدا، مەست دەبیت و ئیتر بەبێ ترس شەڕی خۆت دەكەیت.

*كەی یەكەم پلەی پێشمەرگایەتیت پێدرا؟
هەر ئەو ساڵەی بووم بە پێشمەرگە (1977)، كرام بە جێگری فەرماندەی مەفرەزە و ساڵێكی نەبرد كرام بە فەرماندەی مەفرەزەی سەربەخۆ، سنوورێكی فراوانی چالاكیمان هەبوو.

*لە قۆناغەكانی ژیانتدا زۆرجار لێپرسراو بوویت، لە كامیان رازیت؟
_لە هەمووی رازیم، لە تەواوی ژیانم شتێكم نەكردووە لێی پەشیمان بم.

*لە پێشمەرگایەتیدا بەهۆی چییەوە تووشی كێشە بوویت؟
_ تەنیا لەسەر لێپرسینەوە (ئیجرائات) لە كەسی خراپ تووشی كێشە بووم، تەنانەت ویستوویانە بشم كوژن، خەڵك هەبووە رەوشت و رەفتاری ناشیرینی هەبووە، لێپرسینەوەم لێكردووە و بەگژیدا چوومەتەوە و ئیتر لەسەر ئەوە رقیان لێم بۆتەوە. 

*لە پێشمەرگایەتی و بەتایبەتی لە كاتی هێرشدا نەخۆشی رەبوو هەراسانی دەكردیت، ئێستا چۆنیت؟
_هەر زۆریش هەراسانی دەكردم.
با شتێكی خۆشت بۆ بگێڕمەوە، جارێك لە رێگەی خۆرماڵ لە نزیك چەمی زەڵم لە ئیڤایەكمان دا و وەرگەڕا، ئێ لە حاڵەتی وادا دەبێت خێرا شوێنەكە چۆڵ بكەیت و بڕۆیت، ئەو رۆژەش كە بە پەلەپەل شوێنەكەمان چۆڵ دەكرد، لە رۆیشتندا هەناسەم توند بوو و تەواو هیلاك بووم، منیش پەمپ (بەخاخی رەبوو)م بەكارهێنا و پەمپێكم لە قوڕگم دا، پێشمەرگەیەك وتی: كاك جەلال توخوا (فیش)ێكیش بدە بەمن، وتم چیت بدەمێ؟، ئەو دەرمانی راكردنە دەڵێم. ئیتر دەستمكرد بە پێكەنین و دوایی بۆم روونكردەوە. بەڵام ئێستا زۆرباشم و شوكر تێمپەڕاندووە، 20 ساڵ زیاترە رەبووم نەماوە.  

*ژیانی ئاوارەیی ناو ئێران فێری چی كردیت؟
_ئەوەی فێركردم كە دەبێت گەلی كورد بەرگریی لەخۆی بكات، ئەوەی حەزی لە ئاوارەیی نییە، دەبێت بەرگری بكات، تەنانەت مردنیش لەشوێنی خۆت خۆشترە وەك لە ژیان لە ئاوارەییدا.
لای من ئاوارەیی بوو بە وانەیەك كە مرۆڤ فێری تەمبەڵی و كەساسی و ژیانی نەهامەتی دەكات.

*كانی دینار چۆن بوو و ئێستا چۆن سەیری دەكەی؟
_ئێستاش رێز و حورمەتم بۆ خەڵكەكەی هەیە، دوو ساڵ تیایدا ژیاوم، بۆ ئێمە شوێنێكی باش بوو. هەستدەكەم بەشێكم لە مێژووی ئەوێ و رابردوویەكم لەوێ هەیە، بەداخەوە ئێستا نازانم چۆنە. 

*راپەڕین لای تۆ خەون بوو یان پێشبینیت دەكرد رووبدات؟
_دیارە حكومەتی عیراق جووڵە و سەرەڕۆیی دەركرد، ئیتر ئەوكاتەی كوێتی داگیركرد، زۆركەس پێشبینی ئەوەی دەكرد گۆڕانكارییەك رووبدات، من بۆخۆم پێشبینی راپەڕینم دەكرد.
هەر پێش كۆڕەویش خێرا ماڵەكەم لە كانی دینارەوە بردەوە بۆ هەڵەبجە و خانوویەكم دەستكەوت و تیایدا نیشتەجێبووم، تاقەتی ئاوارەییم نەمابوو.

زۆرجار وتراوە گرژ و  مۆنە، كە لەگەڵم دانیشتوون، پێیان سەیربووە كە بەوجۆرە نیم، بەڵام بەسەر هیچ شتێكدا بازنادەم و هەڵوێستی خۆم هەیە و تووڕەش دەبم

*روویداوە لە پێشمەرگایەتیدا ناپاكیت لێبكرێت و رادەستی دوژمنت بكەنەوە؟
_هیچ كات رێگەم نەداوە كارێكی وام بەرامبەر بكرێت، واتا لە ماڵی كەس نەماومەتەوە و دەرفەتێكم نەداوە بەدەستەوە، بەڵام جارێك گومانمان لە پێشمەرگەیەك كرد كە نیازی شتێكی هەیە، ئەوكاتەش بارودۆخ خۆش نەبوو بێ هیوایی دەستیپێكردبوو، لەگەڵ دووكەسی تر نیازی تەسلیم بوونەوەی هەبوو، دواتر زانرا مەبەستی كوشتنمانی نەبووە، هیچی پێنەكرا و تەسلیمیش نەبۆوە، ئێستاش ماوە. 

* هەمیشە بە دڵخۆشی و پڕ وزەوە دەردەكەویت، فەقیریت بەلاوە ئاساییە، تەمەنی زۆریش هەروا؟
_خۆی ژیان جوانە، مرۆڤ جوانە، تۆ بەس تەندروست بە، ئیتر هەموو شتێك جوان دەبێت، دەتوانی نەخۆشیش بە جوانی بینیت، من نەخۆشبووم، برینداربووم، بەڵام هەر وابووم، ئێستاش گوللەیەك لە پشتمدایە و ناتوانم دەریبهێنم، بەڵام ئەوكاتە و ئێستاش هەر رازیم و دڵخۆشم.

*تێبینیم كرد جگەرە ناكێشیت، هەرگیز نەتكێشاوە؟
_ساڵی 1977 فێری جگەرەكێشان بووم، لە پەڕە سیغار و زەل و پاكەت و هەموو جۆرێكم كێشاوە، وای لێهات رۆژی حەوت پاكەتم دەكێشا، بەڵام ساڵی 1983 بەهۆی نەخۆشیی رەبۆوە تەركم كرد.

*بەچی شتێكی ئێستا و ئەم سەردەمە دڵخۆشی و سەرنجیشت لەو بارەیەوە؟
_بە گۆڕانكاریی عەقڵ، بەو كرانەوەیەی ئێستا دڵخۆشم، بەڵام لە نایەكسانی بێزارم، پێوانەیەك نییە بۆ راگرتنی یەكسانی، هەیە پارەی پێدوایستیی نییە و هەشە ئەوەندەی هەیە سەمای تێدا دەكات، دەبێ تەرازوویەك هەبێت نەبووەكان رابگرێت تا ئەوەندە نەچنە ژێرەوە و خاوەن سەرمایەكانیش ئەوەندە نەچنە سەرەوە. 

*ئێستا كە خانەنشینی لە ئارادایە، هەندێك فەرماندەی سەربازیی پێیان ناخۆشە و نایانەوێت دەسەتبەرداری پۆستەكانیان ببن، وابزانم ناوی تۆش لە لیتسی خانەنشینكردندایە، پێت ناخۆش نییە؟
-نەوەڵا هیچ پێم ناخۆش نییە، دڵخۆشیشم كە ئێستا حزبەكەم جووڵەیەكی تێكەوتووە.
لیژنەكە شایەتن كە هاتن و باسی خانەنشیبوونی خۆم و تێكەڵكردنی لیواكەم لەگەڵ لیوای تردا كرا، وتم ئەی بەسەر هەردوو چاوم، ئەوە لیواكە چی لێدەكەن بیكەن، وتم: شانازیی دەكەم ئەم گەنجانە بێن و ئەركەكانمان لێ وەربگرن، رووسوورمان بكەن و درێژە بە خەباتی ئێمە بدەن.
من شۆڕشم بۆ ئەوە نەكردووە هێز و تەقەمەنی خۆمم هەبێت. كاكە من لە یەكێتی بەولاوەتریشم و جەلالیم، هەرگیز كوتلەبازیشم نەكردووە و هەر جەلالی بووم، مام جەلالیش خۆی پیاوێكی گەورەبوو سیاسەتمەداربوو، شۆڕشێكی دروستكردووە، ئەمە وایكردووە من بچمە بەردەمی و بڵێم قوربان چۆنی، ئەوەتا مام جەلال كۆچی دوایی كرد چیمان لێهات؟ هەموو ئەوانەی كوتلەیان لە مام جەلال دەكرد بۆ نەیانتوانی جێگەی بگرنەوە؟ بۆ نەیانتوانی یەكێتی تۆكمە و بەهێزتر بكەن؟ بۆیە ئێستا مادام گۆڕانكارییەكە بۆ بەهێزبوونی یەكێتییە، هەر زۆریشم پێخۆشە و هەركات وتیان بڕۆ یەكسەر دەڕۆم.
جا كە ئەمانە دەڵێم، هەر قسە نییە و بەكردەوەش سەلماندوومە.

مرۆڤ نابێت تەنها بۆ دەركەوتن و زۆربێژی قسە بۆ تەلەفزیۆنەكان بكات و دواتریش قسەكانی ببێتە مایەی زەحمەت و كێشە بۆ یەكێتی جەماوەرەكەی باجەكەی بدەن

*چۆن لە سیاسەت تێگەیشتوویت؟
_ئەم سەردەمە عەقڵ سیاسەت بەڕێوە دەبات نەك چەك، دەبێت لەوە تێبگەین. بەچی سەركەوتوو دەبین، بە تێگەیشتن لە سیاسەت و ئابووریی و هێزی خۆمان، دەبێ عەقڵێكی وامان هەبێت لەگەڵ دەورووبەردا بگونجێین، ئەوسا سەركەوتوو دەبین.
بەداخەوە ئێمەی كورد لە زۆر شتدا هەڵەشانە رەفتارمان كردووە، دەبێت لۆژیكیانە لەگەڵ عیراقدا رەفتار بكەین، ئێران لە خۆمان تووڕە نەكەین، دەبێت بزانین عەرەب كێن؟ عەرەب نەتەوەیەكی 500 ملیۆن كەسییە و هەركات بیانەوێت هاوكاریی یەكتری دەكەن، خاوەنی گەورەترین سەرمایەن لە جیهاندا، ئێمەش بە ئاستەم مووچەمان بۆ دەدرێت.
پێویستە میللەت رۆشنبیر بكرێت و پەروەردە بكرێت، بەداخەوە سیاسەتی ئێمە میللەتی فێری پارە كردووە.
ئێمە زۆر بە پەلەپەل و لەپڕ هاتینە دنیای سەرمایەوە، نە ئاگامان لە دواوە مابوو نە دەشمانزانی لەپێشەوە چی هەیە، هاتینە سەر ئەوەی كێ ئازایە زۆر كۆبكاتەوە. 

*لە دوورەوە سیما و هەیكەلت بە جۆرێكەوە نەچیتە دڵەوە، بەڵام كە لە نزیكەوە دەتبینن و دەكەویتە گفتوگۆ ئەو تێڕوانینە پێچەوانە دەبێتەوە، خۆت ئەمەت زانیوە؟
_بەڵێ پێیان وتووم، ئیتر ناوچەوانەكەم ئاوایە و نایكات، بەڵێ پێم وتراوە زۆر مۆنە، بەس كە لەگەڵم دانیشتوون، پێیان سەیربووە رووگرژ و تاڵ نیم. 
بەڵام كاتی پێویستیش هەیە كە گرژو مۆن بم، كاتی خۆی بێت بەسەر هیچ شتێكدا بازنادەم و ناهڵێم تێپەڕێت، هەڵوێستی خۆم دەبێت و تووڕەش دەبم.

*چی بە یەكێتی دەڵێیت؟
_ لێرەوە روو دەكەمە یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و پێی دەڵێم: دەستی كردووە بە خۆڕێكخستنەوە و تكام وایە باشتر ماڵی خۆی رێكبخاتەوە، چونكە ئەگەر یەكێتی بێ كێشە بێت و بەهێز و پتەوبێت، خەڵكیش قازانج دەكات و كوردستان بەهێز دەبێت، داواكارم یەكێتی زیاتر چاوی لە میللەت بێت و ئەوەندەی بۆ بەرپرسان بووە، ئیتر با بەس بێت.

    شەهید سالاری حاجی قادر 

شەهید سامانی حاجی قادر

 شەهید فازیل شیرەمەری

       شەهید عومەر كوڵكنی برای  جەلال كوڵكنی

كۆچكردوو مەلا ئەحمەدی دەلوجه

                      شەهید حەمەسیاسی