خانمە رۆماننووس و شوێنەوارناسی یۆنانی نایە دالاکۆورا بۆ کوردستانی نوێ :

حەزدەکەم ئەدەبی کوردییش بۆ یۆنانی وەربگێڕدرێت و بیانخوێنمەوە

سازدانی: هیوا موسا


 سەرەتا دەمەوێت بڵێم خۆشحاڵبووم بەوەی، نایە دیدارەکەی قبوڵکرد و وتی بەڵێ بۆ سازدانی ئەم گفتوگۆیە، بێگومان بە زمانی ئینگلیزی، ئەوەش لە پێناوی ئاراستەکردنی پرسیارگەلێکدا لەبارەی ئەدەبەوە. سەرەتا لە رۆماننووس و شوێنەوارناس نایە دالاکۆورا -م پرسی:
دەنگی نوێێ گریکیی نەناسراوە لای ئێمەی کورد، ئەگەرچی دڵنیام لە وڵاتەکەتدا نووسەری زۆر باش هەن، دەکرێت خۆت بناسێنیت بە خوێنەری کورد؟
-من نایە دالاکۆورا -م، یۆنانیم و لە کۆمۆتین دادەنیشم، کە شارێکی فرە کەلتورە لە باکووری گریس، لەسەر سنوور. هەروەها شوێنەوارناسم و لێپرسراوی بەشی مۆزەخانەم. زۆر شەیدای گەڕان و پشکنین و زانینم لەبارەی بەراوردی مرۆڤەکان و گفتوگۆ و روونکردنەوەی رابردووی مرۆڤەکان و شارستانییەتەکان بۆ خەڵک بەتایبەتیش بۆ منداڵان. 
*هەموو نووسەرێک چیرۆکیکی هەیە بۆ دەستپێکردن، دەکرێت بزانین چیرۆکی نایە چۆن بوو لەگەڵ نووسین؟
-بێگومان وەک خۆت وتت هەموو نووسەرێک بە چیرۆکێک دەستپێدەکات، یەکەمجار کە بە بیرم بێت کاری ئەدەبیم نووسیبێت، دەگەڕێتەوە بۆ ئەو کاتەی کە بابەتێکی ئەدەبیم بۆ سیمینارێک نووسی و دواتر مامۆستاکەم وتی: "بەڕاستی تۆ دەبێت بەردەوام بیت لە نووسین و توانایەکی باشت بۆ نووسینی ژانرەکانی ئەدەب هەیە، لە نێویاندا ژانری رۆمان"، ئەوە زۆر هانیدام، ئیتر لەوکاتەوە نەوەستاوم لە نووسین.
*جارێک ولیام فۆلکنەر وتی: "باشترین کاری رۆماننووسین، لەسەدا نەوەدی توانا و بەهرەیە، لەسەدا نەوەدی دیسپلینە، لەسەدا نەوەدی کارکردن و ماندوو بوونە"، رای تۆ چییە سەبارەت بەمە؟ چۆن رۆماننووسێکی باش لەدایک دەبێت؟ راسپاردەی تۆ بۆ رۆماننووسە گەنجەکان چییە بۆئەوەی ببن بە رۆماننووسێکی سەرکەوتوو؟
-بەڕای من، نەک تەنها رۆماننووسین، بەڵکو هەموو کارێکی سەرکەوتوو، خۆئامادەکردنە، کارکردنی قورس و گرانە، لەگەڵ خاکیی بوون لەکارەکەتدا. ئەمانە ئەو سێ پێوەرەن کە دەبێت هەموو نووسەرێکی لاو لە سەرەتای کارکرنیدا بیگرێتەبەر.

من زیاتر پشت بە چیرۆکی مێژوویی دەبەستم، زیاتر ئەو رووداو و چیرۆکانە سروشم پێ دەبەخشن کە لە رابردوودا روویانداوە

 *تائێستا شیعرت نووسیووە؟
-لەڕاستیدا من هەرگیز شیعرم نەنووسیوە، پێموایە ئەوە زۆر گرانە بۆ من، چونکە زیاتر سەروکاریم لەگەڵ چیرۆکی درێژدا هەیە، نووسەر و خوێنەری چیرۆکە درێژەکانم نەک شیعر، هەر لەبەر ئەوەیە هەستدەکەم ناتوانم و و خواستم لەسەر شیعرنووسین نییە و لەو ژانرەدا سەرکەتوونیم.
*بەبیرم بێت، تەنها تەمەنم بیست ساڵێک دەبوو، کە (راپۆرت بۆ گریکۆ و زۆربای یۆنانی) نیکۆس کازانزاکی-م خوێندەوە، ئەوە 22 ساڵ لەمەوبەربوو،  بە خۆشاڵییەوە زۆربەی کارەکانی نیکۆس وەرگێڕدراون بۆ کوردی و هەموویانم خوێندووەتەوە. دەتوانم بڵێـم ئەوەی دۆستۆفسکی بۆ ئەدەبی روسی کردی، نیکۆس ئەنجامیدا بۆ ئەدەبی گریکیی، ئایا بەڕێزتان ئەم نووسەرە وەک باوکی ئەدەبی نوێی گریکیی دەناسێنن، بەتایبەتیش وەک باوکی رۆمانی نوێی یۆنانی؟
-نیکۆس یەکێکە لە گرنگترین نووسەرەکانی یۆنان، بۆخۆت دەزانیت یەکێکە لەو نووسەرانەی نووسینەکانی بۆ زۆر زمانی جیهان وەرگێڕدراون، ئەو مۆزەخانەیەکی بەناوەوە هەیە، یاخود بڵێم مۆزەخانەیەکی هەیە لە کریت، کە تایبەت کراوە بە میرات و کارە نایابەکانی نیکۆس. لەبارەی ئەوەی  نیکۆس باوکی ئەدەبی گریکییە، رەنگە من نەتوانم ئەو داوەرییە بکەم، بەڵام ئەو نووسەریکی مەزنە. 
* لەدوای جەنگی دووەمی جیهانەوە، ئەوروپا گواستراوەتەوە لە دەوڵەتی شەڕەوە بۆ دەوڵەتی خۆشگوزەرانیی، ئەمڕۆ بەزەحمەت لە ئەوروپادا چیرۆکی مەرگەسات و تراژیدیت دەستدەکەوێت، ئەگەر بەراوردی بکەیت بە ئەوروپای سەردەمی جەنگی دووەمی جیهان. پرسیارەکەی من ئەوەیە، سەخت نییە بۆ رۆماننووسە خۆرئاواییەکان بۆئەوەی چیرۆکەکانیان دەستبکەوێت.  بەڕێزتان چ جۆرە چیرۆکێک بەکاردەهێنن بۆ رۆمانەکانتان؟
-پرسیارێکی جوانە، لەراستیدا من زیاتر پشت بە چیرۆکی مێژوویی دەبەستم، زیاتر ئەو رووداو و چیرۆکانە سروشم پێ دەبەخشن کە لە رابردوودا روویانداوە، بۆ نموونە ئەو چیرۆکانەی بەکاریان دەهێنم، چیرۆکگەلی جیاوازن لە سەردەم و ژینگە و زەوییە جیاوازەکاندا، واتە چیرۆکەکانم دەپەڕنەوە بۆ ئەمریکای باشوور و جەمسەرەکان، بەریتانیا و یۆنان و بولگاریا و... هتد. هەمیشەش چیرۆکەکانم کار لەسەر مرۆڤناسی، شێوازناسی، شوێن و کاتە جیاوازەکان دەکەن. بێگومان ئەوانەش چیرۆکگەلی تراژیدیی و هەستبزوێنن .
*ژینگە و کەلتور کاریگەرییان بەسەر رۆماننووسەکانەوە بەجێ دەهێڵن، ئێوە لە یۆنان، کەلتورێکی دەوڵەمەند لە ئەفسانەتان هەیە، بەجۆرێک بۆ هەموو رووداوێک ئەفسانەیەکتان هەیە، کەواتە هەتا چەند کەلتور و ژینگەی یۆنان کاریگەریی لەسەر تۆ هەیە و چەند خەیاڵی تۆیان دەوڵەمەند کردووە؟
-ژیان و لەدایکبوونم لە هەرێمی سراس لە یۆنان بووە، ئەو شوێن و  دووڕیانی فرە کەلتوریی و کەلتوورەکانە. جێگایەکە خاوەن میراتێکی گەورەی مێژویی و کەلتورییە، لەگەڵ شێوازناسیی و نەریتەکاندا، لەبەرئەوە جۆری نووسینی هەموو نووسەرێک دەکەوێتە ژێر کاریگەریی ئەو ژینگەیەی تێیدا دەژی و ئەو خەڵکەی کە لە ناویدا دەژین. بێگومان منیش کەوتومەتە ژێر کاریگەیی ئەو فرەکلتوریی و فرە نەریتییەی تێیدا لەدایکبووم و گەشەم کردووە.
*کەواتە ج جۆرە رۆمانێک دەنووسیت، فانتازیی، مێژویی، یان واقیعی، یان واقیعی خەیاڵی؟
-من زیاتر رۆمانی شێوازناسی دەنووسم، ئەوەی ناودەبرێت بە ئیسنۆگرافی، لەگەڵ باکگراوندێکی قووڵ و دەوڵەمەندی مێژویی چیرۆکەکە.
 *با قسەکانمان ببەینە سەر ئەو کاتەی کە تێیدا دەنووسیت، چەند کاتت پێویستە بۆئەوەی رۆمانێک بنووسیت؟
-لەڕاستیدا من سیستمێکی تایبەت و دیاریکراوم نییە بۆ نووسین، دەنووسم کاتێک کە کاتم هەیە و کارم نییە، بەتایبەتی لەکاتی بەیانیاندا زیاتر دەنووسم، بۆئەوەی رۆمانێک تەواو بکەم، نزیکەی ساڵێکم پێ دەچێت، چونکە لەڕاستیدا من تەنها رۆمان نانووسم، بەڵکو توێژینەوەش دەکەم لە بوارەکەی خۆمدا کە شوێنەوارناسییە.
*دەکرێت بزانین ئێستا رۆماننووسە بەناوبانگەکانی یۆنان کامانەن؟
-چەندین رۆماننووسی باشمان هەن، ناتوانم ناویان بهێنم و ئاماژەیان پێ بکەم، بەگشتی رۆمان لە یۆناندا زۆر جەماوەریی و بەناوبانگە، لەم نێوەندەشدا چەندین نووسەری باش هەن، چ گەنجەکان و چ بەتەمەنەکان.
هەتا ئێستا ئەدەبی کوردیت خوێندووەتەوە، وەک شیعر، کورتە چیرۆک یان رۆمان؟
-دەتوانم بڵێـم بەداخەوە، هەتا ئێستا ئاشنای ئەدەبی کوردی نیم و نەم خوێندووەتەوە، بێگومان ئارەزوو دەکەم بیانخوێنمەوە، حەزدەکەم ئەدەبی کوردیش بۆ یۆنانی وەربگێڕدرێت و بیانخوێنمەوە.
*کۆتا پرسیارم ئەوەیە، حەزدەکەی کتێبەکانت بۆ زمانی کوردی وەربگێڕدرێت و رۆژێک خوێنەری کورد بیانخوێنێتەوە؟ ئەگەر رۆژێک ئەوە رووبدات چ هەستێکت دەبێت؟
-بیگومان ئەوە زۆر مایەی دڵخۆشیم دەبێت، چونکە ئەمە وادەکات لەگەڵ خوێنەری کورددا هاوبەشی بکەم لە گەیاندنی مرۆڤناسی و شێوازناسیی وڵاتەکەم بە خوێنەری کورد.

ناوی ئەو رۆمانانەی کە نووسەر بڵاوی کردونەتەوە بە زمانی یۆنانیئەمانەن:- -بەندەری ژنە ونبووەکە، ساڵی 2019، ئەم رۆمانە لەبارەی ژیانی کۆچبەرێکی ئەوروپییەوەیە، لە وڵاتی ئەرجەنتین لە سەرەتاکانی سەدەی بیستەمدا، شوێنەکە بەندەری بۆینس ئایرنسە لە ئەرجەنتین و رۆمانەکە باسی ژیانی کۆچبەرەکان لەو بەندەرەدا دەکات.
-سراساو جادووگەرەکەی سراسا، ساڵی 2021، ئەمە گەشتێکی درێژی بیزەنتینە بەناو سراسادا لە سەدەی سیازدەدا و شەڕی نێوان کریستیانی و بت پەرستەکانە لەو قۆناغەدا.
-گوڵەکانی دەریا، ساڵی 2022، ئەم رۆمانە لەبارەی بەلەمێکەوەیە، باس لە بەلەمێکی خەیاڵی دەکات، لە رووداوگەلێکی وەک تیرۆر و گەورەترین دۆزینەوەکان لەسەدەی نۆزدەدا، لەو جەمسەری باکوورە.
-سەمای هەڵۆکان، ساڵی 2023، ئەم رۆمانە شێوازناسییە لەبارەی گروپی ئیتنیی سەرەکاتسانییەکانەوە.